Chào em, em tham khảo gợi ý:

* Dàn ý đoạn thơ trong bài Tây Tiến

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Giới thiệu đoạn thơ cần cảm nhận: "Dốc lên khúc khuỷu ... thơm nếp xôi"

2. Thân bài

a. Thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, bí ẩn

- Nơi đây trập trùng những đèo dốc, núi non hiểm trở:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

+ Bằng bút pháp lãng mạn và ngôn ngữ giàu chất nhạc, chất họa, Quang Dũng đã vẽ nên bức tranh toàn cảnh của núi rừng Tây Bắc. Không gian được mở ra ở nhiều chiều: chiều cao đến sâu hút của những dốc núi, chiều sâu của vực thẳm, bề rộng của những thung lũng đang trải ra sau màn mưa.

+ Điệp từ “dốc” kết hợp với hệ thống từ láy tượng hình (khúc khuỷu, thăm thẳm, heo hút) và những nét vẽ táo bạo, phóng khoáng làm sống dậy bức tranh toàn cảnh núi rừng Tây Bắc. Những con đường quanh co, gập ghềnh, những đỉnh đèo hoang vắng khuất cả vào mây trời. Hai vế câu thơ thứ ba tạo thành một đường gấp khúc mang dáng núi. Ba dòng thơ đầu gồm nhiều thanh trắc diễn tả cái gập ghềnh, hiểm trở của đèo dốc, nỗi nhọc nhằn của người đi…

+ Câu thơ cuối lại toàn thanh bằng gợi vẻ đẹp êm đềm của không gian và trạng thái bình yên, thanh thản của tâm hồn. Hình ảnh thơ độc đáo: mưa giăng đầy biến thung lũng thành “khơi xa” và những ngôi nhà nơi xóm núi như cánh buồm thấp thoáng trên mặt biển… Những nét vẽ chắc khỏe, gân guốc hòa cùng nét mềm mại tạo nên vẻ hài hòa cho bức tranh thiên nhiên.

- Vẻ đẹp hùng vĩ, hoang sơ của miền Tây Bắc còn được gợi lên qua chiều sâu của thời gian: “Chiều chiều oai linh thác gầm thét – Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người”.

+ Chiều chiều, đêm đêm là những khoảng thời gian ta có thể cảm biết rõ nhất cái hoang vắng của chốn “sơn lâm bóng cả cây già”.

+ Những từ ngữ và hình ảnh nhân hóa được nhà thơ sử dụng để tô đậm ấn tượng về một vùng rừng núi hoang vu, dữ dội. Nơi đây, thiên nhiên hoang dã ngự trị và chiếm vai trò chúa tể. Địa danh Mường Hịch càng làm tăng thêm cảm giác rờn rợn về một đêm rừng bí ẩn có tiếng chân thú dữ rình rập đâu đây…

b.

Hình ảnh đoàn quân Tây Tiến:

- Trên nền khung cảnh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, thơ mộng, Quang Dũng đã phác họa những hình ảnh đầu tiên về đoàn quân Tây Tiến. Họ hiện lên với vẻ đẹp hồn nhiên, tinh nghịch qua cách nói hóm hỉnh “súng ngửi trời”. Nếu viết “súng chạm trời”, nhà thơ sẽ chỉ tả được độ cao của đỉnh dốc mà khi đứng trên đó, mũi súng của người lính Tây Tiến như chạm cả vào nền trời. Còn ở đây, Quang Dũng đã gợi cái được cái “chất lính” trẻ trung, vẻ tươi mới và sức sống dào dạt trong tâm hồn người lính Tây Tiến.

- Ngay cả khi đối mặt với những mất mát, hi sinh, phong thái của họ vẫn ngang tàng, kiêu hãnh:

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!

+ Cách miêu tả của nhà thơ khiến ta có cảm giác người lính đã kiên cường đến tận hơi thở cuối cùng “gục lên súng mũ”. Những hình ảnh “không bước nữa”, “bỏ quên đời” gợi vẻ bướng bỉnh, bất cần trước cái chết. Ra đi với ước nguyện xả thân vì Tổ quốc, người lính Tây Tiến quả thực đã coi cái chết nhẹ tựa lông hồng!

