Từ phần đầu vào tác phẩm, nhà văn đã cho người đọc nhận ra hoàn cảnh tội nghiệp của cô bé bằng nghệ thuật tương phản độc đáo. Đó là sự tưởng phản giữa hiện tại mà cô bé đang gánh chịu và cả sự tương phản giữa quá khứ vàng son của cô bé với một hiện tại đau lòng đến mức tột cùng. Với lời văn êm dịu như lời thỏ thẻ, người đọc dường như bị cuốn ngay vào câu chuyện đầy cảm động. Bên ngoài trời là hoàn cảnh của một đêm giao thừa đầy băng giá với cái lạnh thấu xương của xứ Bắc Âu “trời đông giá rét”, ấy vậy mà “cô bé đầu trần chân đất đang dò dẫm trong đêm tối”. Ngoài đường lạnh buốt và tối đen, nhưng “cửa sổ mọi nhà đều sáng rực ánh đèn”. Cô bé “bụng đói” cả ngày chưa ăn uống gì mà “trong phố sực nức mùi ngỗng quay”. Xây dựng những đường nét tương phản ấy trong câu chuyện, An-đéc-xen như muốn làm nổi bật tình cảnh đáng thương của cô bé, gợi lên trong lòng người đọc một tình yêu thương trắc ẩn. Tình cảm ấy vốn là tình cảm thiêng liêng giữa con người với con người – Đó là tình đồng loại. Cái rét, cái đói, công việc kiếm sống đang giày vò cô bé, đang cố tình đày đọa em đến cùng kiệt. Em đã rét, đã khổ lại càng rét, càng khổ hơn khi cửa sổ mọi nhà rực ánh đèn đón năm mới. Em đã đói, có lẽ lại càng đói hơn khi ngửi thấy mùi ngỗng quay sực nức. Ngoài sự đối lập về hoàn cảnh hiện tại của cô bé bán diêm, nhà văn còn tinh tế lồng ghép vào câu chuyện sự đối lập giữa hiện tại đáng thương mà cô bé đang gánh chịu với quá khứ vàng son của em.