Những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thể trong quá trình nguyên phân:

a) Kỳ trung gian

- Nhiễm sắc thể dài, mảnh, duỗi xoắn

- Nhiễm sắc thể nhân đôi thành nhiễm sắc thể kép

- Trung tử nhân đôi thành hai trung tử

b) Nguyên phân

- Kỳ đầu: Nhiễm sắc thể bắt đầu đóng xoắn và co ngắn có hình thái rõ rệt. Các nhiễm sắc thể kép dính vào các sợi tơ

- Kỳ giữa: Các nhiễm sắc thể kép đóng xoắn cực đại, các nhiễm sắc thể kép xếp thành hàng ở mặt phẳng xích đạo ở thoi phân bào

- Kỳ sau: Từng nhiễm sắc thể kép tách nhau ở tâm động thành hai nhiễm sắc thể đơn phân ly về hai cực của tế bào

- Kỳ cuối: Các nhiễm sắc thể đơn duỗi xoắn dài ra ở dạng sợi mảnh thành nhiễm sắc chất

→ Kết quả từ một tế bào ban đầu tạo thành hai tế bào con có một nhiễm sắc thể giống nhau và giống tế bào mẹ (2n NST)

 Những diễn biến cơ bản của nhiễm sắc thể trong giảm phân:

a) Lần phân bào Ⅰ

- Kỳ đầu: Các nhiễm sắc thể bắt đầu xoắn, co ngắn. Các nhiễm sắc thể kép trong cặp tương đồng tiếp hợp theo chiều dọc và có thể bắt chéo sau đó tách rời

- Kỳ giữa: Các nhiễm sắc thể kép tương đồng tập trung và xếp song song thành hai hàng ở mặt phẳng xích đạo của thôi phân bào

- Kỳ sau: Các cặp nhiễm sắc thể kép tương đồng phân ly độc lập với nhau về hai cực của tế bào

- Kỳ cuối: Các nhiễm sắc thể kép nằm gọn trong hai nhân mới được tạo thành (Bộ nhiễm sắc thể đơn bội kép)

b) Lần phân bào Ⅱ

- Kỳ đầu: Nhiễm sắc thể co lại cho thấy số lượng nhiễm sắc thể kép trong bộ đơn bội

- Kỳ giữa: Các nhiễm sắc thể kép xếp thành một hàng ở mặt phẳng xích đạo ở thoi phân bào

- Kỳ sau: Từng nhiễm sắc thể kép chẻ dọc ở tâm động thành hai nhiễm sắc thể đơn phân ly với nhau về hai cực của tế bào

- Kỳ cuối: Các nhiễm sắc thể nằm gọn trong nhân mới với số lượng đơn bội