- Trên con đường hành quân nhiều gian khổ, hi sinh, người lính Tây Tiến vẫn luôn tìm thấy niềm vui, niềm hạnh phúc trong tình quân dân ấm áp:

Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói

Mai Châu mùa em thơm nếp xôi.

+ Họ dừng chân nơi xóm núi sau chặng đường dài vất vả, quây quần cùng nhau bên những nồi cơm thơm làn hương gạo mới. Vây quanh họ là cả một “mùa em” tươi tắn, trẻ trung, tình tứ! Bao mệt nhọc tan biến hết trong giây phút êm đềm, thơ mộng. Tình cảm quen thuộc của một thời kháng chiến đã được Quang Dũng thể hiện bằng cảm hứng lãng mạn và mang đậm bản sắc riêng của tâm hồn người lính Tây Tiến.

3. Kết bài: Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ.

* Dàn ý bức tranh tứ bình

1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Giới thiệu vấn đề cầ cảm nhận: Bức tranh tứ bình 

2. Thân bài

- Trong bạt ngàn của rừng xanh hùng vĩ trập trùng bất tận nổi bật lên gam màu đỏ tươi của những đóa hoa chuối rừng. Cảnh đơn sơ giản dị nhưng đậm đà sắc màu miền núi. Mùa đông Việt Bắc không lạnh lẽo hoang vu, trái lại tràn trề sức sống, lung linh sắc đỏ, những sắc màu tươi nguyên không pha tạp, thấm hồn dân tộc. 

- Trên nền bức tranh thiên nhiên hùng vĩ xuất hiện một dáng người tươi tắn trẻ trung trong ánh nắng mùa đông: “Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”. Người lao động miền núi Việt Bắc như đứng giữa trời cao, lưng chừng đèo, giữa bát ngát rừng xanh. Ánh nắng mùa đông chớp lóe trên lưỡi dao rìu làm bừng sáng cả một khu rừng. Con người hiện lên với tư thế thật khỏe khoắn, tràn đầy sức trẻ, làm chủ thiên nhiên núi rừng. Vì thế, cảnh mùa đông không tĩnh lặng mà sống động lạ thường. 

* 2 dòng 5, 6: Hết mùa đông đến mùa xuân, xuân sang, thiên nhiên đất trời bừng lên sức sống. 

- Từ muôn thuở xưa, mùa xuân đã trở thành ngọn nguồn cảm hứng của thi nhân. Mỗi chúng ta hôm nay có lẽ đều nhớ đến mùa xuân đầy sức sống trong thơ Nguyễn Trãi: “Cỏ xanh như khói bến xuân tươi” (Bến đò xuân đầu trại), hay cảnh ngày xuân trên trang thơ của Nguyễn Du: “Cỏ non xanh tận chân trời - Cành lê trắng điểm một vài bông hoa”. Và mùa xuân trong thơ Mới muôn hình sắc, đó là mùa xuân của tình yêu đôi lứa trong những vần thơ của Xuân Diệu: “Của yến anh này đây khúc tình si”. Cũng có những nét vẽ rất êm đềm trong thơ Anh Thơ: “Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng” (Chiều xuân). 

- Nhưng đây mới là mùa xuân Việt Bắc, một màu trắng tinh khiết, dịu mát tràn ngập đất trời Việt Bắc. Những đóa hoa mơ mỏng manh dường như làm cả Việt Bắc êm dịu đi trong một sớm xuân nào. Và ngày nào cũng vậy, mơ đều nở trắng núi rừng, tươi mới, lung linh lạ thường. Tố Hữu đã kịp ghi lại linh hồn của tạo vật trong cảnh ngày xuân, hồn người chan hòa với cảnh. Câu thơ gợi nhớ trong ta giây phút thiêng liêng Bác trở về nước năm xưa, hoa mơ cũng nở trắng rừng, trắng bạt ngàn bất tận:

Ôi sáng xuân nay xuân bốn mốt

Trắng rừng biên giới nở hoa mơ

Bác về… Im lặng con chim hót

Thánh thót bờ lau vui ngẩn ngơ

(Trích Trường ca theo chân Bác - Tố Hữu)

- Đồng bào Việt Bắc trong những ngày xuân cần cù chịu khó “chuốt từng sợi giang”. Đôi bàn tay mềm mại của người lao động Việt Bắc đang chau chuốt tỉ mỉ từng sợi giang. Cái nhịp nhàng trong lao động sản xuất hòa cùng cái nhịp nhàng của thiên nhiên tạo vật, cảnh và người hòa hợp đẹp đến lạ thường.

