Mở bài

• Đất nước ta có nhiều danh lam thắng cảnh nổi tiếng.
• Chùa Hương là một trong những danh lam thắng cảnh đó.
• Phong cảnh chung của chùa Hương đã để lại trong lòng khách du lịch thập phương những ấn tượng khó quên.
• Chùa Hương có đặc điểm riêng mà những danh lam thắng cảnh khác không có.

Thân bài

Giới thiệu những nét chung về chùa Hương

• Chùa Hương là cách gọi trong dân gian. Trên thực tế chùa Hương hay Hương Sơn là cả một quần thể văn hóa – tôn giáo Việt Nam, gồm hàng chục ngôi chùa thờ phật, vài ngôi đền thờ thần, một số ngôi đền thờ tín ngưỡng nông nghiệp.

• Trung tâm chùa Hương nằm ở xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Trung tâm của cụm đền, chùa tại vùng này chính là chùa Hương nằm trong động Hương Tích hay còn gọi là chùa Trong.

Đặc điểm nổi bật của chùa Hương

+ Quần thể chùa Hương là sự kết hợp hài hòa, tuyệt vời giữa kì công thiên nhiên với sự tạo dựng bởi bàn tay tài hoa của con người.

+ Ớ đây có sông suối, núi non, ruộng dồng. Tất cả tạo nên bức tranh thiên nhiên đa dạng, phong phú sắc màu, đẹp như một bức tranh sơn thủy.

+ Quần thể chùa Hương có nhiều công trình nằm rải rác. Đế vào được khu trung tâm, ta lên đò ở bê’n Đục. Dọc theo con suôi Yến khoảng mây km, ta xuống đò ở bến Trò. Từ đó, ta đi bộ, đi cáp treo lên động Hương Tích.

+ Khu vực chính của chùa Ngoài còn gọi là chùa Trò (còn có tên khác là chùa Thiên Trù). Tam quan của chùa được cất lên ba khoảng sân rộng lát gạch. Sân thứ ba dựng tháp chuông với ba tầng mái.

+ Chùa chính, tức chùa Trong không phải là một công trình nhân tạo mà là một động đá thiên nhiên. Ớ lối xuống hang có cổng lớn. Trên cổng có ghi: “Hương Tích động môn”. Qua cổng là con dốc dài, lối đi xây thành 120 bậc lát đá. Vách động có 5 chữ “Nam thiên đệ nhất động” (Động đẹp nhất trời Nam). Đó là bút tích của chúa Trịnh Sâm khi đến thăm Hương Sơn.

+ Trong động có pho tượng Quan Thế Âm Bồ Tát. Xung quanh là những nhũ đá lớn được gọi là cây vàng, cây bạc, buồng tằm, nong kén, núi cô, núi cậu… Đặc biệt, trên vòm động có hình 9 con rồng.

Giới thiệu về lễ hội chùa Hương

• Ngày 6 tháng giêng là ngày khai hội chùa Hương. Lễ hội kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch.
• Chùa Hương đã trở thành một địa chỉ quen thuộc trong tâm linh của du khách trong nước và quốc tế.
• Mùa xuân, khi đất trời giao hòa, thiên nhiên tươi tốt cũng là lúc du khách từ khắp nơi tưng bừng trẩy hội.

• Chùa Hương là một danh thắng nổi tiếng không chỉ bởi cảnh đẹp mà nó còn là một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng đạo phật của người dân Việt Nam.
• Chùa Hương là một tập hợp nhiều đền chùa hang động gắn liền với núi rừng, sông SUỐI,… và trở thành một quần thể thắng cảnh rộng lớn, với một kiến trúc hài hòa giữa thiên nhiên và nhân tạo. Có lẽ vì vậy mà du khách thập phương đã nô nức về đây với mong muốn được thắp một nén tâm hương.

Kết bài

• Chùa Hương là một danh lam thắng cảnh, một di tích lịch sử văn hóa, tín ngưỡng nổi tiếng của Hà Nội nói riêng và của Việt Nam nói chung.
• Trước một danh thắng như vậy, các vị vua chúa và các vị nho nhã đã không tiếc lời thán phục. Ngoài bút tích của chúa Trịnh Sâm để lại, có biết bao thi nhất đã hết lời ngợi ca Hương Sơn như: Chu Mạnh Trinh, Cao Bá Quát, Hồ Xuân Hương, Tản Đà, Xuân Diệu, Chế Lan Viên…
• Bài thơ Chùa Hương của Nguyễn Nhược Pháp viết vào thế kỉ XX là một bài thơ rất hay. Bài thơ này đã được hai nhạc sĩ phổ nhạc thành bài hát nổi tiếng. Trên các con đò xuôi dòng suôi Yến luôn vang lên bài hát này.
• Quần thể Hương Sơn giờ đây không chỉ còn là giá trị của một vùng miền, mà là di tích quốc gia, cũng là giá trị văn hóa tâm linh của dân tộc.
• Những ai chưa một lần đến chùa Hương hãy về đây để được thưởng ngoạn vẻ đẹp quyến rũ của quần thể Hương Sơn này.

1. Mở bài
- Giới thiệu khái quát quần thể di tích chùa Hương.
2. Thân bài
* Lịch sử hình thành:
- Xây dựng vào cuối thế kỷ thế kỷ 17
- Tọa lạc tại xã Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội, bên cạnh sông Đáy.
* Kết cấu kiến trúc:
- Gồm hàng chục ngôi chùa lớn thờ Phật, nhiều ngôi đền thờ thần, thánh cùng các ngôi đình thờ khác.
- Lối kiến trúc kết hợp giữa phong cảnh thiên nhiên với hệ thống hang động tự nhiên và các kiến trúc chùa chiền cổ xưa, tạo nên một không gian vừa mang vẻ đẹp trữ tình thơ mộng vừa mang vẻ thoát tục, thiêng liêng chốn cửa Phật.
- Các kiến trúc chính:
+ Chùa Ngoài, tên khác là chùa Trò hay chùa Thiên Trù, bên trong ngôi chùa này có tháp chuông.
+ Trung tâm của khu di tích chính là chùa Hương, hay còn gọi là chùa Trong, chùa Hương tích, đây không phải là ngôi chùa nhân tạo mà nó thực tế là một hang động lớn.
+ Suối Giai Oan, chùa Cửa Võng, am Phật Tích, động Tuyết Quynh hay chùa Tuyết Quynh.
* Lễ hội chùa Hương:
- Là một trong những lễ hội lớn nhất ở miền Bắc nước ta, bắt đầu từ ngày 6/2 âm lịch hằng năm, kết thúc vào khoảng hạ tuần tháng âm lịch, trong đó chính thức diễn ra trong khoảng 4 ngày từ ngày 15 đến 18 tháng 2 âm lịch.
- Gồm phần lễ đơn giản, đậm chất Thiền và phần hội với các hoạt động chèo thuyền vãn cảnh, hát văn, hát chèo,...
* Chùa Hương trong văn học:
- Di tích chùa Hương và lễ hội chùa Hương đã ăn sâu vào tiềm thức và văn hóa tín ngưỡng tôn sùng đạo phật, đạo giáo và cả nho học của người dân Việt Nam.
- Với vẻ đẹp hiếm có bởi sự kết hợp tinh tế giữa cảnh thiên nhiên và các công trình kiến trúc nhân tạo đã đưa nơi đây trở thành nguồn cảm hứng bất tận của các văn nhân, thi sĩ xưa và nay.
3. Kết bài
- Nêu cảm nghĩ của mình  về quần thể di tích chùa Hương