1. Chiến tranh Nam - Bắc triều :

Câu 1: 

 + Sự suy yếu của nhà Lê : Triều đình nhà Lê càng suy yếu thì sự tranh chấp giữa các phe phái phong kiến càng diễn ra quyết liệt . 

 + Lợi dụng xung đột giữa các phe phái của nhà Lê , Mạc Văn Dung  đã tiêu diệt các thế lực đối lập , thâu tóm mọi quyền hành, cương vị như Tể tướng . Năm 1527 , Mạc Văn Dung cướp ngôi nhà Lê , lập ra triều Mạc .

=> Nhà Mạc được thành lập .

Câu 2 :

- Không lâu sau đó, một võ quan triều nhà Lê là Nguyễn Kim , muốn dành lại độc lập nên chạy vào Thanh Hóa , lập 1 người thuộc dòng dõi nhà Lê lên làm vua , lấy danh nghĩa " phù Lê diệt Mạc " . Sử cũ gọi là Nam triều để phân biệt với Bắc triều (nhà Mạc ở phía bắc) .

=> Xuất hiện Nam triều .

Câu 3 :

+ Nguyên nhân : Một số quan lại nhà họ Lê , đứng đầu là Nguyễn Kim không chấp nhận chính quyền của nhà họ Mạc . Lập ra Nam triều để đối chiến với nhà Mạc .

=> Cuộc chiến nổi dậy ác liệt, kéo dài hơn 50 năm .

+ Hậu quả : làng mạc điêu tàn , xơ xác nặng nề , nhất là những năm có thiên tai lớn . Năm 1572 , ở Nghệ An đồng ruộng bị bỏ hoang , dịch tễ phát sinh , người chết đến quá nửa . Nhân dân đói khổ phiêu bạt . Chế độ binh dịch càng đè nặng lên đời sông nhân dân ,...

 + Cuộc chiến tranh chỉ mang lại những hậu quả bi thương cho người dân , nhưng lấy lại được quyền tự do độc lập cho dân .

2. Chiến tranh Trịnh - Nguyễn và sự chia cắt Đàng Trong - Đàng Ngoài:

Câu 1 :  - Năm 1545 ,Nguyễn Kim chết , con rễ lag Trịnh Kiểm lên thay . Nắm toàn bộ binh quyền .

-  Người con thứ của Nguyễn Kim là Nguyễn Hoàng đã xin vào trấn thủ Thuận Hóa , Quảng Nam . Mục đích ra đi chủa Nguyễn Hoàng là để bảo vệ bản thân cùng dòng họ tránh bị Nguyễn Kim tiêu diệt . Cũng từ đây , Nguyễn Hoàng bắt đầu xây dựng 1 thế lực riêng ở vùng đất Thuận Hóa , Quảng Nam .

- Sau khi ông mất , con cháu đời sau nối nhau cầm quyền ,nhân dân gọi là "chúa Nguyễn" ở Đàng Trong để phân biệt với "chúa Trịnh"  ở Đàng Ngoài .

Câu 2 : 

- Ở Đàng Ngoài , từ năm 1592 , cuộc xung đột  Nam - Bắc triều kết thúc về cơ bản . Trịnh Tùng xưng vương , xây dựng vương phủ bên cạnh triều đìng vua Lê . Họ Trịnh nắm toàn quyền thống trị , nhưng vẫn phải dựa vào danh nghĩa vua Lê , vì thế nhân dân gọi là "vua Lê-chúa Trịnh" .

Câu 3 :

- Sau khi cuộc chiến kết thúc , quân Trịnh và quân Nguyễn lấy sông Gianh ( Quảng Bình ) làm ranh giới , chia cắt đất nước , gọi là Đàng Ngoài ( từ sông Gianh trở ra ) và Đàng Trong ( từ Sông Gianh trở vào . Tình trạng chia cắt kéo dài từ nửa thế kỷ XVII đến cuối thế kỷ XVIII , gây bao đau thương cho dân tộc và tổn hại  cho sự phát triển của đất nước .