Mùa thu là một đề tài của thi ca muôn đời. Mỗi người thi sĩ sẽ có những cái cảm nhận riêng về mùa thu để từ đó kho tàng thơ ca về mùa thu càng trở lên phong phú và đặc sắc hơn. Một trong những bài thơ miêu tả về mùa thu rất chi là đặc sắc không thể không kể đến đó chính là bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến. Đây là bài thơ điển hình về phong cảnh làng quê Bắc Bộ.

Trong bài Câu cá mùa thu bức tranh mùa thu được hiện lên với sự cổ điển, tĩnh lặng trong từ cảnh đến tâm của người nghệ sĩ.

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo

Mùa Thu với Nguyễn Khuyến không chỉ có tiết trời se se lạnh mà nó còn hiện hữu trong làn nước trong veo lạnh lẽo. Cái lạnh thấm vào da thịt. Dường như sự trong veo của nước đó khiến người nhìn có thể xuyên thấu tới tận đáy. Bên cạnh đó Nguyễn Khuyến còn cảm nhận được rằng "sóng biếc theo làn hơi gợn tí", sóng rất nhẹ và rất nhanh, khiến ta cảm nhận được sự tĩnh lặng nơi đây.

Không gian được mở rộng ra khi:

Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt

Qua câu thơ chúng ta có thể cảm nhận được rằng trời cao xanh xanh, một độ cao thăm thẳm của không gian. Xanh ngắt đã gợi ra cái sâu, cái lắng của không gian, cái nhìn vời vợi của nhà thơ, của ông lão đang câu cá. Thế rồi, ông lơ đãng đưa mắt nhìn về bốn phía làng quê. Hình như người dân quê đã ra đồng hết. Xóm thôn vắng lặng, vắng teo. Mọi con đường quanh co, hun hút, không một bóng người qua lại:

Ngõ trúc quanh co khách vắng teo

Trong cái không gian thu đầy tĩnh lặng ấy con người xuất hiện chỉ là một nét vẽ rất nhỏ, rất khẽ. Cuối bài thơ chúng ta còn cảm nhận được rằng không gian đầy chất thu ấy hiện lên dáng người ung dung bất động: Tựa gối buông cần lâu chẳng được. Không gian ao nhỏ hẹp, kết hợp với dáng dáng ngồi “tựa gối” thu mình trong chiếc thuyền bé tạo nên sự hòa hợp bất ngờ giữa người và cảnh. Dường như cái không gian ấy thật nhỏ bé.

Âm thanh tiếng cá đớp đã làm nổi bật khung cảnh tịch mịch của ao thu. Dường như không gian yên lặng đến mức mà chúng ta có thể cảm nhận được cả tiếng cá đớp dưới chân bèo. Với bút pháp chấm phá, lấy động tả tĩnh bức tranh thu cổ điển dưới ngòi bút Nguyễn Khuyến hiện lên thật trong lành, thanh tĩnh và yên bình.

Bên cạnh nét cổ điển bài thơ còn cho ta thấy được bức tranh làng quê mang đậm nét đồng bằng Bắc bộ với hình ảnh ngõ trúc, thuyền câu, ao bèo... Cùng với việc sử dụng tài tình vốn ngữ của mình ông đã thổi hồn vào bức tranh mùa thu, bức tranh thiên nhiên đó. Với ngòi bút đậm chất hội họa và vô cùng tinh tế, Nguyễn Khuyến đã khắc họa bức tranh mùa thu nên thơ với những nét đặc trung nhất của mùa thu ở làng quê đồng bằng Bắc Bộ.

Qua bức tranh làng cảnh Việt Nam vào thu người đọc cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, niềm tha thiết với cuộc đời sâu sắc của tác giả và ta còn thấy được tài năng nghệ thuật bậc thầy của Nguyễn Khuyến.

