Tả cảnh ngụ tình là bút pháp mượn cảnh vật để gửi gắm (ngụ) tâm trạng, cảnh không đơn thuần là bức tranh thiên nhiên mà còn là bức tranh tâm trạng, thông qua việc miêu tả cảnh vật (thiên nhiên, cuộc sống xung quanh) để khắc họa tâm trạng, cảm xúc và suy nghĩ của nhân vật trữ tình.

-Phân tích: 

Nếu truyện Kiều là một kiệt tác thì 8 câu thơ này được đánh giá là một kiệt tác của truyện Kiều,đoạn thơ là đỉnh cao của bút pháp tả cảnh ngụ tình trong tác phẩm.Tám câu thơ được chia thành bốn cặp,mỗi cặp đều mở đầu bằng điệp ngữ" Buồn trông..."được láy đi láy lại như điệp khúc của một bài ca buồn thảm."Trông" ở đây vừa có nghĩa là nhìn vừa có thể là mong chờ ngóng đợi.Như vậy,"Buồn trông..." là nhìn bằng con mắt của tâm trạng,nhìn và ngóng trông một điều gì đó dù biết là vô vọng.

Bốn cặp câu thơ là bốn hình ảnh khác nhau.Trong quan niệm thẩm mỹ thời phong kiến người xưa thường lựa chọn những hình ảnh,sự vật gắn với con số 4 như cầm kì thi hoạ, long li quy phượng.Ở đây, Nguyễn Du cũng lựa chọn 4 hình ảnh để đặt nhân vật trong một không gian đa chiều,một thời gian vô tận.

                                               Buồn trông cửa bể chiều hôm

                                      Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa

Ở hai câu thơ này xuất hiện thời gian và không gian nghệ thuật đặc biệt.Không gian cừa bể mở ra nhiều cảm nhận đó là nơi thuyền bè qua lại tấp nập trong ngày nhưng lại trở nên vắng lặng hiu hắt khi bóng chiều đổ xuống.Sự đối lập giữa trạng thái đông đúc và sự hiu quạnh buồn vắng càng làm tăng thêm cảm giác hụt hẫng chơi vơi trong lòng nhân vật.Những con thuyền với cánh buồm no căng gió tấp nập qua lại ở cửa biển, dưới chân lầu Ngưng Bích, nơi Kiều bị giam lỏng. Cửa biển thuyền qua, thuyền lại như mắc cửi, những cánh buồm được giương lên cao, gió thổi căng phồng đưa con thuyền lướt trên mặt biền, trong chốc lát đã đi ra xa, cánh buồm chỉ còn thấp thoáng, lúc ẩn, lúc hiện Nỗi buồn thương, nỗi nhớ nhà và khao khát được trở về nhà của Kiều. Giờ nàng đã bán thân để cứu cha và em, cũng đã rơi vào tay của những kẻ buôn người, không biết đến bao giờ nàng mới có cơ hội để trở về nhà gặp lại cha mẹ, gặp lại các em, gặp lại cả Kim Trọng - mối tình đầu khắc cốt ghi tâm của mình. Càng nhìn cánh buồm thấp thoáng phía xa cuối tận chân trời, Kiều càng mong mỏi ngày trở về.

                                       Buồn trông ngọn nước mới sa

                                       Hoa trôi man mác biết là về đâu

Hình ảnh của dòng nước đổ từ trên cao xuống dưới thấp hay đúng hơn là thác nước tuyệt đẹp như bay từ trên cao sà xuống mặt đất. Theo dòng nước ấy là những cánh hoa trôi từ phía thượng nguồn đổ về .Kiều xót thương cho số phận của mình. Nàng nghĩ mình cũng giống như những cánh hoa kia, đẹp đấy, ngát hương và tài năng đấy nhưng dòng nước dữ dội kia - chính là dòng đời, không biết sẽ mang theo nàng về nơi nào. Bởi lẽ, cuộc đời của nàng bây giờ không còn được quyết định bởi nàng nữa, nó phụ thuộc vào những kẻ buôn người, là Tú Bà, là Mã GIám Sinh.Hoa là biểu tượng cho người con gái đẹp nhưng giờ đây bị vùi dập trở nên rã cánh,vô định, man mác giữa dòng.Trong kiệt tác truyện Kiều hình ảnh hoa mang tính ẩn dụ đã nhiều lần xuất hiện:" Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh".Nhà thơ kết hợp sử dụng từ láy man mác với câu hỏi tu từ để tô đậm thêm thân phận trôi nổi của người con gái trong xã hội xưa.

                                                    Buồn trông nội cỏ rầu rầu

                                           Chân mây mặt đất một màu xanh xanh

Cánh đồng cỏ ngút ngàn trải dài đến tận cuối con đường nhưng không còn là đồng cỏ tràn đầy sức sống như trong tiết thanh minh "cỏ non xanh tận chân trời" nữa, mà thay vào đó là một đồng cỏ đang ở độ úa tàn khi tiết trời đang chuyển dần từ thu sang đông Nỗi buồn rầu, đau khổ của Kiều khi biết mình bị lừa bán vào tay những kẻ buôn người. Nỗi sầu ấy thấm vào cảnh vật khiến chúng cũng trở nên tàn tạ, héo úa.Cỏ là một hình ảnh thiên nhiên đặc biệt trong truyện Kiều.Nhiều lần được Nguyễn Du miêu tả và lựa chọn là một phương tiện để chuyển tải nội tâm nhân vật.Khi Kiều đi du xuân đó là cỏ xanh xanh mơn mởn của sự sống, của sự tươi mới, tràn đầy tình yêu và khát vọng.Còn khi nàng gặp mộ Đạm Tiên thì cỏ đã chuyển sang màu sắc rầu rĩ.

                                     Buồn trông gió cuốn mặt duyềnh

                                  Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi

Những con gió lớn làm cuộn dòng nước tạo thành những con sóng liên tiếp nhau tấp vào bờ khiến Kiều cảm giác như những con sóng dữ dội ấy đang vỗ mạnh vào ghế, nơi nàng đang ngồi nhìn ngắm cảnh vật xung quanh.Sự lo lắng cho thân phận của mình trước những sóng gió của cuộc đời đang chuẩn bị ập đến với nàng mà không một lời dự báo trước. Nàng thấp thỏm không yên khi nghĩ đến tương lai, những ngày tháng sau này nàng không biết sẽ có điều gì đón đợi mình ở đó. Chỉ mong được bình yên.

Đoạn thơ là đỉnh cao của bút pháp tả cảnh ngụ tình trong truyện Kiều, khẳng định tài năng bậc thầy của Nguyễn Du trong việc phân tích tâm lí nhân vật.

Câu 5: Bút pháp ước lệ tượng trưng là :

- Sử dụng những quy ước trong biểu hiện nghệ thuật như dùng hình tượng thiên nhiên đẹp: "trăng","hoa","ngọc","tuyết"... để nói về vẻ đẹp của con người.

- Nghiêng về nghệ thuật gợi, tác động tới người đọc thông qua sự phán đoán,trí tưởng tượng chứ không miêu tả cụ thể, tỉ mỉ.

Những hình ảnh miêu tả vẻ đẹp là:

-Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.
Kiều càng sắc sảo, mặn mà,
So bề tài, sắc, lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.

HỌC TỐT NHÉ BẠN!!!UwU