* Dàn ý tham khảo 

1, Mở bài

- Giới thiệu tác giả: Tô Hoài

+ Năm sinh - năm mất

+ Quê quán

+ Phong cách sáng tác

+ Tác phẩm tiêu biểu

- Giới thiệu tác phẩm: Vợ chồng A Phủ

+ Nội dung

+ Nghệ thuật

- Giới thiệu chung về diễn biến tâm trạng Mị trong đêm cởi trói

2, Thân bài

a, Tóm tắt khái quát về nhân vật Mị

- Trẻ trung, xinh đẹp

- Vì món nợ truyền kiếp, Mị phải làm dâu gạt nợ nhà thống lí Pá Tra.

- Mị đã từng nhiều lần nghĩ đến cái chết nhưng vì thương cha, Mị đã từ bỏ ý nghĩ đấy.

=> Mị phải sống trong một cuộc sống cơ cực, bất hạnh, bị đày đọa về cả thể xác và tinh thần.

b, Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm cởi trói

- Lúc đầu: 

+ Mị vẫn thản nhiên "thổi lửa, hơ tay”.

+ Mị còn tự nghĩ A Phủ nếu là “cái xác chết đứng đấy, cũng thế thôi”. Mị hoàn toàn vô cảm, thờ ơ trước cảnh A Phủ bị trói.

=> Đây cũng là một diễn biến tâm lí bình thường, hợp lí. Nó hợp lí là bởi Mị đã ở lâu trong khổ đau, đã chịu bao đày đọa về thể xác và tinh thần. Cái cuộc sống ở nhà thống lí Pá Tra đã làm bào mòn đi tâm hồn Mị. Mị đã bị tê liệt đi mọi cảm xúc, ý thức, nhận thức, Mị trở nên vô cảm, thờ ơ với nỗi đau của chính mình và cả nỗi đau của người khác

- Khi nhìn thấy giọt nước mắt của A Phủ:

+ Mị thay đổi, Mị đã trỗi dậy tình thương để biết thương mình. Có tình thương, Mị sẽ có những chuyển biến to lớn về tình cảm và hành động.

+ Mị nhớ lại đêm mùa xuân trước Mị cũng bị A Sử trói đứng thế kia, có nhiều lần khóc nước mắt rơi xuống miệng, xuống cổ không lau đi được.

+ Mị thấy thương chính bản thân mình. Thương cho mình đã phải chịu bao đắng cay, tủi nhục, thương cho cái số phận, cho cái kiếp sống của mình.

+ Để rồi khi đã biết thương mình thì Mị lại thương đến những con người có cùng cảnh ngộ, số phận.

=> Đây có thể nói là một quy luật tình cảm rất phù hợp với tâm lí, tính cách của con người bởi chỉ khi ta biết thương mình thì ta mới biết thương người. Mị nhớ lại những chuyện thật khủng khiếp trước kia và Mị thấy thương cho những người đàn bà cùng cảnh ngộ: “chúng nó bắt trói đến chết người đàn bà ngày trước cũng ở trong cái nhà này”. Những người đàn bà ấy có số phận và cuộc đời bất hạnh, tủi nhục như Mị. 

 - Nhận thức:

+ Mị nhận ra “chúng nó thật độc ác”.

+ Sau bao tháng ngày câm lặng, chịu đựng những đày đọa, đắng cay Mị đã nhận ra bản chất độc ác vô nhân của nhà thống lí Pá Tra.

=>Trước kia, Mị sống trong đau khổ, cơ cực nhưng chưa lần nào Mị lên tiếng phản kháng, đấu tranh vậy mà giờ đây cái tiếng nói tố cáo đã được cất lên. Một lời kết tội, tố cáo đanh thép đầy căm phẫn của người trong cuộc. Một lời kết tội ngắn gọn nhưng đã chứa đựng bao nỗi niềm và cả những tội ác của cha con thông lí đã gây ra. Đây có thể nói là kết quả tất yếu sao bao năm tháng đọa đày. 

- Hành động cởi trói:

+ Mị cắt dây cởi trói cho A Phủ.

+ Mị “rút dao” cởi trói

+ Mị thì thào một tiếng “đi ngay”.

=> Một chuỗi hành động diễn ra một cách gấp gáp, quyết liệt, liều lĩnh, vừa đầy hồi hộp, vừa đầy lo sợ. Nhưng hành động cởi trói ấy không chỉ đơn thuần là hành động giải phóng cho A Phủ mà nó còn là hành động Mị tự cởi trói cho chính cuộc đời mình. Mị đã giải phóng chính mình khỏi tư tưởng thần quyền và cường quyền - điều mà đã giãm hãm cuộc đời Mị. Mị giải thoát cho A Phủ cũng là giải thoát cho chính mình. 

3, Kết bài 

- Gía trị nhân đạo và giá trị hiện thực của truyện ngắn

- Tình cảm của em dành cho tác phẩm