Cây ăn quả là một trong những nguồn thu nhập rất lớn trong nền nông nghiệp nước ta. Nhắc tới cây ăn quả, một trong số những loại cây mà được ưa chuộng là cây xoài. Chúng ta cùng tìm hiểu về loài cây này nhé.

Cây xoài là một giống cây có từ rất lâu rồi. Xoài có nguồn gốc từ các nước vùng Đông Nam Á như Myanmar, Thái Lan... Dần dần được phổ biến ra các nước trên toàn vùng khí hậu nhiệt đới. Và đến Việt Nam, xoài rất được ưa chuộng, lai tạo ra rất nhiều loại giống khác nhau, mang hương vị, đặc điểm riêng. Xoài có rất nhiều loại, xoài Bắc Úc, xoài Thái Lan, xoài tím lại Đài Loan... Trong nước ta, xoài cũng được chia làm rất nhiều loại: xoài cát Chu, xoài cát Hòa Lộc, xoài tứ quý, xoài Thanh Ca, xoài Tượng, xoài Xiêm... Mỗi loại đôi khi còn có nhiều tên gọi khác nhau theo từng địa phương. Nhưng nhìn chung chúng đều là cây ăn quả, thuộc chi Xoài, có đặc tính, quá trình sinh trưởng và phát triển khá giống nhau.

Rễ của xoài là loại rễ cọc, có một cái rễ chính và hàng trăm chiếc rễ nhánh khác nữa. Rễ chính thường to bằng cổ tay người lớn, dài khoảng 50cm đến 1 mét. Rễ chính có màu trắng ngà, nhọn, cắm sâu vào lòng đất giữ cho cây đứng vững trước giông gió. Từ rễ chính tỏa ra các rễ con nhỏ hơn, chúng nhỏ nhưng lại có thể dài tới 2 mét, len lỏi trong từng thớ đất, chắt chiu chất dinh dưỡng để nuôi cây. Ngày qua tháng lại, những chiếc rễ nhỏ bé ấy vẫn luôn giữ vai trò quan trọng trong quá trình phát triển của cây. Nếu không có chúng, cây xoài không thể lớn lên, cho ra các trái ngọt được. Thân của cây to, hình trụ tròn và là loại thân gỗ. Phía sát đất thường được gọi là gốc cây, mang màu xanh của rêu, cây càng già vùng gốc mang màu xanh của rêu càng nhiều. Phía trên là thân cây, có thể cao từ mười đến hai mươi mét. Vỏ của thân cây là lớp vỏ hơi sần sùi màu bàng bạc. Ẩn sau lớp vỏ ấy là những thớ thân cây màu xanh tràn trề nhựa sống, chất dinh dưỡng mà rễ cây hút được phải nhờ có thân cây và các mạch trong thân cây mới chuyển được đến lá. Lên gần đến ngọn, từ thân cây bắt đầu tủa ra các cành cây to khỏe. Tán cây xoài rộng, cành cây không khẳng khiu mà rất to, chắc. Chúng thường to bằng bắp tay người lớn, có màu của thân cây nhưng nhạt hơn. Từ các cành cây ấy lại trổ ra các nhánh nhỏ hơn mang theo các tán lá cây xanh mơn mởn. Lá của cây xoài lá loại lá đơn, mọc so le nhau. Lá khi trưởng thành có màu xanh thẫm, mặt trên trơn láng, mặt dưới hơi ram ráp bởi các đường gân màu tim tím và có màu nhạt hơn. Lá cây xoài có mùi thơm giống như mùi hương của quả xoài vậy. Khi lá còn non, chúng con màu xanh nõn óng ánh trong nắng. Khi lá già, sắc tố xanh biến mất, thay vào đó là màu vàng cam, mỗi khi thu đến, cây xoài cứ như một nàng thơ mộng mơ, khoác trên mình tấm áo lụa thướt tha. Mùa đông, lá đã rụng hết, chỉ còn trơ ra các cành cây nhưng nhìn cây vẫn không khẳng khiu như các loài cây khác. Hoa của xoài thường nở vào thời gian cuối xuân, chúng nở thành chùm và có màu hơi vàng, cuống hoa màu tim tím. Mỗi một làn gió thoảng qua, đưa hương hoa bay đi, mời gọi ong bướm đến cần mẫn thụ phấn cho hoa. Trong giai đoạn này nếu mưa nhiều, cây sẽ không thể đậu nhiều quả, đây cũng là lúc mà người trồng cần quan sát cẩn thận nhất nếu muốn có một mùa bội thu. Khi quả xoài nhú ra, nó nhỏ li ti màu xanh thẫm. Sau vài tuần, quả đã to lên trông thấy, lớp vỏ cũng nhạt hơn và căng hơn. Khi chín, quả có màu vàng óng, lớp vỏ căng bóng. Từng chùm xoài sẽ rủ xuống trông rất đẹp mắt.

Xoài có rất nhiều giá trị, không chỉ là nguồn thu nhập đáng kể mà còn là là loại trái cây bổ dưỡng. Các vitamin trong quả xoài giúp làn đẹp da, sáng mắt, bổ sung đường huyết... Rất tốt đối với người làm việc nhiều, suy giảm thần kinh. Xoài còn giúp bổ sung sức đề kháng, cải thiện hệ tiêu hóa, chống viêm, chống ung thư... Xoài rất tốt cho sức khỏe của con người. Cây xoài còn cho ta bóng mát trong những ngày hè nóng nực, là nơi tuổi thơ gắn bó những chiều rủ bạn chơi trốn tìm, bắt ve, chơi bi... Lá xoài có thể chữa viêm ngứa, nấu để tắm hoặc xông. Vỏ thân cây xoài còn có vitamin, giúp chữa ho hiệu quả....

