Triết học là hệ thống quan điểm lý luận chung nhất của con người về thế giới; về tự nhiên xã hội và tư duy; về vị trí, vai trò của con người trong thế giới đó.

Theo Ph. Ăngghen: “Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là triết học hiện đại, là mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại”. Tóm tắt: đó là vấn đề về mối quan hệ giữa vật chất và ý thức. Nội dung chính của vấn đề này là phải trả lời 2 câu hỏi lớn: thứ nhất, giữa vật chất và ý thức: cái nào có trước, cái nào có sau? cái nào quyết định cái nào? cái gì là bản chất của mọi tồn tại trong thế giới? (vật chất hay ý thức?); và thứ hai, con người có khả năng nhận thức được (hiểu được) thế giới đúng như nó tồn tại hay không?

Trong lịch sử tư tưởng triết học của nhân loại từ thời cổ đại đến nay đã có những lời giải đáp khác nhau và đối lập nhau đối với hai câu hỏi đó. Đây là xuất phát điểm của sự khác biệt và đối lập giữa các trường phái triết học lớn trong lịch sử: chủ nghĩa nhất nguyên (bao gồm: chủ nghĩa duy vật, chủ nghĩa duy tâm) và chủ nghĩa nhị nguyên; thuyết có thể biết, thuyết không thể biết và thuyết hoài nghi.

Triết học là hệ thống tri thức lý luận chung nhất của con người về thế giới, về bản thân con người và vị trí của con người trong thế giới đó.

Triết học đã ra đời và phát triển trên hai ngàn năm. Ở mỗi thời kỳ lịch sử khác nhau, triết học có đối tượng nghiên cứu khác nhau; song tổng kết toàn bộ lịch sử triết học, Ph.Ăngghen đã khái quát: "Vấn đề cơ bản lớn của mọi triết học, đặc biệt là của triết học hiện đại, là mối quan hệ giữa tư duy và tồn tại", giữa ý thức và vật chất, giữa con người và giới tự nhiên.

Vấn đề cơ bản của triết học có hai mặt.

- Thứ nhất, giữa ý thức và vật chất: cái nào có trước, cái nào có sau? Cái nào quyết định cái nào?

- Thứ hai, con người có khả năng nhận thức được thế giới hay không?