Là một trong những nhà văn trưởng thành trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc, Lê Minh Khuê được đánh giá là cây bút độc đáo với những tác phẩm truyện ngắn. Ngòi bút của nhà văn luôn hướng về cuộc sống chiến đấu trong bom đạn của tuổi trẻ trong thời kỳ bấy giờ, đặc biệt là những người anh hùng thầm lặng trên tuyến đường Trường Sơn. Những ngôi sao xa xôi cũng là một trong những tác phẩm điển hình của nhà văn về đề tài này. Tác phẩm ngợi ca tinh thần dũng cảm của những cô gái thanh niên xung phong – tiêu biểu cho thế hệ trẻ trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ đầy bom đạn, đồng thời cũng thể hiện vẻ đẹp trong sáng cùng với tình đồng đội thắm thiết của những cô gái trẻ, điển hình là nhân vật Phương Định. Phương Định mang những nét đẹp trong tâm hồn của những cô gái đã chiến đấu hết mình cho tổ quốc.

Lê Minh Khuê trưởng thành trong phong trào kháng chiến chống Mỹ xâm lược. Các tác phẩm của Lê Minh Khuê được bạn đọc đón nhận với sự chân chất, dung dị, ngòi bút sắc sảo cùng với một giọng văn sâu sắc. Những truyện ngắn của bà ra đời đầu những năm 70 của thế kỷ XX đều hướng đến cuộc sống chiến đấu của bộ đội cùng những thanh niên xung

Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi viết về ba cô gái thanh niên xung phong làm nhiệm vụ phá bom trên một cao điểm trên tuyến đường Trường Sơn thời kỳ cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ đang diễn ra vô cùng ác liệt. Họ thuộc tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên con đường ác liệt ấy. Qua ngòi bút tài hoa của nhà văn, hiện thực cuộc sống nơi chiến trường và hình ảnh những nữ thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một thời cứ hiện lên sống động sau từng câu chữ.

Ấn tượng sâu đậm nhất mà Lê Minh Khuê để lại trong lòng bạn đọc ở “Những ngôi sao xa xôi” có lẽ chính là hình ảnh những cô gái dũng cảm, có tinh thần trách nhiệm, có tình đồng chí đồng đội sáng ngời, có tâm hồn trong trẻo, giàu mơ mộng và nhạy cảm. Tất cả những vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung nhất ở nhân vật Phương Định, mà chủ yếu qua đời sống nội tâm của cô.

Xuất thân là một cô gái Hà thành nhiều mộng mơ và giàu xúc cảm, Phương Định đã đi theo tiếng gọi của Tổ quốc để lên đường chiến đấu. Cô gái ấy tham gia thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn máu lửa và đầy mưa bom bão đạn.Phương Đình cùng Nho và Thao sống trong một cái hang ở dưới chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nơi đây tập trung nhiều bão đạn và nguy hiểm, bởi từng giờ từng ngày luôn phải đối mặt với bom rơi đạn nổ. Từng có biết bao thương tích vì bão đạn tại nơi ấy với những chi tiết “đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy”. Chính hiện thực đầy mùi chiến tranh khi không có màu xanh của sự sống và chỉ thấy thần chết luôn rình rập đã nói lên hoàn cảnh sống và chiến đấu của những cô gái khốc liệt đến nhường nào.

Công việc của các cô gái ấy đầy rẫy những hiểm nguy khôn lường. Những cô gái phải chạy lên cao điểm giữa ban ngày, rồi phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch để ước tính và đo khối lượng đất đá lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, và cần thì phá bom. Nhiệm vụ ấy vô cùng thiêng liêng và quan trọng, nhưng cũng đầy hy sinh và gian khổ. Công việc ấy luôn phải căng thẳng thần kinh, đòi hỏi sự bình tình và dũng cảm hết sức để đối mặt với mạo hiểm, với cái chết luôn cận kề.

Ở Phương Định, ta thấy một cô gái mang vẻ đẹp ngời sáng và nhiều nét đặc biệt đầy ấn tượng. Cô gái ấy sẵn sàng rời bỏ cuộc sống nhàn hạ phồn hoa để lên đường chiến đấu với cuộc sống nơi chiến trường đầy gian khổ ác liệt. Mặc dù công việc nhiều hiểm nguy bủa vây, khi sống chết chỉ còn trong gang tấc thì Phương Định vẫn luôn giữ được vẻ hồn nhiên trong sáng của tuổi trẻ, lòng lạc quan, tinh thần đồng đội sâu sắc, đặc biệt là tinh thần chiến đấu dũng cảm và kiên cường.

Ở Phương Định – cô gái ấy đã ngời sáng lên vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng cũng như vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Cô gái ấy mang lý tưởng sống đầy cao đẹp và tinh thần chiến đấu dũng cảm. Khi rời ghế nhà trường phổ thông, cô gái Phương Định đã xung phong ra mặt trận, không ngại gian khó và nguy hiểm cùng thế hệ của mình đi theo tiếng gọi của Tổ quốc:

“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai.”

Cô gái ấy đã không tiếc thân mình, mang lý tưởng cao đẹp để chiến đấu, nguyện dâng hiến hết tuổi trẻ, tuổi thanh xuân và chính bản thân mình cho đất nước. Lý tưởng cao đẹp ấy làm chúng ta nhớ đến những vần thơ cảm động:

“Ôi Tổ quốc nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, dòng sông….”

Cô gái ấy từng nghĩ về hoàn cảnh sống nơi đây một cách đầy giản dị và cho là có cái thú riêng qua những dòng cảm nghĩ “có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay đang ầm ì xa dần. Rồi “thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khi biết rằng xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể nổ chốc nữa, nhưng nhất định sẽ nổ”. Công việc phá bom của họ đầy nguy hiểm rình rập và luôn phải đối mặt với cái chết nhưng lại hiện lên qua giọng kể đầy hóm hỉnh và bình thản như “Quen rồi, một ngày chúng tôi phá bom đến mấy lần”. Hiện thực khốc liệt của chiến tranh qua giọng điệu của cô gái ấy thật hóm hỉnh, thật như biết đùa trước gian khó hiểm nguy. Khi phải đối mặt với hiểm nguy, Phương Định cùng với những người đồng đội của mình thực sự là những cô gái anh hùng. Hơn thế nữa những hy sinh và mất mát của bản thân cũng được cô gái coi hết sức nhẹ nhàng “Tôi bây giờ vẫn còn một vết thương chưa lành ở đùi. Tất nhiên tôi không vào viện quân y”. Chỉ với ngữ điệu bình thản ấy cũng đủ toát lên sự lạc quan, tinh thần dũng cảm của nhân vật.

Người đọc còn nhận thấy tinh thần quả cảm và không sợ hy sinh ở cô gái này. Điều này được thể hiện rõ nét qua một lần phá bom được miêu tả cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác. Không khí chứa đầy sự căng thẳng, khung cảnh chiến trường tàn khốc nhưng Phương Định lại có những tâm lý rất lạc quan và đầy nữ tính của con gái “Có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình”. Sự dũng cảm và tinh thần chiến đấu ở cô như được kích thích bởi lòng tự trọng: “Tôi đến gần quả bom, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đường hoàng mà bước tới”. Khi ở bên quả bom, lúc cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác của con người cũng trở nên sắc nhọn hiện lên qua tâm lý của Phương Định: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm, nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng, một dấu hiệu chẳng lành”. Sau đó là cái giây phút căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của quả bom, cô gái ấy có nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, và cái chính vẫn là: “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Đây là lòng dũng cảm vô song, là tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc. Có thể khẳng định rằng cô gái này và những đồng đội của cô thực sự là những cô gái anh hùng, nhưng đều là những anh hùng mà không tự biết. Điều này đã khiến cho nhân vật Phương Định trở nên đáng mến.

Bên cạnh lý tưởng cùng tinh thần chiến đấu quả cảm, ta còn thấy ở cô gái này nét tính cách mơ mộng và hồn nhiên – một vẻ đẹp tâm hồn trong sáng. Qua ngòi bút của Lê Minh Khuê, nhân vật Phương Định hiện lên là cô gái có vẻ ngoài đáng yêu, xinh xắn, trẻ trung và đầy sức sống với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao và đầy kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Không những thế, cảm nhận nhân vật Phương Định, ta còn thấy cô gái ấy hiện lên với đôi mắt có ánh nhìn đầy xa xăm.