Cây xoài không chỉ mang lại giá trị vật chất mà còn mang lại giá trị tinh thần, mang lại sức khỏe cho con người. Trong tương lai, khi khoa học phát triển, cây xoài sẽ ngày càng có nhiều lợi ích hơn.

Mùa hè về, có biết bao loại hoa thơm trái ngọt, trong đó không thể không kể đến trái xoài. Cây xoài, trái xoài, nước sinh tố xoài từ lâu có lẽ đã chẳng có gì mới lạ đối với những đất nước nhiệt đới nói chung và toàn thế giới nói riêng.

Không ai rõ cây xoài có nguồn gốc từ đâu, nhưng theo một số giả thiết cho rằng, cây xoài lần đầu tiên xuất hiện ở vùng Đông ấn Độ, tiếp giáp với các nước Đông Nam Á như MYanmar, Việt Nam, Campuchia. Tuy nhiên, sự không rõ ràng của lai lịch xuất thân cũng không làm giảm đi sức hấp dẫn của nó.

Cây xoài thuộc loại rễ cọc, bám sâu xuống lòng đất tầm hai mét ngày đêm hút chất dinh dưỡng nuôi cây, chắt chiu từng ngày để cho ra những quả xoài mũm mĩm. Thân cây là thân gỗ, cao chừng 15-20 mét, màu nâu sậm, cành lá xum xuê như những nan ô khổng lồ, khiến cho cây xoài không chỉ có giá trị ở những trái xoài mà còn được trồng như một loài cây lấy bóng mát. Khắp các cành cây là lá cây, lá đơn, mọc so le, thuôn dài, nahwnx bóng dài chừng 15 - 30 cm, chiều rộng khoảng 4 - 7cm, có mùi thơm đậm đà riêng biệt. Khi lá còn là chồi non, có màu tím biếc, trưởng thành chuyển mình sang sắc xanh và khi đã già thì dần dần đậm lại

Những cô thôn nữ yêu xoài không chỉ vì trái, vì bóng mát mà còn vì những bông hoa xoài thơm ngọt ngào. Hoa xoài mọc thành từng chùm chứ không đứng riêng lẻ, những bông hoa nhỏ li ti như sao gộp lại thành một chùm đến vài trăm bông, dài tầm ba mươi centimet, thơm đằm thắm. Hoa nở trên cành, rồi dần dần rụng xuống, cũng là lúc mà cây bắt đầu kết trái. Ở chỗ mà bông hoa cũ khi trước, từng quả xoài nho nhỏ bắt đầu hiện ra. Trái xoài thon ở hai đầu, phần ở giữa phình to như hai bàn tay úp ngược với nhau. Khi còn là một trái non, xoài có màu xanh sẫm, cứng và có vị chua, nhưng theo thời gian, quả xoài lớn dần, chuyển dần sang màu vàng ươm như màu nắng hạ, mềm hơn và có vị ngọt thanh mát. Màu vàng của xoài như được hấp thụ từ nắng hè vàng ươm, rực rỡ. Xoài không ngọt lịm như nước đường, không chua gắt như nước chanh mà chua ngọt rất cân đối, vừa đẹp mắt vừa ngon miệng

Trong trái xoài có rất nhiều những chất dinh dưỡng tốt cho sức khỏe, chứa đường, đạm, cellulose, acid folic, calci, phosphor, sắt, beta caroten, các loại vitamin B1 B2,... và các acid, saponin. Vì có nhiều chất dinh dưỡng nên tác dụng của trái xoài cũng rất tốt. Vị chua, ngọt hài hòa của thịt quả giúp lý khi tiện tỳ, trị ho. Hội có vị ngọt và đắng giúp giảm đau rất tốt, dùng trị các chứng như miệng khát họng khô, tiểu tiện không thông,... Ngoài ra, còn giúp -phòng ngừa ung thư kết tràng và các bệnh do thiếu chất thô trong đồ ăn. Nghiên cứu đã chứng minh, saponin trong xoài có thể ngừa đờm trị ho và ngăn ngừa ung thư. Tuy nhiên, với những người đang bị ốm phải uống thuốc không nên ăn nhiều xoài dễ làm tăng bệnh nặng hơn.

Đối với cuộc sống hàng ngày, quả xoài còn có rất nhiều giá trị. Xoài chưa chín, khi còn xanh, có vị chua có thể để bóp với muối ớt, đường làm xoài dầm ăn giải khát, hoặc có thể để bóp với nộm, thành món nộm xoài ăn thanh mát, ngọt ngào. Xoài chín có thẻ bổ trực tiếp, ăn bỏ vỏ cũng đã là một món ăn tuyệt mĩ vào ngày hè. Cầu kì hơn có thể xay thành những ly sinh tố, buổi tối ngồi trên đê vừa hóng gió vừa thưởng thức. Xoài có nhiều loại, xoài cát, xoài tượng, xoài thái,... tuy có vài phần khác nhau xong vị ngon của chúng đều khó cưỡng

Cây xoài là một loại cây có giá trị cao, không chỉ thu hoạch xoài để gia tăng thu nhập mà rất nhiều nơi còn trồng xoài trong sân hay các bên vỉa hè để làm cây bóng mát. Xoài trong cuộc sống gắn bó với con người và gắn bó với cả thơ ca:

"Một vườn xoài rung rinh lá sáng
Một vườn xoài chạy dài thăm thẳm
Một vườn xoài rợp mát tuổi thơ ngây
Một vườn xoài xanh biếc dưới mây bay"