Hai câu thơ cuối trong bài “Cảnh khuya” được Bác Hồ kính yêu viết năm 1947 đã để lại trong lòng những người con Việt Nam ấn tượng vô cùng sâu sắc.

                                                            “Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,

 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”

Trước cảnh đẹp đã được miêu tả ở hai câu đầu, Bác say mê ngắm cảnh, rung động trước vẻ đẹp mộc mạc nơi đây mà quên cả giấc ngủ. Một tâm hồn thi sĩ giản dị, chân chất, chưa ngủ được vì cảnh quá đẹp, thật đáng yêu. Hai chữ “chưa ngủ” không chỉ để sơ kết ba dòng thơ, biểu hiện tấm lòng nhà thơ với cảnh đẹp mà còn mở ra một thế giới tâm trạng khác của Bác. Điệp từ “chưa ngủ” như khép mở hai phía tâm trạng của một con người: càng say mê, yêu mến cảnh Việt Bắc bao nhiêu thì Bác càng thao thức suy nghĩ, lo lắng về sự nghiệp kháng chiến, về việc nước, việc dân bấy nhiêu. Hai nét tâm trạng của Người, thể hiện sự hài hòa phong thái thi sĩ và tinh thần chiến sĩ của anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa Hồ Chí Minh. Đọc bài thơ, chúng ta vô cùng cảm mến, trân trọng tình yêu thiên nhiên và tấm lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm lớn lao của Bác đối với việc dân, việc nước.

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

• Hai câu thơ cuối của bài thơ là cái tình say đắm của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Có thể nói một trong những lí do khiến “người chưa ngủ” ấy chính là vì cảnh thiên nhiên quá đẹp. Hai nét tâm trạng ấy thống nhất hoà hợp trong con người của Bác.
• Tác giả đã thế hiện sự rung động, niềm say mê trước vẻ đẹp của đêm trăng giữa núi rừng Việt Bắc. Người thao thức chưa ngủ đâu chỉ vì cảnh đẹp đêm trăng mà cơ bản là do người nghĩ cho vận mệnh của dân tộc. Hoặc cũng có thể hiểu: chính vì thao thức tới canh khuya để lo nghĩ việc nước mà Người đã thưởng thức đựơc những cảnh đẹp tuyệt diệu của núi rừng.
•  Điệp ngữ “chưa ngủ” đặt lặp lại ở cuối câu thứ ba và đầu câu thứ tư là một bản lề mở ra hai phía của tâm trạng trong một con người Hồ Chí Minh. Tóm lại hai câu cuối của bài thơ Cảnh khuya đã bộc lộ vẻ đẹp và chiều sâu tâm hồn của tác giả  vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại của dân tộc.