Đáp án:

Giải thích các bước giải:

Câu 1:

công lao của phong trào Tây Sơn và Nguyễn Huệ - Quang Trung:

• Lật đổ các tập đoàn phong kiến Trịnh, Nguyễn, Lê.
• Thống nhất đất nước về mặt lãnh thổ.
• Chiến thắng quân xâm lược Xiêm, Thanh hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc.
• Xây dựng một vương triều mới tiến bộ. 
  Câu 2: 

• Bảng thống kê các thành tựu khoa học - kĩ thuật các thế kỉ XVI - XVIII

  Lĩnh vực

  Thành tựu tiêu biểu

  Sử học

  Ô châu cận lục, Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục, Đại Việt sử kí tiền biên,… đặc biệt là bộ sử kí bằng chữ Nôm Thiên Nam ngữ lục.

  Địa lí

  Tập bản đồ Thiên Nam tứ chí lộ đồ thư,…

  Quân sự

  Tập Hổ trướng khu cơ của Đào Duy Từ,…

  Y học

  Bộ sách y dược của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác,…

  Triết học

  Một số bài thơ, tập sách của Nguyễn Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn

  Kĩ thuật

  Đúc súng đại bác theo kiểu phương Tây, đóng thuyền chiến, xây thành lũy,…

• Nhận xét:

  - Ưu điểm: Những thành tựu khoa học đã diễn ra trên nhiều lĩnh vực hơn các thế kỉ trước, có nhiều tác phẩm có giá trị.

  - Hạn chế: Do những hạn chế về quan niệm và giáo dục đương thời đã làm cho khoa học tự nhiên không có điều kiện phát triển. Trong lĩnh vực kĩ thuật, việc ứng dụng những thành tựu từ bên ngoài cũng chủ yếu dừng lại ở việc chế tạo thử chứ chưa phát triển.

• Câu 3:

  * Phật giáo rất phát triển dưới thời Lý, Trần vì:

  - Phật giáo vốn được du nhập vào nước ta từ lâu, đã ăn sâu trong tâm thức người Việt.

  - Nhà Lý, Trần tạo điều kiện cho Phật giáo phát triển. Vua, quan thời Lý, Trần nhiều người theo đạo Phật, góp tiền xây dựng chùa, đúc chuông, tô tượng, viết giáo lí nhà Phật. Chùa chiền được xây dựng ở nhiều nơi. Các nhà sư được triều đình tôn trọng, được tham gia vào bàn bạc các công việc của đất nước.

  * Đến thời Lê sơ lại không phát triển vì:

  - Cùng với việc hoàn thiện bộ máy nhà nước phong kiến theo hướng quân chủ chuyên chế thì những tư tưởng của Nho giáo đã trở thành công cụ để duy trì và bảo vệ trật tự của xã hội phong kiến. Vì vậy, Nho giáo được nâng lên chiếm vị trí độc tôn trong xã hội.

  - Nhà nước phong kiến còn ban hành nhiều điều lệ nhằm hạn chế sự phát triển của Phật giáo, đưa Phật giáo xuống hàng thứ yếu.

• Câu 4:

• Đặc điểm khởi nghĩa Lam Sơn:

  - Từ một cuộc chiến tranh ở địa phương (nổ ra tại Lam Sơn - Thanh Hóa) phát triển thành cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.

  - Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn có căn cứ kháng chiến.

  - Suốt từ đầu đến cuối cuộc khởi nghĩa, tư tưởng nhân nghĩa luôn được đề cao.

  + Tư tưởng của “Bình Ngô đại cáo” là tư tưởng xuyên suốt phong trào đấu tranh.

  “Đem đại nghĩa để thắng hung tàn

  Lấy chí nhân để thay cường bạo”

  + Khi giặc rơi vào thế cùng quẫn, nghĩa quân đã “thể đức hiếu sinh” cấp ngựa, thuyền cho chúng rút về nước.

  * So sánh khởi nghĩa Lam Sơn với cuộc kháng chiến thời Lý, Trần:

  - Các cuộc kháng chiến thời Lý, Trần là chiến tranh bảo vệ độc lập dân tộc.

  - Cuộc khởi nghĩa Lam Sơn là giành lại độc lập từ tay nhà Minh.