Phương Định là nữ sinh thanh lịch của đất Hà thành bước vào chiến trường bom đạn. Cô gái ấy đã từng có thời áo trắng ngây thơ, vô tư và hồn nhiên. Ngay giữa chiến trường dữ dội, những hoài niệm của Phương Định về những năm tháng học trò thật đáng yêu luôn sống trong cô. Đó phải chăng là niềm khao khát cũng chính là sự lạc quan, vô tư làm dịu mát tâm hồn trong sự khốc liệt và căng thẳng nơi chiến trường. Kết thúc những giây phút căng thẳng nơi cao điểm, xong việc là cô gái thở phào và xà ngay vào một thế giới khác – thế giới của những cô gái nữ tính đầy mơ mộng “nằm dài trên nền ẩm, lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ, có thể nghe hay nghĩ ngợi lung tung”. Cô gái ấy còn mê hát và thích nhiều bài hát với đủ các chủ đề. Thích hát để rồi Phương Định còn bịa ra cả lời bài hát, ngồi dựa vào thành đá mà khe khẽ hát. Điều này cũng hé lộ vẻ đẹp phong phú nơi tâm hồn. Tiếng hát của Phương Định mang lý tưởng sống, khát khao về quê hương về tình yêu tuổi trẻ, khát vọng sự thanh bình…

Cũng như bao cô gái mới lớn, cô gái ấy có một tâm hồn nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô gái đó biết mình đẹp, thích ngắm mình trong gương, rồi có chút kiêu ngầm khi biết mình được các anh pháo thủ và lái xe thăm hỏi. Phương Định vui và tự hào về điều đó, nhưng không hay biểu lộ tình cảm của mình mà thường tỏ ra kín đáo giữa đám đông. Nhà văn Lê Minh Khuê đã rất tinh tế khi phát hiện ra cái nét tâm lý kiêu ngầm ấy ở Phương Định. Đó là sự kiêu ngầm của một cô gái trẻ có ý thức sâu sắc về vẻ đẹp cuộc sống. Nét tâm lý rất đời thường, rất con gái này khiến nhân vật Phương Định càng trở nên gần gũi, chân thực và đáng yêu biết bao.

Đặc biệt, vẻ đẹp tâm hồn ấy được bộc lộ sâu sắc khi bất ngờ một cơn mưa đá ập đến. Bao hiểm nguy, ngột ngạt và căng thẳng của chiến trận như được gột rửa và tan biến. Chỉ một cơn mưa đá vụt qua cũng đủ khiến tâm hồn Phương Định sống với rất nhiều kỉ niệm và nỗi nhớ. Đó là hoài niệm về quê hương, về gia đình, về tuổi thơ đầy thanh bình. Tất cả những hồi ức ấy vừa rõ ràng, lại vừa mờ ảo; vừa đồng hiện, lại vừa vụt hiện trong tâm trí; vừa gần gũi, mà lại vừa xa xôi. Những hồi ức ấy đã trở thành điểm tựa tinh thần, là nơi dựa vững chắc, để tiếp thêm sức mạnh cho cô thanh niên xung phong đi qua những thử thách, những hiểm nguy của cuộc sống nơi chiến trường.

Người đọc còn nhận thấy vẻ đẹp tâm hồn ngời sáng được hiện lên qua tình cảm đồng chí đồng đội. Cô gái ấy luôn quan tâm và thương yêu đến những đồng đội của mình. Phương Định lo lắng khi Nho và chị Thao lên cao điểm mà chưa về. Cô hiểu về Nho và chị Thao như tình chị em ruột thịt với biết bao tình cảm, với sự gắn bó yêu thương. Những chi tiết cụ thể như chị Thao sợ máu và vắt nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong suy nghĩ của Phương Định, chị Thao hiện lên với sự bình tĩnh cương quyết và táo bạo trong công việc. Với cô em út của tổ trinh sát, Nho hiện lên trong suy nghĩ của Phương Định là cô gái “nhẹ mát như một cây kem trắng”. Khi Nho bị thương, cô vỗ về chăm sóc như tình chị em ruột thịt với chi tiết “moi đất để bế Nho đặt lên đùi” rồi “rửa cho Nho bằng nước đun sôi” “tiêm cho Nho” rồi “pha sữa trong cái ca sắt”. Bên cạnh đó, cô gái ấy cũng dành tình cảm cho tất cả những những người chiến sĩ mà cô gặp trên con đường ra mặt trận. Với Phương Định thì chính “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ”. Có thể thấy, tình đồng chí đồng đội của nhân vật Phương Định thật đáng cảm mến, một thức tình cảm cao cả, thiêng liêng và rất đáng quý.

