Sọ Dừa là nhân vật nổi bật và quen thuộc trong kho tàng truyện cổ tích nước ta. Sọ Dừa xuất hiện trong câu chuyện cổ tích cùng tên mang đầy giá trị nhân văn và những phẩm chất cao đẹp. Chàng là nơi hội tụ của vẻ đẹp trí dũng song toàn, đồng thời là nơi thể hiện nhiều tư tưởng nhân văn của nhân dân ta. Sọ Dừa là chàng trai rất tốt bụng và nhân hậu thể hiện qua việc anh đã tha thứ những lỗi lầm của các cô chị độc ác trong truyện. Sọ Dừa tài trí thể hiện qua việc anh dùi mài kinh sử và thi đỗ trạng nguyên. Sọ Dừa còn là một người siêng năng, chăm chỉ qua việc anh đi làm giúp việc cho nhà phú ông và hoàn thành tốt nhiệm vụ. Có thể nói, đây là một nhân vật tiêu biểu, là hình mẫu của một con người vừa có đức, vừa có tài, vừa biết vươn lên trong cuộc sống. Đây cũng được xem là một tấm gương sang cho chúng ta học tập và noi theo.

Sọ Dừa là truyện cổ về người mang lốt vật, được truyền tụng lâu đời trong dân gian. Truyện thể hiện ước mơ đổi đời, mong muốn những điều tốt đẹp, hạnh phúc sẽ đến với người hiền lành, lương thiện và khát vọng công lí của người xưa. Truyện còn đặt ra bài học về cách đánh giá con người: Đừng nhìn hình thức bên ngoài mà vội nhận xét bản chất bên trong. Bài học ấy được gửi gắm qua hình ảnh chàng Sọ Dừa dị dạng mà tài đức vẹn toàn. Sự ra đời của Sọ Dừa có nhiều nét khác thường. Bà mẹ đi rừng khát nước, uống nước trong một cái sọ dừa rồi có thai sinh ra đứa con chỉ có cái đầu tròn lông lốc, thân mình, chân tay chẳng có. Bà mẹ chỉ vì thương con nên giữ lại nuôi và đặt tên là Sọ Dừa. Các tình tiết li kì về sự ra đời và hình dạng khác thường của Sọ Dừa thể hiện sự quan tâm của nhân dân đến một loại người đau khổ nhất, số phận thấp hèn nhất trong xã hội. Đau khổ, thấp hèn từ dáng vẻ bề ngoài, lại bị coi là “vô tích sự”. Hình ảnh cái đầu tròn lông lốc gợi sự thương cảm sâu xa của mọi người đối với nhân vật này. Tưởng chừng Sọ Dừa là kẻ vô tích sự, nào ngờ chàng lại làm việc giỏi. Chàng thưa với mẹ hãy xin phú ông cho chàng chăn đàn bò đông đúc của ông ta. Thật khó mà tin rằng chàng làm được công việc vất vả ấy. Thế mà chỉ sau một thời gian, bò con nào con nấy bụng no căng, béo mượt khiến phú ông rất hài lòng. Chăn bò cực nhọc vô cùng nhưng Sọ Dừa đã biết tạo cho mình một niềm vui… Những lúc đàn bò mải mê gặm cỏ, Sọ Dừa trút bỏ lốt quái dị, biến thành một chàng trai tuấn tú, đu đưa trên chiếc võng đào mắc giữa hai thân cây, ung dung thổi sáo. Thật là thong dong, thư thái. Lao động nặng nhọc đã trở thành niềm vui