Hồ Xuân Hương là một nữ sĩ tiêu biểu trong nền văn học Việt Nam trung đại. Một trong những bài thơ nổi tiếng của bà - “Bánh trôi nước” đã khắc họa hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa

Đó giống như một lời than trách cho cuộc đời hồng nhan mà bạc phận của người phụ nữ. Không dừng lại ở đó, Hồ Xuân Hương còn sử dụng thành ngữ “bảy nổi ba chìm” gợi ra một cuộc đời không bình yên mà phải chịu nhiều lận đận, long đong. Đặc biệt là câu thơ “rắn nát mặc dầu tay kẻ nạn” đã nói lên số phận phải phụ thuộc vào người khác, không được tự mình quyết định. Nhưng dù có chịu nhiều bất hạnh, người phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương vẫn gìn giữ được tâm hồn cao quý: “Mà em vẫn giữ tấm lòng son”. Nhưng dù cuộc đời có khó khăn, khổ cực thì họ vẫn giữ được tấm lòng thủy chung, son sắc và không thay đổi. Hình ảnh người phụ nữ hiện lên với đầy đủ nét đẹp từ ngoại hình đến tâm hồn.

Như vậy, bài thơ “Bánh trôi nước” đã thể hiện sự trân trọng trước vẻ đẹp, phẩm chất trong trắng của người phụ nữ Việt Nam trong xã hội xưa. Đồng thời, tác giả còn thể hiện niềm thương cảm cho số phận của họ.

Qua bài thơ “Bánh trôi nước” của Hồ Xuân Hương, hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến hiện lên rất rõ ràng. Hai câu đầu nói về sự xinh đẹp của họ: "trắng" là màu sắc của làn da, "tròn" là vẻ đẹp đầy đặn, phúc hậu. Vẻ đẹp nội tâm được bộc lộ rõ trong cụm từ "tấm lòng son". Sự trong trắng, tròn trịa trong cách ứng xử, tấm lòng thủy chung son sắt. Câu thơ “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn” gợi đến tư tưởng Nho giáo trong xã hội xưa là “Trọng nam khinh nữ”. Người phụ nữ không hề có tiếng nói trong xã hội. Họ phải sống một cuộc đời cam chịu và phụ thuộc vào người đàn ông: “Tại gia tòng phụ, xuất giá tòng phu, phu tử tòng tử” (Ở nhà thì theo cha, lấy chồng theo chồng, chồng chết theo con). Cuộc sống của họ sướng hay khổ đều phải phụ thuộc vào người khác và sự may rủi. Câu cuối là lời khẳng định dù ở bất cứ hoàn cảnh nào, họ vẫn giữ tấm lòng thủy chung son sắt cùng với những phẩm chất tốt đẹp của mình. Qua bài thơ, Hồ Xuân Hương đã gián tiếp lên án xã hội phong kiến bất công, cổ hủ. Đồng thời thể hiện niềm thương cảm cho cuộc đời lận đận của họ.