Nhân vật trong tác phẩm văn học rất phong phú, đa dạng con người, loài vật,

1. Trước khi nói 

a. Chuẩn bị nội dung nói 

Tham khảo một số đề tài sau:

+ Các vấn đề được gợi ra từ nhân vật mèo Gióc-ba (Chuyện con mèo dạy hải âu bay): sự trân trọng lời hứa, sức mạnh kì diệu của tình yêu thương, niềm tin vào cuộc sống, vẻ đẹp của lòng can đảm, tôn trọng sự khác biệt,

+ Các vấn đề được gợi ra từ nhân vật Mên, Mon (Bầy chim chìa vôi); An, Cò (Đi lấy mật); nhân vật “tôi”, người cha (Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ): tình yêu thiên nhiên, trân trọng sự sống, tình yêu thương loài vật,...

b. Tập luyện

- Để có bài nói tốt, em cần tập luyện trước khi trình bày trước lớp.

- Cần nắm rõ các tiêu chí đánh giá bài nói. Hiểu được việc trình bày của mình được người nghe đánh giá như thế nào sẽ giúp em tập luyện tốt hơn.

+ Giới thiệu được vấn đề đời sống được gợi ra từ một nhân vật văn học.

+ Thể hiện ý kiến của người nói về vấn đề được trao đổi.

+ Đưa ra được các lí lẽ và bằng chứng thuyết phục.

+ Nói rõ và truyền cảm.

+ Sử dụng phù hợp các yếu tố phi ngôn ngữ (điệu bộ, cử chỉ, nét mặt, ánh mắt,...).

+ Mở đầu và kết thúc bài nói hợp lí. Có thể tạo sự chú ý với người nghe bằng cách mở đầu theo cách riêng của em như kể một câu chuyện ngắn, dẫn một câu nói nổi tiếng, nêu một kết quả khảo sát hay nghiên cứu,

2. Trình bày bài nói 

Với tư cách người nói, em cần lưu ý:

- Lần lượt trình bày các ý theo nội dung đã chuẩn bị.

- Nhấn mạnh ý kiến riêng của mình về vấn đề đời sống.

- Điều chỉnh giọng nói, tốc độ nói; sử dụng cử chỉ, điệu bộ phù hợp với nội dung trình bày và thể hiện sự tương tác với người nghe.

Với tư cách người nghe, em cần lưu ý:

- Tập trung lắng nghe để nắm được nội dung trình bày của bạn.

- Chú ý cách trình bày và thái độ của người nói.

- Ghi lại một số nội dung dự kiến sẽ thảo luận với người nói.

* Bài nói mẫu tham khảo: 

Kính chào thầy cô và các bạn. Tôi tên là............học sinh.........

Ở những tiết học trước chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu các nhân vật trong tác phẩm văn học rất phong phú, đa dạng: con người, loài vật, đồ vật, cây cối,… Các nhân vật đều được nhà văn sáng tạo nên để gửi gắm tình cảm và suy ngẫm về cuộc sống, qua đó tác động đến tình cảm và nhận thức của người đọc. Chắc hẳn các bạn vẫn chưa quên nhân vật người cha trong tác phẩm “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ”. Đó là một nhân vật tích cực, có sức ảnh hưởng lớn bởi qua nhân vật này người đọc sẽ thấy được phương pháp giáo dục tích cực. Vậy phương pháp ấy là gì kính mời cô và các bạn theo dõi.

Trước hết, chúng ta cần hiểu phương pháp giáo dục là cách thức, đường lối có tính hệ thống để có thể giảng dạy, truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả nhất, người học tiếp thu đạt hiệu quả cao. Người cha trong tác phẩm “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” đã dạy con mình bằng phương pháp thực hành. Để dạy cho người khác về các loài hoa, chúng ta có thể cung cấp thông tin, tri thức về loài hoa đó, hoặc tìm kiếm qua mạng, qua sách báo… Người cha dạy cho con mình về các loài hoa bằng cách là yêu cầu con nhắm mắt, chạm vào các bộ phận của cây và nhận biết. Ban đầu còn sai còn nhầm lẫn, dần dà người con cũng nhận diện hết được các loài hoa trong vườn. Khi đã thành thạo, người cha tăng mức độ khó lên là yêu cầu con nhắm mắt và ngửi hương các loài hoa để nhận biết. Hai cha con cùng nhau luyện tập cho đến khi người con nhận biết hết thì thôi.

Mỗi phương pháp học tập đều sẽ đem lại cho con người một hiệu quả nhất định. Phương pháp học bằng thực hành được gợi ra từ câu chuyện trên đem lại nhiều lợi ích. Việc học tập kết hợp với thực hành sẽ giúp con người hiểu sâu hơn, nhớ lâu hơn về vấn đề được tìm hiểu. Bản thân chủ thể lĩnh hội kiến thức trực tiếp thực hành sẽ nhớ kĩ và lâu hơn so với việc chỉ học lí thuyết chung chung qua sách vở. Việc thực hành, áp dụng những kiến thức sách vở vào cuộc sống giúp chúng ta rút ra những bài học thực tiễn để hoàn thiện công việc của mình và rút ngắn khoảng cách đến thành công.

Người cha đóng vai trò là người hướng dẫn, người gợi mở con đường tiếp cận tri thức cho người con. Người con dựa vào sự hướng dẫn đó và tự lực rèn luyện để đạt được kết quả như mong đợi. Cách dạy con của người cha rất đúng với phương pháp giáo dục hiện đại là hướng đến phát triển năng lực của học sinh, lấy học sinh làm trung tâm.

Trong thực tế, phương pháp dạy và học thực hành đã được quan tâm và chú trọng, người học rất hứng thú với phương pháp này bởi được trải nghiệm, được cảm nhận thực tế chứ không phải lí thuyết suông. Tuy nhiên phương pháp này còn tồn tại là tốn nhiều thời gian và tất cả người học không thể thực hành cùng lúc đối với những lí thuyết yêu cầu kĩ thuật.

Trên đây là bài chia sẻ của tôi về một vấn đề cuộc sống được gợi ra từ nhân vật văn học, cụ thể là phương pháp giáo dục thực hành được gợi ra từ nhân vật người cha trong truyện Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ. Cảm ơn thầy cô và các bạn đã lắng nghe. Tôi rất vinh hạnh nếu được nghe chia sẻ của thầy cô và các bạn vấn đề khác mà mọi người quan tâm.

3. Sau khi nói 

Trao đổi về bài nói theo một số gợi ý sau: