Tại cuộc hội luận chuyên đề về giáo dục Việt Nam trước thềm năm học 2021-2022 trong bối cảnh nhiều địa phương đang phải phong tỏa, giãn cách để đối phó với đại dịch Covid-19, nhà giáo Đỗ Việt Khoa, giáo viên phổ thông từ Hà Nội bình luận:

Do ảnh hưởng của dịch nên việc dạy và học rất khó khăn. Chuyện học trực tuyến (online) là không hề dễ dàng đối với thầy và trò, một số môn học online không thể thay thế được hoàn toàn.

Để đảm bảo việc học online, người học cần có những thiết bị cơ bản như đường truyền internet, máy tính hoặc điện thoại thông minh có khả năng kết nối mạng internet.

Tuy nhiên, đây cũng là một trong những trở ngại lớn nhất trong việc học online đối với học sinh, sinh viên.

Từ thực tế tại địa phương nơi đang sinh sống và dạy học, nhà giáo Đỗ Việt Khoa chia sẻ:

Khó khăn lớn nhất của địa phương nông thôn huyện Thường Tín và các vùng xa của Hà Nội là nhiều gia đình còn khó khăn trong việc mua sắm trang thiết bị học online cho các cháu như là máy tính để bàn, hay laptop, kể cả điện thoại di động để học thôi cũng rất là khó.

Gia đình nào có cả bố mẹ là giáo viên mà lại cả hai con đều đi học thì phải có tới 4 cái máy tính là chuyện không thể có được, rất khó.

Cùng chia sẻ với khó khăn về mặt tài chính của người học online, tiến sỹ Vũ Thị Phương Anh, nhà nghiên cứu giáo dục từ Sài Gòn bình luận:

Tôi biết là rất nhiều sinh viên rất khó khăn, nhất là những SV mà không chỉ SV ở tỉnh, ở trọ đâu mà là SV con nhà lao động nữa thì tôi nghĩ là các em không có mạng (internet) ở nhà.

Và các em phải mua những gói dữ liệu để mà sử dụng nhưng mà những gói đó cũng có giới hạn và tốn tiền cho nên là các em rất khó khăn.

Đối với học sinh phổ thông, nhất là với người lao động hoặc người ít học hoặc người già thì làm sao có thể hỗ trợ các em học để mà vừa hiệu quả vừa ổn thỏa, tức là cả nhà có khi chỉ có một cái điện thoại thông minh thôi thì hai đứa con đi học thì một đứa học một đứa nghỉ tại vì giờ học là như nhau."

Cùng tham gia hội luận từ Hà Nội, PGS. TS. Nguyễn Hoàng Ánh, nhà nghiên cứu và là giảng viên đại học nêu ra một khó khăn khác đối với việc học online từ nhà là cần một không gian riêng để tránh ảnh hưởng đến người khác.

Chỉ riêng việc sắp chỗ ngồi để các bên không làm phiền lẫn nhau trong một nhà nếu như nhà không có điều kiện để có phòng riêng thì đã là một chuyện hết sức là khó khăn", bà Ánh nói.

Nhà nghiên cứu này cũng chỉ ra những khó khăn khác với người học online cấp phổ thông:

Đó là việc quản lý học sinh học online với những cháu nhỏ thì bắt buộc phải có một người lớn tuổi và lại phải am hiểu về các thiết bị thì mới có thể giúp được cháu.

Những gia đình mà bố mẹ vẫn phải đi làm, như vậy việc giao con cho người giúp việc chẳng hạn thì cái việc ấy cũng rất là bất khả.

Cho nên là tôi cảm thấy với học sinh phổ thông thì đúng nó là một cái khó khăn vô cùng to lớn.

Với vai trò là giảng viên đại học, từ kinh nghiệm giảng dạy online của bản thân, tiến sỹ Nguyễn Hoàng Ánh chia sẻ khó khăn trong việc dạy học online là xác định đúng danh tính sinh viên.

Tại vì nếu đã từng học offline với nhau rồi thì giảng viên và sinh viên có thể biết mặt nhau. Do đó, khi đăng nhập học online thì vẫn có thể nhìn thấy mặt nhau.

Nhưng đây là cả một kỳ chúng ta dạy online, ta đâu có biết mặt nhau đâu thì bây giờ ta chỉ biết là có một người đăng nhập vào account (tài khoản, danh khoản online) như thế và người đó có điểm danh ở trên lớp của mình, có điểm danh ở trên phòng thi của mình.

Nhưng mà đấy có phải là người sinh viên (SV) thực sự của nhà trường hay không thì mình lại không biết.

Và điều này, theo bà Ánh, dẫn tới khi tổ chức thi giảng viên dạy online phải làm thêm một quy trình nữa "vô cùng cồng kềnh, phức tạp, mất thời giờ, căng thẳng và nó cũng có nhiều rủi ro.

Tức là chúng bắt buộc phải bắt SV chụp ảnh cùng với thẻ SV và sau đó lại gửi vào mạng để cho giảng viên kiểm tra trước rồi mới có thể bắt đầu cho thi", giảng viên Hoàng Ánh nói.

Nhưng thực tế chúng ta phải nói thẳng thắn là sau khi chụp hình cùng với cái thẻ SV nó gửi xong đúng rồi thì người khác ngồi làm bài hay không thì mình cũng không biết được."

Là giảng viên dạy ngoại ngữ ở cấp đại học, TS. Vũ Thị Phương Anh có cùng chia sẻ khi dạy học online: "tôi cảm thấy vô cùng khó khăn".

Trước đây, khi mà vẫn còn có quyền đến trường, đến nơi làm việc thì giảng viên (GV) đến trường bởi vì hệ thống mạng của trường mạnh hơn và máy móc cũng tốt hơn thì GV có thể đến trường để phát những bài giảng của mình.

Còn bây giờ thì GV cũng phải ở nhà. Thì mỗi người GV mà có điều kiện cũng đã cố gắng trang bị cho mình thêm, tức là tăng thêm đường mạng hoặc máy móc tương đối."

Tuy vậy, khó khăn về mặt tài chính và trang thiết bị online không chỉ với người học mà còn với cả người dạy học, bà Phương Anh lý giải:

Kể cả họp, họp với những người lớn, những người có trách nhiệm quản lý và tôi vẫn thấy thường xuyên rơi vào tình trạng là đang nói thì nó bị ngưng lại hoặc bị rớt hoặc bị đá ra.

Ngay cả họp với cấp quản lý tôi đã thấy là nó không có được ổn cho bằng trước đây chúng ta gặp mặt thì bây giờ nếu mà triển khai hoàn toàn dạy online tôi cảm thấy vô cùng khó khăn.

Và cuối cùng, điểm thứ ba theo tôi là nhân cơ hội này hướng dẫn học sinh học nhóm, thảo luận forum với nhau để cùng làm một đề tài, game (trò chơi) nghiên cứu một vấn đề, có sự phân công hợp tác. Đó hoàn toàn có thể là trong cái rủi, cái khó nảy ra cái khôn!