@tranlatuduy

Trong những bài thơ Bác Hồ làm ở chiến khu VIệt Bắc thời kì kháng chiến chống Pháp, “Cảnh khuya” là bài thơ gây cho em sự xúc động và ngượng mộ. Càng đọc bài thơ “Cảnh khuya”, em càng thấy Bác là người yêu thiên nhiên, có tâm hồn nghệ sĩ và Bác cũng là người chiến sĩ cách mạng luôn lo lắng cho vận mệnh đất nước. "Tiếng suối trong như tiếng hát xa Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa." Cảnh thiên nhiên bỗng trở nên gần gũi, thân thiết với con người hơn nhờ biện pháp so sánh tài tình và độc đáo: tiếng suối trong như tiếng hát xa. Ta nghe như thấy âm thanh trong trẻo, du dương của tiếng suối. Và phải chăng suối cũng như một con người nên tiếng suối mới trong trẻo như tiếng hát? Tiếng suối làm nổi bật cảnh tĩnh lặng, sâu lắng trong đêm khuya, ánh trăng làm cho cảnh vật thơ mộng: “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa”. Trăng chiếu lên vòm cổ thụ, nhưng như lồng vào đó ánh sáng mát dịu của mình. Trăng rọi qua kẽ lá in xuống mặt đất tạo thành muôn vàn đốm sáng lung linh như hoa. Hoa sáng của ánh trăng lồng vào hoa trên mặt đất đang mở cánh uống sươn đêm. Cảnh vừa thực nhưng lại vừa ảo, mà nghiêng về ảo. Trăng sáng, cây cổ thụ, bóng hoa và hoa trên mặt đất tuy ở ba tầng bậc khác nhau mà như gắn bó, đan xen vào nhau, tôn vẻ đẹp của nhau. Sự gắn bó ấy chính là từ “lồng” nối trăng với cổ thụ, nối bóng cổ thụ với hoa. “Cảnh khuya như vẻ người chưa ngủ” Mới đọc đến câu thơ thứ ba thì ai cũng đoán Bác chưa ngủ, Bác không ngủ được vì cảnh đẹp. Bác chỉ so sánh cảnh như “vẽ”. Như vẽ là thế nào, mỗi người đọc tự tưởng tượng. Nhưng như vẽ có nghĩa là rất đẹp, cũng giống như trong ca dao ví cảnh “như tranh họa đồ”. Tuy thế, câu thơ thứ tư Bác cho biết: “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Hóa ra không phải Bác thức khuya để ngắm cảnh đẹp. Bác thức khuya vì lo nỗi nước nhà. Đã bao đêm Bác thao thức. Đêm nay Bác cũng thức khuya để lo việc nước, nhưng chợt gặp cảnh thiên nhiên tươi đẹp, lòng người xúc động mà bật ra những vần thơ của bài “Cảnh khuya” chứ không phải Bác ngắm cảnh để làm thơ. Bác bận trăm công ngàn việc, lo lắng vì vận mệnh đất nước, nhưng trong khoảnh khắc, Người vẫn cảm nhận được sự tươi đẹp, thơ mộng của thiên nhiên. Người nghệ sĩ và người chiến sĩ trong Bác luôn luôn gắn bó. Điều này khiến cho em hay bất cứ ai đọc thơ đều yêu kính, khâm phục tâm hồn của Bác, tấm lòng của Bác. Đọc bài thơ “Cảnh khuya”, em vừa say mê, thích thúc với cảnh, vừa kính phục phẩm chất và tâm hồn của Bác. Bài thơ chỉ cho chúng ta biết một đêm thức khuya, không ngủ của Người. Nhưng Bác còn bao nhiêu đêm thao thức, Bác còn bao nhiêu đêm không ngủ vì “thương đoàn dân công”, vì “lo nỗi nước nhà”.

#No copy

Mong 5* và hay nhất ạ

Chúc bạn học tốt !

