Xuyên suốt tiến trình nền văn học của Việt Nam ta, sẽ chẳng khó để ta bắt gặp một tác phẩm của Hồ Chí Minh- vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta, người cha già kính yêu trong trái tim của triệu con dân đất Việt. Những tác phẩm của Người để lại mang giá trị lớn cả về nghệ thuật lẫn nội dung tư tưởng. Trong đó ta phải kể đến bài thơ "Rằm tháng giêng"

Bài thơ được sáng tác trong những năm 1948. Thời điểm đất nước ta còn đang gặp rất nhiều những khó khăn gian khổ trong buổi đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp trường kì. Vài một đêm đi thuyền trên sông hồ, giữa khung cảng núi rừng của chiến khu Việt Bắc, Người đã ngẫu hứng viết lên bài thơ với đầy xúc cảm trong lòng .

"Kim dạ nguyên tiêu nguyệt chính viên
Xuân sang xuân thuỷ tiếp xuân thiên
Yên ba thâm sứ đàm quân sự
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền
(Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân
Giữa dòng bàn bạc việc quân
Khuya về bát ngát trăng ngân đầy thuyền).

Mở đầu toàn thi phẩm là không gian nơi núi rừng chiến khu Việt Bắc mở rộng:

"Rằm xuân lồng lộng trăng soi
Sông xuân nước lẫn màu trời thêm xuân"

Đó là đêm trăng rằm "nguyên tiêu", trăng là hình ảnh quen thuộc của thi cổ và dường như cũng là thi liệu quen thuộc đã trở đi trở lại nhiều lần trong thơ của Người. Ta tường gặp một vầng trăng tuyệt mĩ gợi tình trong tù :

"Trong tù không rượu cũng không hoa
Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ"

Hai chữ "lồng lộng" trong bản dịch dường như mở ra một không gian núi rừng thêm bao la, trải dài thêm. Ánh trăng dường như làm cho cảnh vật mang một vẻ đẹp hữu tình lung linh sinh sắc. khung cảnh núi rừng Việt bắc nơi đây bao là một màu xanh ngát, nhuốm ánh trăng, phủ lên mà màu xanh lấp lánh của xuân giang, dòng sông giờ đây như được tiếp thêm sự sống mới dưới khí trời mát dịu. Dòng sông trở nên đẹp hơn, hữu tình hơn, dòng sông xanh xuân thủy và tiếp nối với màu xanh của xuân thiên. Cung một câu thơ nhưng lại có đến ba chữ xuân lặp lại

>> Xem thêm:  Bình giảng bài thơ mời trầu của Hồ Xuân Hương

“Xuân giang xuân thủy tiếp xuân thiên”

Mùa xuân là mùa của sự sống, chồi non. Xuân phơi phới, khắp đất trời quê hương ngập tràn sắc xuân, xuân của dòng sông, dòng nước cùng cái xuân mát rượi của bầu trởi cao xanh. Khí xuân tràn ngập sự sống, bà từ xuân làm nổi bật cái thần thái của cảnh vật, sống nước và bầu trời. khác hoàn toán với một Việt Bắc chiến khu đầy rẫy những hiểm nguy, địa hình hiểm trở, sự gầm thú của núi rừng và thú dữ. Giờ đây hiện lên trước mắt ta là một khung cảnh thiên nhiên đẹp xiết bao.

“Yên ba thâm sứ đàm quân sự
Dạ bán quy lai nguyệt mãn thuyền”

dù tả cảnh nhưng đến hai câu cuối dường nhue ta thấy rõ nét hơn tâm trạng, hơi thở của con người. thái độ lạc quan yêu đời của nhà Cách mạng ấy thật đáng khâm phục, nơi sâu thẳm mịt mù trong khói sóng rất đỗi thiêng liêng, bí aane mà đẹp như trong huyền thoại, nơi bàn chuyện hệ trọng sống còn của đất nước, vậy mà Người vẫn đắm say thưởng ngoạn một vầng trăng đẹp, một vầng trăng viên mãn. ở đó cái thực và ảo đan xen vào nhau tạo nên một bức tranh hài hóa, sinh động hơn bao giờ hết. “Yên ba thâm xứ” là ảo, “đàm quân sự” là thực, “nguyện chính viên” là thực nhưng “nguyệt mãn thuyền” là ảo. Song cái ảo đó chính là chất lãng mãn, chất trữ tình trong thơ Người. sau hội nghị quan trọng, quyết định những vấn đề đến vận mệnh của Đảng, của đất nước; con thuyền, con người hòa quyện với thiên nhiên, thấm đẫm, tràn trề lai láng với ánh trăng.

“Nguyên tiêu” (rằm tháng giêng) là tuyệt tác về trăng của Người. ở đó ta bắt gặp tinh thần lạc quan yêu đời, ý chí kiên cường, tư chất đáng quý của con người Cách mạng đáng mến đến dường nào. Và trên hết là ta thêm hiểu về một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu nước, yêu dân tươi đẹp của vị cha già kính yêu của dân tộc đất Việt.