Theo quan niệm của Phạm Ngũ Lão trong bài thơ Tỏ lòng, hoài bão của một đấng quân tử là phải lập được công danh theo lý tưởng phong kiến là có sự nghiệp và danh tiếng để đời. Với ông, chí làm trai là món nợ phải trả và ông là người rất coi trọng món nợ này do nặng nỗi lòng với đất nước, với nhân dân. Khao khát lập công danh, khao khát đóng góp cho đất nước của ông nhiều đến mức nỗi thẹn với đất nước của ông cũng càng lớn theo. Những đóng góp ấy ông cảm thấy chẳng là gì đối với đất nước. Và người mà ông cảm thấy thẹn là Vũ Hầu, một vị quân sư giỏi thời Xuân Thu Chiến quốc đã giúp Lưu Bị khôi phục lại nhà Hán. Chính vì thế, ông cảm thấy thẹn vì vẫn chưa thể đóng góp được cho đất nước nhiều hơn nữa như Vũ Hầu. Ta có thể thấy đây là một nỗi thẹn cao cả, một nỗi thẹn thể hiện được khí phách và chí lớn lập công trạng của Phạm Ngũ Lão. Ta khâm phục khí phách của ông vì trên tất cả, nguyên nhân sâu xa của việc khao khát làm nên công lớn của ông là tấm lòng yêu nước thương dân sâu sắc, muốn cống hiến cho nhân dân. 

Nỗi “thẹn” của Phạm Ngũ Lão là nỗi thẹn của một người có nhân cách cao cả. Đây không phải là sự xấu hổ của một người trót làm điều xấu, cũng không phải sự tự ti của một người vô tích sự, vô nghĩa trước cuộc đời. Chính vì vậy chúng ta hãy cùng nhau lạc quan, yêu đời, không cam chịu khó khăn trước mắt để vươn lên, đạt những mục tiêu trong cuộc sống như Phạm Ngũ Lão và biết bao thế hệ cha anh đã làm được.