Đề 1:

Tắt đèn là một bộ tiểu thuyết xuất sắc của nhà văn Ngô Tất Tố và của nền văn học Việt Nam thế kỉ 20. Văn bản Tức nước vỡ bờ trích đoạn đầu, lúc gia đình chị Dậu cường quyền bị bức bách trong vụ thu thuế năm ấy. Đoạn trích đã để lại nhiều tín tượng sâu sắc trọng lòng người đọc về nhân vật chị Dậu. Qua đoạn trích, người đọc thấy rõ bộ mặt bất nhân tàn bạo của xã hội thực dân nửa phong kiến và những phẩm chất cao quý cùng sức sống tiềm tàng mạnh mẽ của người phụ nữ nông dân.

Chị Dậu là một người phụ nữ nông dân nghèo khổ, cần cù lao động, giàu tình thương chồng thương con, dũng cảm chống lại bọn cường hào. Nhà văn Ngô Tất Tố đã xây dựng nhân vật chị Dậu tiêu biểu cho cảnh ngộ khốn khổ và phẩm chất tốt đẹp của người đàn bà nhà quê trước năm 1945.

Nhân vật chị Dậu lâm vào hoàn cảnh bi đát thật đáng thương. Chị phải bán gánh khoai, bán ổ chó và đứt ruột bán đứa con sái lên 7 tuổi cho vợ chồng Nghị Quế, mới đủ nộp suất sưu cho chồng, thoát khỏi sự bức nã của bọn cường hào ác bá. Nhưng anh Dậu vẫn bị trói ở sân đình vì còn thiếu một suất sưu của anh Sửu, em ruột anh Dậu, đã chết từ năm ngoái. Thật là khốn cùng, chị Dậu không biết tìm đâu ra tiền để nộp xuất sưu ấy nữa. vì thế mà anh Dậu bị bọn cường hào đánh cho thừa chết thiếu sống. Thương chồng nhưng chị Dậu chẳng biết làm gì hơn.

Chị Dậu là một người vợ, một người mẹ giàu tình thương. Trong cơn nguy kịch, chị Dậu đã lay gọi chồng và tìm mọi cách cứu chữa chồng. Hàng xóm đã kéo đến, người an ủi, người cho vay gạo nấu cháo. Chị Dậu múc cháo ra bát, lấy quạt quạt cho cháo chóng nguội để chồng “ăn lấy vài húp” vì chồng chị “đã nhịn suông từ sáng hôm qua đến giờ còn gì…”.

Tiếng trống, tiếng tù và đã nổi lên. Chị Dậu cất tiếng khẩn khoản, thiết tha mời chồng “Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột”. Lời người đàn bà nhà quê mời chồng ăn cháo lúc hoạn nạn, chứa đựng biết bao tình thương yêu, an ủi vỗ về. Cái cử chỉ của chị Dậu bế cái Tỉu rồi ngồi xuống cạnh chồng “cố ý chờ xem chồng chị ăn có ngon miệng hay không” đã biểu lộ sự săn sóc và yêu thương của người vợ đối với người chồng đang đau ôm, tính mạng đang bị bọn cường hào khủng bố cả thể xác lẫn tinh thần.

Cảnh “Tức nước vờ bờ” giàu tính hiệu thực. Đoạn văn như một màn bi hài kịch, xung đột diễn ra căng thắng đầy kịch lính. Ở nhân vật chi Dậu, người đọc đã nhận ra nhiều phẩm chất tốt đẹp của người nông dân Việt Nam trước cách mạng. Bức chân dung chị Dậu đã tô đậm giá trị hiện thực và tinh thần nhân đạo của tiểu thuyết “Tắt đèn”.

Đề 2:

Lòng tự trọng là một phẩm chất đạo đức đáng quý cần có ở mỗi người. Tự trọng là ý thức biết coi trọng và giữ gìn phẩm cách, danh dự của chính mình. Người có lòng tự trọng luôn biết được giá trị của bản thân, biết nhận sai, sửa sai, không làm những việc xấu hổ với lương tâm của mình, không để người khác khinh khi, coi thường nhân phẩm. Lão Hạc trong truyện ngắn cùng tên của Nam Cao trước khi tìm đến với cái chết đã gửi lại ông giáo 30 đồng bạc nhờ ông giáo lo ma chay cho mình là một biểu hiện cụ thể của lòng tự trọng. Sống tự trọng sẽ làm nâng cao giá trị của bản thân mình, giúp con người hướng đến những chuẩn mực chung của xã hội nên làm cho cuộc đời trở nên tốt đẹp hơn. Ngoài ra, tự trọng cũng giúp ta nhận ra phần hạn chế của chính mình để không ngừng nỗ lực, cố gắng vươn lên hoàn thiện chính mình. Tuy nhiên, trong cuộc sống, bên cạnh những người có lòng tự trọng thì vẫn còn rất nhiều kẻ vì lợi ích cá nhân của mình mà đi bán rẻ lương tâm, phẩm chất, sẵn sàng làm những việc xấu mà không hề ăn năn, hối lỗi. Họ rất đáng bị lên án. Chúng ta là học sinh còn ngồi trên ghế nhà trường rèn đức luyện tài thì cần ý thức được vai trò quan trọng của lòng tự trọng và hãy bồi đắp lòng tự trọng của mình bằng cách sống ngay thẳng, trung thực, không gian dối, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao và không cần ai bảo ban, nhắc nhở,… để hoàn thiện nhân cách của chính mình.