Dế Mèn là chàng dế thanh niên cường tráng biết ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực. Tuy nhiên Dế Mèn tính tình kiêu căng, tự phụ luôn nghĩ mình “là tay ghê gớm, có thể sắp đứng đầu thiên hạ”. Bởi thế mà Dế Mèn không chịu giúp đỡ Dế Choắt- người hàng xóm trạc tuổi Dế Mèn với vẻ ngoài ốm yếu, gầy gò như gã nghiện thuốc phiện. Dế Mèn vì thiếu suy nghĩ, lại thêm tính xốc nổi đã bày trò nghịch dại trêu chị Cốc khiến Dế Choắt chết oan. Trước khi chết, Dế Choắt tha lỗi và khuyên Dế Mèn bỏ thói hung hăng, bậy bạ. Dế Mèn sau khi chôn cất Dế Choắt vô cùng ân hận và suy nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.

Truyện kể về một chú Dế Mèn thanh niên, cường tráng, ăn uống điều độ, làm việc có chừng mực nên chóng lớn. Vì cậu chóng lớn nên đã kiêu căng, tự phụ và xem mình là người sắp đứng đầu thiên hạ. Với bản tính tự nhiên ấy, Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc. Chị Cốc tưởng Dế Choắt đã chọc chị nên đã giáng mỏ xuống đầu Dế Choắt và đã đem lại cái chết thảm thương cho cậu bạn. Từ đó, Dế Mèn đã rút ra cho bản thân bài học đường đời đầu tiên.