-------------------------------------------------------------------------

Mùa thu là một đề tài của thi ca muôn đời. Mỗi người thi sĩ sẽ có những cái cảm nhận riêng về mùa thu để từ đó kho tàng thơ ca về mùa thu càng trở lên phong phú và đặc sắc hơn. Một trong những bài thơ miêu tả về mùa thu rất chi là đặc sắc không thể không kể đến đó chính là bài thơ Câu cá mùa thu của Nguyễn Khuyến. Đây là bài thơ điển hình về phong cảnh làng quê Bắc Bộ.

Trong bài Câu cá mùa thu bức tranh mùa thu được hiện lên với sự cổ điển, tĩnh lặng trong từ cảnh đến tâm của người nghệ sĩ.

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo

Mùa Thu với Nguyễn Khuyến không chỉ có tiết trời se se lạnh mà nó còn hiện hữu trong làn nước trong veo lạnh lẽo. Cái lạnh thấm vào da thịt. Dường như sự trong veo của nước đó khiến người nhìn có thể xuyên thấu tới tận đáy. Bên cạnh đó Nguyễn Khuyến còn cảm nhận được rằng "sóng biếc theo làn hơi gợn tí", sóng rất nhẹ và rất nhanh, khiến ta cảm nhận được sự tĩnh lặng nơi đây.

Không gian được mở rộng ra khi:

Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt

Qua câu thơ chúng ta có thể cảm nhận được rằng trời cao xanh xanh, một độ cao thăm thẳm của không gian. Xanh ngắt đã gợi ra cái sâu, cái lắng của không gian, cái nhìn vời vợi của nhà thơ, của ông lão đang câu cá. Thế rồi, ông lơ đãng đưa mắt nhìn về bốn phía làng quê. Hình như người dân quê đã ra đồng hết. Xóm thôn vắng lặng, vắng teo. Mọi con đường quanh co, hun hút, không một bóng người qua lại:

Ngõ trúc quanh co khách vắng teo

Trong cái không gian thu đầy tĩnh lặng ấy con người xuất hiện chỉ là một nét vẽ rất nhỏ, rất khẽ. Cuối bài thơ chúng ta còn cảm nhận được rằng không gian đầy chất thu ấy hiện lên dáng người ung dung bất động: Tựa gối buông cần lâu chẳng được. Không gian ao nhỏ hẹp, kết hợp với dáng dáng ngồi “tựa gối” thu mình trong chiếc thuyền bé tạo nên sự hòa hợp bất ngờ giữa người và cảnh. Dường như cái không gian ấy thật nhỏ bé.

Âm thanh tiếng cá đớp đã làm nổi bật khung cảnh tịch mịch của ao thu. Dường như không gian yên lặng đến mức mà chúng ta có thể cảm nhận được cả tiếng cá đớp dưới chân bèo. Với bút pháp chấm phá, lấy động tả tĩnh bức tranh thu cổ điển dưới ngòi bút Nguyễn Khuyến hiện lên thật trong lành, thanh tĩnh và yên bình.

Bên cạnh nét cổ điển bài thơ còn cho ta thấy được bức tranh làng quê mang đậm nét đồng bằng Bắc bộ với hình ảnh ngõ trúc, thuyền câu, ao bèo... Cùng với việc sử dụng tài tình vốn ngữ của mình ông đã thổi hồn vào bức tranh mùa thu, bức tranh thiên nhiên đó. Với ngòi bút đậm chất hội họa và vô cùng tinh tế, Nguyễn Khuyến đã khắc họa bức tranh mùa thu nên thơ với những nét đặc trung nhất của mùa thu ở làng quê đồng bằng Bắc Bộ.

Qua bức tranh làng cảnh Việt Nam vào thu người đọc cảm nhận được tình yêu thiên nhiên, niềm tha thiết với cuộc đời sâu sắc của tác giả và ta còn thấy được tài năng nghệ thuật bậc thầy của Nguyễn Khuyến.