Có thể nói, nhà văn Lê Minh Khuê đã tỏa sáng với ngòi bút của mình với nhân vật Phương Định trong tác phẩm Những ngôi sao xa xôi. Xây dựng nhân vật cô gái này, nhà văn đã chọn được những phương thức trần thuật hợp lý khi đặt điểm nhìn vào nhân vật chính của mình để nhân vật tự kể chuyện. Chính vì thế, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật Phương Định đạt đến độ tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật qua nhân vật chính đã làm cho tác phẩm có giọng điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung và nữ tính như chính nét tính cách của nhân vật. Bên cạnh đó, lời kể linh hoạt, cùng câu ngắn dài, nhịp nhanh tạo không khí chiến trường, nhịp kể chậm lại khi hồi tưởng như gợi nhớ kỷ niệm của tuổi thơ êm đềm cũng là một nét nghệ thuật tạo nên sự thành công của tác phẩm.

“Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tổ trinh sát mặt đường trên con đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mỹ.

Tổ trinh sát mặt đường gồm có ba cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định, và chị Thao. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm. Ở đó, máy bay giặc Mĩ đánh phá dữ dội. Đường bị đánh “lở lóet, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn”. Tưởng như sự sống bị hủy diệt: “không có lá xanh” hai bên đường, “thân cây bị tước khô cháy”. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc: những cây rễ nằm lăn lóc, ngổn ngang những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất.

Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ. Khi có bom nổ thì chạy đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đếm bom chưa nổ, phá bom. Họ bị bom vùi luôn. Thần chết “lẩn trong ruột những quả bom”. Thần kinh căng như chão. Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường “ra đường vào lúc mặt trời lặn, và làm việc có khi suốt đêm” thì tổ trinh sát lại “chạy trên cao điểm cả ban ngày” dưới cái nóng trên 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy “hai con mắt lấp lánh, “hàm răng lóa lên” khi cười, khuôn mặt thì “lem luốc”.

Cả ba cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Định là cô gái để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng ta. Phương Định, con gái Hà Nội “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”. Đôi mắt Định được các anh lái xe bảo là “có cái nhìn sao mà xa xăm”. Nhiều pháo thủ và lái xe hay “hỏi thăm” hoặc “viết những bức thư dài gửi đường dây” cho Định. Cô có vẻ kiêu kì, làm “điệu” khi tiếp xúc với một anh bộ đội “tài giỏi” nào đấy, nhưng trong suy nghĩ của cô thì “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thương nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”.

Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên yêu đời, giàu cá tính. Thuở nhỏ đã hay hát. Cô có thể ngồi lên thành cửa sổ căn phòng nhỏ bé nhà mình “hát say sưa ầm ĩ”. Bàn học lúc nào cũng “bày bừa bãi lên”, để đến nỗi bà mẹ phải “nguyền rủa”: “Con gái gì cái của mày. Lấy chồng rồi mà no đòn… No đòn…!”. Vì thế ngay từ lúc còn ở nhà, cô đã thề là “không lấy chồng”.

Song trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát. Những bài hành khúc, những điệu dân ca Quan hộ, bài ca Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên Xô, bài dân ca ý… Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị Thao vẫn “say mê” chép vào sổ tay. Định hát trong những khoảnh khắc “yên lặng” khi máy bay trinh sát bay rè rè, cơn bão lửa sắp ụp xuống cao điểm. Định hát để động viên Nho. chị Thao và động viên mình. Hát khi “máy bay rít, bom nổ; nổ trên cao điểm, cách cái hang này khoảng 300m”. Hát trong không khí ngột ngạt: “Khói lên và cửa hang bị che lấp”. Đúng là “tiếng hát át tiếng bom” của những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người “khao khát làm nên những sự tích anh hùng”.

Trong kháng chiến chống Mĩ. Ở hai miền Nam, Bắc của Tổ quốc đã có hàng vạn, hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm “đánh cho Mĩ cút, đánh cho ngụy nhào” để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tiền tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà Triệu xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những người con gái Việt Nam anh hùng.

