BÀI LÀM

Vì "Đại cáo bình Ngô" được viết vào thời chiến giống "Nam quốc sơn hà" của Lý Thường Kiệt và bản "Tuyên ngôn độc lập" cuae Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ngay từ những câu đầu tiên, “Đại cáo bình Ngô” đã khẳng định tính hiển nhiên của nền văn hiến nước nhà. Các cụm từ “từ trước”, “vốn ” nhấn mạnh tính lâu đời của dân tộc. Tiếp nối là “đã chia”, “phong tục… cũng khác” như vạch rõ ranh giới khác biệt của bờ cõi hai nước, không thể nhầm lẫn. Tất cả như khẳng định lại tính hiển nhiên, vốn có, sự lâu đời của nền độc lập nước ta. Sau đó, Nguyễn Trãi đã điểm danh các triều đại của nước ta “Triệu, Đinh, Lí, Trần” song song với các triều ở phương bắc “Hán, Đường, Tống, Nguyên”. Cách dùng từ “xưng đế một phương” như chỉ sự ngang hàng, không thua kém dù chúng ta chỉ là một nước nhỏ. Từ xưa, khi Trung Quốc xưng hoàng đế, các nước xung quanh chỉ có thể xưng vương. Tuy nhiên, từ đời nhà Ngô, Ngô Quyền cũng đã xưng hoàng đế, nhấn mạnh sự ngang hàng của hai nước. Biện pháp liệt kê cũng như câu đối của tác giả càng khiến chúng ta cảm nhận được rõ hơn tầm vóc của cả hai nước. Trong bài cáo, Nguyễn Trãi cũng đã thể hiện sự tự tôn, tự hào dân tộc: “hào kiệt đời nào cũng có”. Nghệ thuật liệt kê lại được vận dụng để nhấn mạnh sự thất bại của kẻ thù, : “Lưu Cung… thất bại”, “Triệu Tiết … tiêu vong”, “bắt sống Toa Đô”, “giết tươi Ô Mã”, nhấn mạnh chủ quyền dân tộc. Ở cuối đoạn, “chứng cớ còn ghi” như lần nữa nhấn mạnh lại nền độc lập dân tộc, như chỉ rằng chứng cớ ghi rõ, chối cũng không được.

  Bình Ngô đại cáo(1428) là bài cáo viết bằng văn ngôn do Nguyễn Trãi soạn thảo thay lời Bình Định Vương Lê Lợi để tuyên cáo về việc giành chiến thắng trong cuộc kháng chiến với nhà Minh, khẳng định sự độc lập của nước Đại Việt.  Đây là áng văn yêu nước, là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc Việt Nam. Tuyên ngôn độc lập là văn bản tuyên bố sự độc lập của một quốc gia, thường là ra đời để khẳng định chủ quyền của quốc gia vừa giành lại từ tay ngoại bang. Mà Bình Ngô Đại cáo cũng vậy, tác phẩm được viết ra nhằm khẳng định độc lập, chủ quyền, tuyên bố thắng lợi, tuyên bố hòa bình. Sau khi quân ta đại thắng giặc Minh, Nguyễn Trãi thừa lệnh Lê Lợi viết Đại cáo bình Ngô để bố cáo với nhân dân về chiến thắng này. Trong bài cáo, Nguyễn Trãi đã t uyên bố độc lập, chủ quyền bằng một loạt dẫn chứng tiêu biểu, thuyết phục như có nền văn hiến lâu đời, đó là điều không dân tộc nào có, có cương vực lãnh thổ riêng biệt, phong tục tập quán đậm đà bản sắc dân tộc, lịch sử lâu đời với nhiều anh hùng hào kiệt ở khắp nơi trên đất nước, chưa bao giờ thiếu.  Đại cáo bình Ngô chính là bản tuyên ngôn độc lập, là áng văn yêu nước là hoàn toàn thuyết phục.