âu 1: “lời văn năm cũ” mà thầy vẫn đọc trong ngày tựu trường ở đoạn thơ trên là: "Hằng năm cứ vào cuối thu .."

Câu 2: Biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ thứ hai: so sánh, nhân hóa, ẩn dục. (Các em chỉ cần nêu 1 trong 3 biện pháp tu từ nêu trên là đã đạt điểm)

Câu 3: Gợi ý trình bày theo ý sau

- Trong suy cảm của nhà thơ, người thầy “hóa thân” vào cây phượng già, bung nở muôn hoa ngày học sinh cũ về thăm.

- Như cây phượng già, người thầy năm cũ vẫn hiện hữu, gắn mình với mái trường, vững chãi và lặng lẽ dõi theo sự trưởng thành của bao lớp học trò; nao nức vui khi đón trò cũ trở về.    

Câu 4: Mỗi học sinh có thể trình bày cảm nghĩ của mình với những nội dung khác nhau

Ví dụ:

Đoạn thơ gợi nỗi nhớ thầy xưa, trường cũ.

Gợi cảm xúc tiếc nhớ tuổi học trò, tình cảm yêu quý trường lớp, thầy cô, bè bạn sau ba năm học tập.

Thái độ trân quý hiện tại, nỗ lực sống, học tập, rèn luyện để thành đạt…

II. Làm văn

Hướng dẫn làm bài

- Giới thiệu khái quát tác giả, tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa và nhân vật Phùng

- Phân tích những phát hiện về hiện thực đời sống của nhân vật Phùng

- Phát hiện về cảnh thiên nhiên “đắt trời cho”:

Sau gần tuần lễ “phục kích” thực hiện nhiệm vụ được giao, Phùng đã tìm được một cảnh ưng ý. Trước mắt Phùng, thiên nhiên hiện ra với vẻ đẹp toàn bích.Tâm hồn nghệ sĩ đã xuất hiện những rung cảm mãnh liệt tưởng như đã phát hiện ra chân lý của sự toàn thiện, toàn mỹ.

=> Ý nghĩa: Hiện thực đời sống tạo nên cái đẹp cho nghệ thuật, là đối tượng của nghệ thuật.

- Phát hiện về cảnh đời đen tối của gia đình hàng chài:

 Phùng chứng kiến cảnh lão đàn ông đánh vợ một cách tàn bạo, người vợ thì nhẫn nhục chịu đựng. Thằng Phác – đứa con trai vì muốn bảo vệ mẹ đã lao vào đánh bố. Cảnh tượng này Phùng còn được chứng kiến thêm lần thứ hai. Chứng kiến nghịch cảnh bất công, ngang trái, Phùng cảm thấy kinh ngạc

=> Ý nghĩa: Hiện thực cuộc sống chứa đầy nghịch lí với những mảng sáng – tối, xấu – đẹp, thiện – ác…cùng tồn tại. Con người cần có cái nhìn đa diện đa chiều để phát hiện ra sự thật cuộc đời đằng sau hình thức bề ngoài.

- Phát hiện ở Tòa án huyện:

Trước lòng tốt của Phùng và Đẩu, người đàn bà lại van xin không bỏ chồng và kể câu chuyện đời éo le, bi kịch của mình. Phùng cảm thấy căn phòng trở nên ngột ngạt vàvỡ lẽ thêm nhiều nhận thức về cuộc sống.

=> Ý nghĩa: Cái đẹp của hiện thực cuộc sống nhiều khi bị khuất lấp. Muốn giải quyết vấn đề của cuộc sống nhiều khi không chỉ dựa vào lòng tốt mà cần phải có những giải pháp thiết thực.

- Tâm trạng và nhận thức của Phùng mỗi khi nhìn thấy tấm ảnh ở đoạn kết thúc truyện:

Tuy là ảnh đen trắng nhưng Phùng vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của sương mai. Màu hồng này là biểu tượng cho chất thơ, vẻ đẹp lãng mạn của cuộc đời.

Nếu nhìn kĩ hơn sẽ thấy hình ảnh người đàn bà hàng chài. Đây là hiện thân cho những phận người khốn khó, cho thấy sự ám ảnh, trăn trở của Phùng về hiện thực cuộc đời vẫn còn nhiều lam lũ, khổ đau.

=> Ý nghĩa: mối quan hệ giữa nghệ thuật với cuộc đời. Nghệ thuật chân chính phải luôn gắn bó với cuộc đời.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật:

Tình huống truyện nhận thức chứa đầy mâu thuẫn, nghịch lí

Sử dụng ngôi kể, xây dựng chi tiết nghệ thuật làm nổi bật suy nghĩ, nhận thức, tâm trạng nhân vật.

- Nhận xét về giá trị hiện thực

Nguyễn Minh Châu đã nhìn cuộc sống đời thường với một mối quan tâm đặc biệt để chỉ ra những vấn đề bên trong của nó và làm cho người đọc cũng phải nhìn sự vật, cuộc sống, con người theo kiểu của mình, từ đó cùng suy nghĩ tìm ra cách giải quyết một cách thỏa đáng. Tóm lại là tìm ra đáp số cho bài toàn nghịch lý của cuộc đời