       Chủ tịch Hồ Chí Minh- Vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, một danh nhân văn hoá thế giới và cũng là một cây bút xuất sắc trong nền văn học Việt Nam.Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Người là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt  “Cảnh khuya” thể hiện cảm hứng yêu nước mãnh liệt. Đọc xong bài thơ, ta thấy cả bài thơ dạt dào ánh sáng và âm thanh, để lại trong lòng ta ấn tượng vô cùng sâu sắc. 
                    Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
                    Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.
                    Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ 
                    Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
     Đọc bài thơ, ta như sống lại thời kì tác giả sáng tác bài thơ. Đó là những năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược vô cùng gay go, ác liệt. Mùa thu năm 1947,Bác Hồ ở chiến khu Việt Bắc trực tiếp lãnh đạo nhân dân ta kháng chiến. Đã bao đêm người không ngủ để lo cho dân, cho nước. Vậy mà trong một phút giây,Người đã say đắm trước cảnh đẹp đêm trăng để rồi sau đó lại đau đáu nỗi niềm dân tộc. Người đã viết bài thơ “ cảnh khuya”cho ta bao tự hào về vẻ đẹp quê hương đất nước và thấu hiểu hơn tình cảm của Bác đối với nhân dân.
     Ngay từ nhan đề, bài thơ đã cho ta bao liên tưởng bay bổng. “ Cảnh khuya”là một từ ngắn gọn bước đầu cho ta hình dung về đề tài: Đó hẳn là một đêm trăng đẹp ở chiến khu Việt Bắc. Nhưng cảnh đó là cảnh gì? Cảnh đó được thể hiện như thế nào?Câu hỏi đó cứ thôi thúc ta đọc tiếp bài thơ. Và quả thật , đọc xong bài thơ ta vỡ oà cảm xúc trước cảnh đẹp và tâm hồn nhà thơ.
      Hai câu thơ đầu tả cảnh đêm trăng núi rừng Việt Bắc thật đẹp.
                 Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
                 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. 
       Đọc câu thơ  đầu, ta như nghe thấy tiếng suối chảy êm đềm, nghe rất “trong” rì rầm từ xa vọng lại như “tiếng hát xa”. Chắc hẳn đêm phải khuya lắm, vắng lặng lắm ta mới có thể nghe được tiếng suối chảy như vậy. Đó là nghệ thuật lấy động để tả tĩnh, lấy tiếng suối đặc tả đêm chiến khu thiêng liêng, thanh vắng. Phép tu từ so sánh được tác giả sử dụng mang đến cho ta bao thú vị: So sánh tiếng suối với tiếng hát. Âm thanh của thiên nhiên như thể âm thanh của con người. Đó là nét vẽ tinh tế gợi tả núi rừng chiến khu thời máu lửa mang sức sống và hơi ấm con người. Ta như thấy con người và thiên nhiên gần gũi hơn, ấm áp và gắn bó thân thiết hơn biết bao nhiêu. “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”.Đọc câu thơ ta nghe văng vẳng như âm vang của tiếng suối chảy ở Côn Sơn mà sáu trăm năm về trước Nguyễn Traĩ đã từng nghe thấy: 
                          “Côn sơn suối chảy rì rầm 
                    Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai”.

