So sánh hai bài thơ “Cảnh khuya” và “Rằm tháng giêng”:

Giống nhau:

• Đều được sáng tác ở Việt Bắc những năm đầu chống Pháp.
• Đều làm theo thể thất ngôn tứ tuyệt.
• Đều miêu tả cảnh trăng ở chiến khu Việt Bắc.
• Đều bộc lộ tâm hồn yêu thiên nhiên, lòng yêu nước, phong thái ung dung, tự tại, sự kết hợp giữa tâm hồn nghệ sĩ và chiến sĩ của Bác.

Khác nhau:

• Bài Cảnh khuya viết bằng tiếng Việt, Là ảnh trăng rừng lồng vào vòm cây hoa lá nhiều tầng, nhiều đường nét. Nhà thơ một mình ngắm trăng và cảm nhận vẻ đẹp của trăng trong đêm khuya
• Bài Rằm tháng giêng viết bằng tiếng Hán. Bài Rằm tháng giêng là trăng trên sông nước, không gian bát ngát, tràn đầy sắc xuân. Nhà thơ cùng đồng chí của mình bàn việc quân.

Giống nhau: Đều ca ngợi vẻ đẹp của trăng - biểu tượng của thiên nhiên trong trẻo , mát lành của trời đất.

Khác nhau:

- Bài thơ "Cảnh khuya": " Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa" trăng được nhân hóa bao phủ lên cảnh vật xuyên qua kẽ lá tạo thành muôn hình bông hoa lung linh trên mặt đất. Một bức tranh tuyệt đẹp.

- Bài thơ"Rằm tháng giêng" : " Rằm xuân lồng lộng trăng soi... trăng ngân đầy thuyền", Trăng như một con người soi sáng cùng chung nhiệm vụ với các nhà lãnh đạo cách mạng.

- Bài "Ngắm trăng": " Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ" trăng nhân hóa trở thành tri âm tri kỉ với Bác, trăng như có những nỗi niềm tâm sự cùng Bác trong chuỗi ngày giam cầm ở nhà lao TGT.