1thế giới quan duy vật cho rằng giữa vật chất và ý thức thì vật chất có trước cái quyết định ý thức thế giới quan duy vật tồn tại khách quan , độc lập vs ý thức con người không ai sáng tạo ra và khoong có ai có thể tiêu diệt được 
vd + Trái Đất có trước rồi mới có con người
thế giới quan duy tâm cho rằng ý thức là cái có trước và là cái sản sinh ra tự nhiên 
vd :+ Có ý thức về việc xây căn nhà như thế nào rồi mới bắt đầu xây.

2.phương pháp luận biện chứng : xem sét sự vật hiện tượng trong sự ràng buộc lẫn nhau giữa chúng trong sự vận động và sự phát triển không ngừng của chúng 

vd ; người ta biết tại sao mưa vì người ta đã nghiên cứu và biết được.

phương pháp luận siêu hình: xem xét sự vật hiện tượng 1 cách phiến diện chỉ thấy chúng tồn tại trong trạng thái cô lập không vận động không phát triển áp dụng 1 cách máy móc đặc tính của sự vật này vào sự vật khác 
vd : người ta tin rằng mưa là do thượng đế phái rồng phun nước