    Đó thật là những vần thơ tuyệt bút tả suối trong nền thơ ca dân tộc. 
     Câu thơ thứ hai  Bác Hồ lại cho ta say đắm trước vẻ đẹp của trăng chiến khu. “Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa.” Câu thơ có ba nét vẽ: tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa- hoa rừng. Câu thơ đầy ánh sáng. Phải là một đêm thanh, trăng tròn mới có ánh sáng chan hoà như vậy. Nhà thơ thật tài tình khi dùng chữ “lồng” điệp lại hai lần. Điệp từ đó đã nhân hoá trăng, cổ thụ và hoa làm cho vần thơ dạt dào trữ tình, thi vị. Ánh trăng sáng chiếu vào lá và hoa tạo nên vẻ đẹp lấp lánh. Hoa lá nghiêng bóng trên mặt đất tạo nên những bức tranh lấp loá, lúc ẩn lúc hiện. Hoa lá cỏ cây và ánh trăng lồng quyện vào nhau, trăng đan vào cậy cổ thụ, trăng tràn vào hoa. Hình ảnh trăng lồng hoa này khiến ta gợi nhớ đến câu thơ trong Chinh Phụ Ngâm Khúc: 
                     Hoa giãi nguyệt,nguyệt in một tấm,
                   Nguỵêt lồng hoa, hoa thắm từng bong 
                     Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng .
     Thế nhưng bức tranh của thơ xưa đọc lên ta thấy đượm buồn và ko thể hiện đươc rõ nét vẻ đẹp thơ mộng, trong trẻo của thiên nhiên như thơ Bác. Hơn nữa câu thơ còn có hai vế tiểu đối "trăng lồng cổ thụ // bóng lồng hoa tạo" cho bức tranh tạo vật cân xứng, hài hoà, ngôn ngữ thơ thêm trang trọng, điêu luyện.
    Có thể nói hai câu thơ đầu cho ta hình dung đó là một bức tranh thiên nhiên rất đẹp và đầy chất thơ: Cảnh khuya trong sáng, lung linh huyền ảo, thơ nên hoạ nên nhạc. Thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những giây phút thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. 
   Nếu ở hai câu thơ đầu Bác chỉ miêu tả về thiên nhiên thì đến hai câu thơ cuối ta chợt nhận ra tâm tình thi sĩ:
                       Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ 
                       Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. 
    Đọc câu thơ thứ ba, ta thấy câu thơ như cái bản lề, nửa trên là khái quát “cảnh khuya như vẽ” có suối, có trăng, có cổ thụ và hoa ngàn, nửa dưới là tâm trạng chưa ngủ của người thi sĩ, của lãnh tụ. Nhà thơ đã thật tài tình khi dùng một câu thơ có tác dụng chuyển tiếp hay như vậy “Người chưa ngủ” ở đây là vì cảnh đẹp quá! Người chủ động thức để ngắm trăng hay chưa ngủ vì một lí do nào khác nữa? Câu bốn đã trả lời thắc mắc đó cho ta. Thì ra “Người chưa ngủ” không chỉ là xúc động trước thiên nhiên đẹp mà còn bởi lẽ “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.” Đọc đến đây ta càng hiểu rõ hơn con người của Bác, đó là một người luôn canh cánh trong lòng nỗi lo vì dân vì nước. Hai tiếng “chưa ngủ” ở cuối câu ba được điệp lại ở đầu câu bốn, biện pháp nghệ thuật liên hoàn ấy làm cho âm điệu bài thơ nhịp nhàng, triền miên như dòng chảy của cảm xúc, của tâm tình. Qua đó ta hiểu được tình yêu nước của Bác sâu sắc, mãnh liệt biết bao nhiêu.
      “ Cảnh khuya” là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt kiệt tác, với phương thức tự sự, miêu tả nhưng bộc lộ cảm xúc say sưa trước vẻ đẹp thiên nhiên, bài thơ là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất của Bác Hồ. Người xưa đến với chốn lâm tuyền để lánh đục tìm trong , để được nhàn. Còn Hồ Chí Minh đến với suối rừng Việt Bắc để lập chiến khu chống Pháp. Giữa cảnh khuya,có suối trăng…đẹp như vẽ. Nhưng Người vẫn thao thức, vẫn “chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà”. Tâm hồn thi sĩ lồng vào cốt cách chiến sĩ . Màu sắc cổ điển hoà hợp với màu sắc thời đại – cảnh khuya trong kháng chiến. Đó là nét đẹp riêng bài thơ này của Bác. Cảm hứng thiên nhiên chan hoà và cảm hứng yêu nước được diễn tả một cách hàm súc nhuần nhị, trong sáng và đầy chất thơ.
 Gấp trang sách lại, nhưng những vần thơ vẫn còn đọng mãi trong tâm hồn ta. “Cảnh khuya” như dẫn hồn ta vào những giấc mộng đẹp: đó không chỉ là cảnh suối rừng chiến khu Việt Bắc một đêm trăng đẹp mà còn là nỗi thao thức của Bác Hồ kính yêu. Bài thơ cho ta thêm hiểu tình yêu nước thiết tha của Bác. Ta càng thêm kính yêu và biết ơn Bác Hồ.

Ko copy mạng ạ.

@trantranglinh09a1