Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,

           Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa,

  Lòng quê dợn dợn vời con nước,

         Không khói hoàng hôn củng nhớ nhà.

   Bao trùm cả bài thơ là một không gian nghệ thuật bao la, thật đẹp và cũng thật buồn. Có sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp. Có lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu. Có lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng... và trước mắt nhà thơ là một khung cảnh bao la, vắng vẻ: Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.

   Khổ cuối nói đến hoàng hôn trên tràng giang. Một cái nhìn xa vời vợi. Trước mắt nhà thơ là những núi mây nhô lên, đùn lên lớp lớp màu trắng bạc. Cảnh sắc thiên nhiên rất tráng lệ. Bầu trời chắc là xanh thẳm, hoặc tím thầm trong khoảnh khắc hoàng hôn nên màu mây ở cuối chân trời mới ánh lên màu bạc ấy. Giữa cái bao la mênh mộng bỗng xuất hiện một cánh chim nhỏ nhoi. Cánh chim dang chở nặng bóng chiều, bay vội vã. Trên cái nền tím sẫm, nhạt nhòa của bóng chiều hôm, hiện lên những núi bạc mây cao và một con chim lạc đàn nghiêng cánh nhỏ. Hai nét vẽ ấy tượng trưng cho những cảnh chiều hôm trong tâm tưởng người lữ thứ: Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi... (Bà Huyện Thanh Quan), Chim hôm thoi thóp về rừng... (Nguyễn Du). Nghệ thuật tương phản giữa cánh chim nghiêng nhỏ bé và mờ dần với núi mây bạc hùng vĩ, với trời đất bao la đã làm cho cảnh đất trời và tràng giang thêm mênh mông hơn, xa vắng hơn, và cũng buồn hơn.

   Bốn câu kết mang ý vị cổ điển rất đậm đà. Ý vị ấy, màu sắc ấy được thể hiện ở hình ảnh nhà thơ một mình đứng lẻ loi giữa vũ trụ bao la, lặng lẽ cảm nhận cái vô cùng của không gian, thời gian đối với kiếp người hữu hạn. Một cánh chim, một núi mây bạc... cũng dẫn hồn ta đi về mọi nẻo, đến với mọi phía chân trời: Lưng trời sóng rợn lòng sông thẳm - Mặt đất mây đùn cửa ải xa (Đỗ Phủ). Ý vị cổ điển ấy lại được tô đậm bằng một tứ thơ Đường:

Lòng quê dợn dợn vời con nước

       Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà.

. Tấm tình quê tha thiết, sâu nặng của nhà thơ được toát lên trong câu thơ vùa cổ điển, vừa hiện đại. Cổ điển  bởi cảnh xưa "khói sóng" trong kết cấu thơ Đường. Huy Cận đã mượn ý thơ của người xưa khiến cho nỗi buồn hiện tại như có từ ngàn xưa. Hơn 10 thế kỉ trước ở Trung Quốc, nhà thơ Thôi Hiệu đứng bên dòng Trường Giang ngắm khói sóng xa xôi mà nhớ quê da diết: 

"Quê hương khuất bóng hoàng hôn

Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai".

Hiện đại ở cách nói trái ngược ý Thôi Hiệu- một sự cách tân mới mẻ, độc đáo cuat 1 hồn thơ đầy "lãng mạn". Với Thôi Hiệu, nỗi nhớ được gợi lên từ ngoại cảnh, còn với Huy Cận,, nỗi nhớ có trong tâm cảnh tức là luôn thường trực tự nhiên như hơi thở, như dòng máu chảy trong huyết quản theo con nước tràng giang dâng ngập về phía chân trời. Đó còn là tâm trạng thời thế của những kẻ sĩ yêu nước khi đất nước không còn tự do. Trước cảnh nhân dân cơ cực, lầm than, sống cuộc đời nô lệ dưới ách thống trị của thực dân Pháp, Huy Cận mang tâm sự lạc loài của 1 kẻ thấy thiếu quê hương  ngay khi sống trên quê hương mình. Ân tình thi sĩ HC dành cho quê hương, đất nước thật sâu nặng.