* 2 dòng 7, 8: Theo bước chân của thời gian, xuân qua, hạ tới. Mùa hè đến, Việt Bắc thật rộn rã: 

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình.

- Các thi nhân xưa thường dành cho mùa hạ nước Việt những vần thơ rất đẹp. Trên trang thơ Nguyễn Trãi, mùa hè tràn trề nhựa sống: “Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ - Hồng liên trì đã tiễn mùi hương”. Nguyễn Du cũng lưu lại hình ảnh của hoa lựu đỏ với lời thơ giàu chất tạo hình: “Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông”. 

- Lần đầu tiên, người đọc ngỡ ngàng trước sắc hạ vàng của Việt Bắc. Khi tiếng ve bắt đầu tấu lên khúc nhạc vào hạ cũng là lúc rừng phách nở hoa, để một màu vàng óng ả sóng sánh. Từ “đổ” là động từ mạnh, đột ngột mang theo cảm giác choáng ngợp, say mê của thi sĩ trước sự chuyển đổi bất ngờ của cảnh sắc thiên nhiên. Tố Hữu đã sử dụng nghệ thuật tương giao rất tài tình và tinh tế. Thiên nhiên núi rừng Việt Bắc hùng vĩ, tráng lệ. Câu thơ của Tố Hữu giàu chất hội họa. 

- Nhớ mùa hạ Việt Bắc cũng là nhớ cô em gái hái măng một mình. Con người đi giữa rừng vắng mà không cô đơn. Đó là núi rừng Việt Bắc: “Gió thổi rừng tre phấp phới” (Nguyễn Đình Thi), núi rừng như xôn xao theo bước chân người thiếu nữ, cảnh đượm hơi ấm con người. 

* 2 dòng thơ cuối: Bức tranh tứ bình khép lại với cảnh mùa thu Việt Bắc - mùa thu thơ mộng bậc nhất của nước Việt: “Rừng thu trăng rọi hòa bình - Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung”. 

- Mùa thu trong thơ ca xưa thường thấm đẫm nỗi buồn. Mùa thu gắn với nỗi sầu biệt li, tàn phai muôn thuở. Mùa thu trong thơ Mới vẫn vang vọng đâu đây với “Tiếng thu” của Lưu Trọng Lư và hình ảnh “Con nai vàng ngơ ngác đạp trên lá vàng khô”. Mùa thu trong thơ Chế Lan Viên lại càng buồn thương hơn nữa. Chỉ trong Việt Bắc mới thật tươi vui trọn vẹn. Lần đầu tiên sau 9 năm kháng chiến trường kì, vầng trăng tỏa ánh sáng hòa bình đến muôn nơi. Trăng rừng huyền ảo làm tôn lên vẻ đẹp của núi rừng Việt Bắc trầm mặc linh thiêng. 

- Cảnh mùa thu Việt Bắc vang vọng tiếng hát ân tình, thủy chung:

+ Tiếng hát của tình quân dân.

+ Tiếng hát chung đôi của kẻ ở người đi, thấm tình đồng bào đồng chí thủy chung son sắt. 

3. Kết bài:

Sức hấp dẫn của đoạn thơ đến từ nhạc điệu trầm bổng du dương rất cân đối hài hòa. Câu 6 tiếng tả cảnh thiên nhiên đan xen với câu 8 tiếng tả vẻ đẹp của con người. Lời thơ giàu tính tạo hình đạt đến độ mẫu mực cổ điển hiếm thấy. Tứ thơ vận động, ban đầu là cảnh mùa đông và kết thúc với màu thu hòa bình. Giống như thiên nhiên và con người Việt Bắc đồng hành với kháng chiến bắt đầu từ mùa đông năm 1946 và khép lại vào mùa thu năm 1954 thắng lợi vẻ vang. Tứ thơ đi từ những ngày đầu kháng chiến gian khổ đến hòa bình, đậm đà khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn.