Tình cảm cha con là một trong những tình cảm gia đình thiêng liêng cao đẹp nhất. Y Phương với bài thơ “ Nói với con” đã thể hiện lòng yêu thương con của người miền núi và mong ước con kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp của quê hương. Bài thơ sáng tác năm 1980 là lời thơ gợi nhắc về tình cảm gia đình về truyền thống quê hương. Nhắc nhở con hãy kế thừa và phát huy những truyền thống đó. Đây cũng chính là lời gợi nhắc mỗi chúng ta có ý chí vươn lên trong cuộc sống.

             Đúng vậy, mở đầu bài thơ, người cha nói với con về tình cảm cội nguồn:

                              « Chân phải... tiếng cười »

               Nhà thơ dùng cách diễn đạt mới lạ giàu hình ảnh của người miền núi thể hiện một không khí gia đình đầm ấm, hạnh phúc, đầy ắp tiếng nói tiếng cười với một đứa trẻ đang chập chững biết đi trong vòng tau yêu thương đón chờ của cha mẹ. Không khí gia đình đầm ấm chứa chan tiếng cười, niềm tin yêu và con thật hạnh phúc khi được lớn lên từng ngày trong tình cha nghĩa mẹ trong mái ấm gia đình. Tình cảm của Y Phương dành cho con thật chân thành cảm động. Tình cảm ấy cũng được nhà thơ Huy Cận thể hiện :

              Cha như muốn nói với con gia đình chính là chiếc nôi êm đềm, là tổ ấm để con khôn lớn trưởng thành. Với giọng điệu tha thiết trìu mến người cha đã gợi nhắc 1 kỉ niệm thiêng liêng đẹp đẽ nhất đối với cha mẹ :

                        « Cha mẹ ..... trên đời »

                  Con không chỉ lớn lên trong tình thương của cha mẹ mà còn được lớn lên trong tình nghĩa tình sâu nặng của quê hương :

                  « Người đồng mình… câu hát »

               « Người đồng mình » là cách gọi trìu mến thân thương pha chút tự hào về người đồng mình, miền mình, quê mình rộng hơn là dân tộc mình, đất nước mình. Người đồng mình đáng yêu đáng quý biết bao :

               « Đan lờ... câu hát »

« Người đồng mình » hiện ra cụ thể trong lao động, họ cần cù chăm chỉ. Động từ « đan, cài,ken » cho thấy người đồng mình vừa cần cù trong lao động vừa lạc quan yêu đời. Họ làm việc trong lời ca câu hát và luôn cảm nhận được cái đẹp trong công việc. Họ «ken vách nhà » không chỉ bằng tre gỗ của núi rừng mà còn bằng tấm lòng yêu đời bằng lời ca câu hát mê say :“ Rừng cho hoa... tấm lòng”

 Với cách diễn đạt ngắn gọn, giàu hình ảnh, nghệ thuật nhân hóa, ẩn dụ gợi những liên tưởng sâu xa. Núi rừng nơi con người được sống không chỉ tươi đẹp hùng vĩ mà còn là cái nôi lí tưởng cho người đồng mình sinh sống đúng như câu tục ngữ « Rừng vàng,biển bạc »

Con đường không chỉ dẫn lối đến trường, đến chợ, lên nương làm rấy mà còn dẫn lối đến tương lai giúp người đồng mình mở rộng tầm nhìn kết nối những tấm lòng những vòng tay nhân ái -> quê hương không chỉ đẹp mà còn tình nghĩa, không chỉ nuôi dưỡng người đồng mình về hình hài vóc dáng mà còn nuôi dưỡng về tâm hồn lối sống .Phải chăng khi viết 2 câu thơ này mãi ngân vang với câu ca ngọt ngào :

« Gập ghềnh xuống biển lên non

Con đường tình nghĩa ai còn nhớ chăng »

             Người cha muốn nói với con : Con không chỉ lớn lên trong vòng tay yêu thương của gia đình mà còn được trưởng thành trong cuộc sống lao động và tình nghĩa của quê hương. Con cần trân trọng những tình cảm thiêng liêng cao đẹp ấy.

Chân phải/ bước tới cha

Một bước/ chạm tiếng nói

Chân trái/ bước tới mẹ

Hai bước/ tới tiếng cười

Hình ảnh cụ thể gợi không khí gia đình đầm ấm và hạnh phúc . Từng bước đi , từng tiếng nói cười của con đều được cha mẹ chăm chút và vui mừng đón nhận `->` Đó là công lao trời biển mà con phải khắc cốt ghi xương

- Nhịp thơ 2/3 cùng cấu trúc đối xứng , điệp từ , điệp cấu trúc câu : " chân phải – chân trái , một bước - hai bước ” , “ tiếng nói tiếng cười ” , …. `->` một khung cảnh cụ thể : đứa con đang tập đi , lúc thì sà vào lòng mẹ , lúc thì níu lấy tay cha , cả ngôi nhà như rung lên trong tiếng nói , tiếng cười .

- Điệp ngữ “ bước tới ” và động từ “ chạm ” `->` nổi bật cái hồn bức tranh về gia đình hạnh phúc .

`=>` Con là kết quả của một tình yêu đẹp , con sinh ra trong hạnh phúc và lớn lên bằng tình yêu thương , trong sự nâng đón , vỗ về , dìu dắt của cha mẹ . Tấm lòng của mẹ cha là cái đích để con hướng tới .

* Ngoài ra , người cha còn nói cho con biết , con lớn lên trong sự đùm bọc của quê hương :

- “ Người đồng mình ” chỉ những người sống trên cùng một miền đất , cùng quê hương , cùng dân tộc .... `->` cách gọi rất độc đáo , gần gũi và thân thương

- Các động từ “ cài , ken " vừa diễn tả động tác khéo léo vừa thể hiện cuộc sống lao động gắn bó , hoà quyện niềm vui .

- “ Rừng cho hoa - con đường cho những tấm lòng ” : hình ảnh ẩn dụ + nhân hóa `->` người cha muốn con biết quê hương mình là một vùng quê giàu truyền thống văn hoá mà cũng thật nghĩa tình . Chính những điều đẹp đẽ của quê hương đã hun đúc nên tâm hồn cao đẹp của con người