1. Mở bài Giới thiệu tác giả, tác phẩm: + Giữa hằng hà sa số những bậc quân tử hảo hán băn khoăn, trăn trở về việc nước, bà Huyện Thanh Quan mang một hồn thơ man mác buồn thương. + "Qua đèo Ngang" là tác phẩm nổi tiếng nhất của bà, viết về khung cảnh thiên nhiên sơn thủy hữu tình cùng tâm trạng nuối tiếc, cô đơn khi một mình đơn độc giữa đất trời. 2. Thân bài - Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật - Hai câu thơ đầu: Bước tới đèo Ngang bóng xế tà Cỏ cây chen đá, lá chen hoa + Khung cảnh, không gian, thời gian: Buổi chiều: gợi nỗi buồn man mác nao lòng. + "Cỏ cây chen đá, lá chen hoa": Bức tranh thiên nhiên sống động, tràn đầy sức sống - Hai câu thơ tiếp theo: Lom khom dưới núi tiều vài chú Lác đác bên sông chợ mấy nhà + Giữa khung cảnh rợn ngợp của thiên nhiên, điểm xuyết sự xuất hiện của con người. + Đảo ngữ "tiều vài chú", "chợ mấy nhà": nhấn mạnh sự hiu quạnh Nhớ nước đau lòng con quốc quốc Thương nhà mỏi miệng cái gia gia - Chơi chữ "quốc quốc", "gia gia", quốc là đất nước, gia là gia đình. Tiếng chim kêu giống như tiếng lòng của tác giả, nhớ nước thương nhà - Hai câu thơ cuối: Dừng chân đứng lại trời non nước Một mảnh tình riêng ta với ta → Giữa không gian hùng vĩ của đất trời là "mảnh tình riêng", nỗi lòng đau đớn, cô liêu không biết tỏ bày với ai 3. Kết bài Khẳng định lại giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ  

 Hai câu thơ cuối cùng trong bài thơ “Qua Đèo Ngang” của Bà Huyện Thanh Quan gợi cho người đọc một nỗi buồn vô hạn. Trên cuộc hành trình dài từ Thăng Long vào Huế, sau bao vất vả, mệt nhọc, dừng chân đứng lại chốn đèo Ngang nữ sĩ đối diện với cái bao la, bất diệt của vũ trụ: “trời, non, nước”. Trời thì xa, non thì cao mà nước thì sâu thăm thẳm. “Dừng chân đứng lại” để một lần nữa bao quát lại cảnh vật quanh mình. Dừng chân đứng lại để hỏi xem đâu người tri âm, tri kỉ. Vậy mà Bà Huyện Thanh Quan chỉ nhận lại được từ thẳm sâu vũ trụ cái rộng lớn, bát ngát của “trời, non, nước”. Vậy thì giờ đây, giữa đất trời chôn đèo Ngang này chỉ còn có “Một mảnh tình riêng, ta với ta”. “Một mảnh tình riêng” ấy là nỗi buồn người xa xứ, là tâm sự về nỗi đau chia cắt đất nước những ngày xưa, là nỗi buồn thương cho cảnh đất nước hiện tại hay chính là cảnh đìu hiu vắng vẻ nghèo khó chốn đèo Ngang này vậy. Cụm từ “ta với ta” ngân lên như đập vào vách núi rồi vọng lại trong niềm xót xa, buồn tủi. “Ta với ta” là chỉ một mình mình với một mình mình. Một tấm tình cô đơn không ai chia sẻ.