Người ta thường nói: học văn là học làm người, phải chăng văn chương đối với đời sống con người thật vô cùng hữu ích?Đúng vậy! Nhà phê bình Hoài Thanh cũng nói: “Văn chương gây cho ta những tình cảm ta không có, luyện những tình cảm ta sẵn có”. Bởi văn chương là khoa học về tâm lí, tâm hồn con người.Nó gây cho ta những tình cảm không có nghĩa là nó khơi gợi trong ta những gì ta chưa có, chưa biết.Chẳng hạn khi ta đọc những tác phẩm trong đó xây dựng được những nhân vật đẹp, có tâm hồn trong sáng, có ước mơ, lí tưởng cao đẹp, có hành động trượng nghĩa… khiến ta thần tượng, khâm phục và rất tự nhiên, những tấm gương đẹp ấy đã đi vào tâm hồn ta, tỏa sáng, truyền thấm cho ta lí tưởng, ước mơ, hoài bão, khát vọng cao đẹp.... Từ trước đến nay,văn chương đã bồi dưỡng cho ta những tình cảm lớn lao về lòng yêu thương con người, yêu gia đình, yêu đất nước, yêu thiên nhiên, yêu lao động…Nó không chỉ khơi gợi tư tưởng, tình cảm trong ta mà còn rèn luyện, bồi đắp cho ta những tình cảm sẵn có để ta hoàn thiện mình hơn, sống tốt, sống đẹp, có ý nghĩa hơn. Giá trị nhân bản và tính nhân văn của văn chương đã được tác giả nêu bật một cách sáng tỏ. Cách viết nhẹ nhàng, biểu cảm, sử dụng hình ảnh có duyên và đậm đà, do đó lí lẽ của Hoài Thanh nêu ra tuy không mới, nhưng đầy sức thuyết phục.

Văn chương rất kì diệu, thể hiện những ước mơ, khát vọng của con người, “gây cho ta những tình cảm ta không có (hoặc sẽ có), luyện những tình cảm ta sẵn có” như Hoài Thanh đã nói. Thương người, yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên, say mê học tập và lao động, sáng tạo, mơ ước vươn tới những chân trời bao la.., những tình cảm ấy là do cuộc sống, do văn chương mà tâm hồn ta được bồi đắp.Văn chương làm cho cuộc đời thêm đẹp, cuộc sống thêm sắc màu ý vị, phong phú hơn, đẹp đẽ hơn. Đúng như tác giả đã viết: “Cuộc đời phù phiếm và chật hẹp của cá nhân vì văn chương mà trở nên thâm trầm và rộng rãi đến trăm nghìn lần”.

Cuộc đời không thể thiếu văn chương. Văn chương sáng tạo ra cái đẹp, làm cho ta thấy cuộc đời đẹp hơn, đáng yêu hơn. Hoài Thanh đã dùng hình ảnh gợi cảm để diễn tả ý đó: “từ khi các thi sĩ ca tụng cảnh núi non, hoa cỏ, núi non, hoa cỏ trông mới đẹp; từ khi có người lấy tiếng chim kêu, tiếng suối chảy làm đề ngâm vịnh, tiếng chim, tiếng suối nghe mới hay”.Từ trước đến nay,văn chương đã bồi dưỡng cho ta những tình cảm lớn lao về lòng yêu thương con người, yêu gia đình, yêu đất nước, yêu thiên nhiên, yêu lao động

Vai trò, vị thế của văn nhân, thi sĩ rất to lớn. Nhân loại, các dân tộc, nếu “xóa các thi nhân văn nhân”, nếu “xóa hết những dấu vết họ còn lưu lại” (tác phẩm) thì xã hội và cuộc đời sẽ “nghèo nàn” đến bực nào! Cảm xúc của Hoài Thanh như tràn ra trang giấy.

Bàn về ý nghĩa văn chương, Hoài Thanh đã đưa ra những lí lẽ xác đáng về nguồn gốc và công dụng của thơ văn. Giá trị nhân bản và tính nhân văn của văn chương đã được tác giả nêu bật một cách sáng tỏ. Cách viết nhẹ nhàng, biểu cảm, sử dụng hình ảnh có duyên và đậm đà, do đó lí lẽ của Hoài Thanh nêu ra tuy không mới, nhưng đầy sức thuyết phục.