- Tình hình đất nước: loạn lạc, binh đao, nguy cơ bại vong đang đến gần.

- Sự ngang ngược và tội ác của giặc: đi lại nghênh ngang, uốn lưỡi cú diều, sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó bắt nạt tể phụ, đòi ngọc lụa, thu bạc vàng.

=> Thái độ căn giận, khinh bỉ và nỗi nhục của kẻ mất nước

- Tấm lòng của tác giả: quên ăn, mất ngủ, dằn vặt như cắt ruột, muốn xả thịt da, lột da, nuốt gan uống máu quân thù, sẵn sàng hi sinh để rửa mối nhục cho nước.

* Giọng văn tha thiết, sôi sục, hận thù cháy bỏng của người anh hùng yêu nước bất khuất sẵn sàng xả thân vì nước.

Qua văn bản Hịch tướng sĩ, ta thấy Trần Quốc Tuấn là một vị tướng tài giỏi, là người có ý chí quyết đoán, mạnh mẽ. Thể hiện ở tinh thần yêu nước dâu sắc và ý thức trách nhiệm của công dân đối với vận mệnh quốc gia ( đánh giặc, hiến kế giữ nước…), , ông luôn đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu để lựa chọn. Là vị tướng anh hùng, đầy tài năng và mưu lược : từng lập nên “ công nghiệp hiếm có”, trình bày với vua về thời thế, cách đánh giặc, vận dụng sức mạnh nhân dân với tầm nhìn của một vị tướng tài ba. Cuối cùng, ông là người có đức độ lớn lao : luôn kính cẩn giữ mình làm tôi, không lạm dụng chức quyền…