Không chỉ có giá trị về cảnh quan, địa chất địa mạo, Vịnh Hạ Long còn hấp dẫn du khách bởi những giá trị đặc sắc về văn hóa, lịch sử. Đây chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt và sức hấp dẫn đặc biệt của Vịnh Hạ Long so với các điểm đến du lịch khác.

Không chỉ có giá trị về cảnh quan, địa chất địa mạo, Vịnh Hạ Long còn hấp dẫn du khách bởi những giá trị đặc sắc về văn hóa, lịch sử. Đây chính là yếu tố tạo nên sự khác biệt và sức hấp dẫn đặc biệt của Vịnh Hạ Long so với các điểm đến du lịch khác.

Theo nghiên cứu, vịnh Hạ Long là một trong cái nôi của người Việt cổ, với ba nền văn hóa tiền sử kế tiếp nhau, cách ngày nay từ 18.000 đến 3.500 năm đó là: Văn hóa Soi Nhụ, văn hóa Cái Bèo và văn hóa Hạ Long. Những kết quả nghiên cứu, thám sát khảo cổ học và văn hóa học cho thấy sự hiện diện của những cư dân tiền sử trên vùng vịnh Hạ Long từ khá sớm, đã tạo lập những hình thái văn hóa cổ đại tiếp nối nhau bao gồm văn hóa Soi Nhụ trong khoảng 18.000-7.000 năm trước Công Nguyên, văn hóa Cái Bèo trong 7.000-5.000 năm trước Công Nguyên và văn hóa Hạ Long cách ngày nay khoảng từ 3.500-5.000 năm.

Theo nghiên cứu, vịnh Hạ Long là một trong cái nôi của người Việt cổ, với ba nền văn hóa tiền sử kế tiếp nhau, cách ngày nay từ 18.000 đến 3.500 năm đó là: Văn hóa Soi Nhụ, văn hóa Cái Bèo và văn hóa Hạ Long. Những kết quả nghiên cứu, thám sát khảo cổ học và văn hóa học cho thấy sự hiện diện của những cư dân tiền sử trên vùng vịnh Hạ Long từ khá sớm, đã tạo lập những hình thái văn hóa cổ đại tiếp nối nhau bao gồm văn hóa Soi Nhụ trong khoảng 18.000-7.000 năm trước Công Nguyên, văn hóa Cái Bèo trong 7.000-5.000 năm trước Công Nguyên và văn hóa Hạ Long cách ngày nay khoảng từ 3.500-5.000 năm.

Ngay tại khu vực trung tâm di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, các nhà khảo cổ cũng đã phát hiện khá nhiều dấu tích còn lại của những cư dân thời tiền sử Hạ Long tại động Mê Cung, hang Tiên Ông, hang Bồ Nâu, động Thiên Long... Đặc biệt là, các di chỉ khảo cổ học thuộc thời tiền sử Hạ Long, đã được phát hiện, có mặt hầu hết các nơi trên Vịnh, chứng tỏ một quy mô rộng khắp, thể hiện sự phát triển rực rỡ, liên tục của một nền văn hóa mang đậm sắc thái của cư dân vùng biển đảo, có ý nghĩa quan trọng góp phần vào quá trình hình thành nền văn minh Việt cổ.

Ngay tại khu vực trung tâm di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long, các nhà khảo cổ cũng đã phát hiện khá nhiều dấu tích còn lại của những cư dân thời tiền sử Hạ Long tại động Mê Cung, hang Tiên Ông, hang Bồ Nâu, động Thiên Long... Đặc biệt là, các di chỉ khảo cổ học thuộc thời tiền sử Hạ Long, đã được phát hiện, có mặt hầu hết các nơi trên Vịnh, chứng tỏ một quy mô rộng khắp, thể hiện sự phát triển rực rỡ, liên tục của một nền văn hóa mang đậm sắc thái của cư dân vùng biển đảo, có ý nghĩa quan trọng góp phần vào quá trình hình thành nền văn minh Việt cổ.

Hiện nay, trong xu thế phát triển các loại hình du lịch văn hóa - lịch sử, bên cạnh việc bảo vệ và khai thác tốt những giá trị, tiềm năng tự nhiên to lớn của di sản, Quảng Ninh luôn quan tâm đến việc giữ gìn, khai thác và phát huy có hiệu quả những giá trị về mặt văn hóa - lịch sử, nhân văn của di sản Vịnh Hạ Long. Qua đó, góp phần làm tăng sự hấp dẫn vốn có của du lịch Hạ Long.

Hiện nay, trong xu thế phát triển các loại hình du lịch văn hóa - lịch sử, bên cạnh việc bảo vệ và khai thác tốt những giá trị, tiềm năng tự nhiên to lớn của di sản, Quảng Ninh luôn quan tâm đến việc giữ gìn, khai thác và phát huy có hiệu quả những giá trị về mặt văn hóa - lịch sử, nhân văn của di sản Vịnh Hạ Long. Qua đó, góp phần làm tăng sự hấp dẫn vốn có của du lịch Hạ Long.

Lịch sử hình thành nền văn hoá Hạ Long cách ngày nay 4500-3500 năm, khi các cộng đồng người dân đầu tiên định cư và phát triển trong khu vực này. Vịnh Hạ Long đã trở thành một trong những cái nôi của người Việt cổ. Vịnh Hạ Long có giá trị thiên nhiên vô cùng đáng kinh ngạc. Vịnh Hạ Long được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới vào năm 1994. Cảnh quan tuyệt đẹp của vịnh, với những hòn đảo có những hình dạng khác nhau và hang động kỳ vĩ, đã thu hút du khách từ khắp nơi trên thế giới. Giá trị thiên nhiên của Vịnh Hạ Long không chỉ nằm ở cảnh quan đẹp mà còn bao gồm cả hệ sinh thái đa dạng và phong phú. Vịnh có nhiều loài động vật và thực vật quý hiếm, bao gồm cả những loài đặc hữu chỉ có ở đây.