“Những ngôi sao xa xôi” đã ghi lại một cách chân thực những chiến tích thầrn lặng của tổ trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định lại cất lên: “Tôi, một quả bom trên đồi. Nho, cậu quả dưới lòng đường. Chị Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ”. Cảnh tượng chiến trường trở nên “vắng lặng đến phát sợ”. Cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong không trung: Phương Định dũng cảm và bình tĩnh tiến đến gần quá bom, “đàng hoàng mà bước tới”. Quả bom có hai vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ, vỏ quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng đào đất, có lúc lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định cảm thấy tại sao mình làm quá chậm thế! Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào dây mìn. Có khỏa đất rồi chạy nhanh về chỗ nấp… Tiếng còi của chị Thao lại thổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nó váng óc, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát lạo xạo trong miệng. Nguy hiểm, căng thẳng không thể nào kể xiết. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên lưng, chị cười, “răng trắng, đôi mắt mở to…”. Nho bị thương. Bom nổ, hầm sập. Chị Thao và Định phải moi đất, bế Nho lên. Máu túa ra, ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào. Định rửa vết thương cho Nho, tiêm thuốc cho Nho, pha sữa cho Nho… Rồi chị Thao lại giục: “Hát đi, Phương Định, mày thích bài gì nhất, hát đi!”. Đó là cuộc sống chiến đấu thường nhật của họ.

Mỗi ngày, tổ trinh sát mặt đường phá bom đến năm lần: ngày nào ít: ba lần. Phương Định cho biết: “Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể…”.

Đoạn văn tả cảnh phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện “Những ngôi sao xa xôi”. Lê Minh Khuê đã sử dụng bút pháp hiện thực nghiêm ngặt tái hiện lại cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, dựng nên một tượng đài về khí phách anh hùng của tổ trinh sát mặt đường. Chị Thao, Nho và Phương Định đã sáng ngời lên trong khói lửa bom đạn. Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và nhân dân có bao giờ quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ anh hùng trên con đường chiến lược Trường Sơn:

... "Đất nước mình nhân hậu Có nước trời xoa dịu vết thương đau Em nằm dưới đất sâu Như khoảng trời đã nằm yên trong đất Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng Những vì sao ngời chói, lung linh..." ("Khoảng trời hố bom" - Lâm Thị Mỹ Dạ)

Định, cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn, giàu tình yêu thương đồng đội. Cô cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi mình xuống giếng làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc. Định “thích ngắm” đôi mắt mình trong gương. Cô tự hào về cặp mát mình “nó dài dài, màu nâu, hay nheo lại như chói nắng”. Tâm hồn của Định rất trong sáng mộng mơ, cô đã gửi lòng mình theo tiếng hát; hát trong bom đạn. Định, trái tim dào dạt thương yêu. Cứ sau mỗi trận chiến đấu ác liệt, chị Thao cất tiếng hát, Nho vừa tắm dưới suối lên đã đòi ăn kẹo. Còn Định thì “niềm vui con trẻ… nở tung ra, say sưa, tràn đầy” khi nhặt được những hạt mưa đá trên cao điểm. Và hình bóng mẹ, cái cửa sổ, những ngôi sao to trên bầu trời thành phố, chiếc xe chở đầy thùng kem, con đường nhựa ban đêm, cái vòm tròn nhà hát… tất cả những cái đó “xoáy mạnh như sóng” trong lòng cô gái một thời đạn bom. Đôi mắt của Định, của Nho, của Thao, của hàng vạn cô thanh niên xung phong trên những cao điểm, những trọng điểm của con đường chiến lược Trường Sơn, và trái tim rực đỏ của họ, của những người con gái Việt Nam anh hùng là “Những ngôi sao xa xôi” mãi mãi lung linh, tỏa sáng.

Truyện “Những ngôi sao xa xôi” của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng ta hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường, của Định, Nho, của chị Thao, của hàng ngàn, hàng vạn cô thanh niên xung phong thời chống Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng đội là bài ca anh hùng.

Chiến tranh đã đi qua. Sau ba thập kỉ, đọc truyện “Những ngôi sao xa xôi”, ta như được sống lại những năm tháng hào hùng của đất nước. Những Phương Định gần xa vẫn tỏa sáng hồn ta với bao ngưỡng mộ.