Nhắc đến quần thể kiến trúc Chăm còn sót lại khắp Việt Nam, người ta thường nghĩ ngay đến di tích Mỹ Sơn ở Quảng Nam. Hay đền tháp tại  Ninh Thuận mà quên mất trên khúc ruột miền Trung còn có Bình Định. Nơi ẩn giấu dòng thời gian đã qua của một đất nước Cham-pa hùng mạnh. Tháp Bánh Ít là một trong những cụm tháp lâu đời nhất và là điểm dừng chân mà khách du lịch Bình Định nhất định không thể bỏ qua.

Vẻ đẹp của kiến trúc Chăm ở tháp Bánh Ít không nhiều người biết - Ảnh: canved

Ngọn đồi nhỏ giữa non cao

Hàng cây xang bóng lao xao gió chiều

Dù không phải đẹp mỹ miều

Tháp xưa vẫn khiến lòng người đắm say.

Khiến lòng người say đắm mỗi khi ghé thăm - Ảnh: Binh Huyn

Tháp Bánh Ít nằm tại thôn Đại Lễ, xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Toàn bộ quần thể có tất cả 4 tháp, nằm trên một ngọn đồi thoai thoải cách mực nước biển chỉ chừng 100 mét. Nhìn từ xa, cụm tháp trông giống như bánh ít - một loại đặc sản ở Bình Định. Ấy thế nên người dân địa phương gọi nơi đây là tháp Bánh Ít. Ngoài ra, tháp còn có tên gọi khác là tháp Bạc. Tháp được xây dựng vào thế kỷ thứ 10. Mới đây, một nhóm tác giả người Anh đã đưa tháp Bánh Ít vào 1001 công trình kiến trúc mà bạn nhất định phải ghé thăm một lần trong đời. Thật đáng tự hào đúng không nào?

Cụm tháp nằm trên một ngọn đồi thoai thoải - Ảnh: phong boc

Là một trong những công trình kiến trúc mà bạn phải ghé trong đời - Ảnh: Binh Huynh

Người Bình Định có thể tự hào với du khách rằng, tháp Bánh Ít là di tích Chăm xưa cổ có lối kiến trúc đa dạng và phong phú nhất, mang đậm ảnh hưởng của nghệ thuật Cham-pa nhưng vẫn có nét gì đó rất riêng của mảnh đất võ. Tháp Bánh Ít nằm gần kề Quốc lộ 1A nên du khách hoàn toàn dễ dàng để di chuyển đến thăm trong hành trình du lịch Bình Định của mình.

Tháp mang đậm ảnh hưởng của nghệ thuật Cham-pa - Ảnh: My South Vietnam

Cũng như hầu hết các ngôi tháp Chăm khác ở nước ta, tháp Bánh Ít cũng có hướng chính quay về phía Đông. Vì thế nên khi ghé thăm, du khách có thể men theo con đường Đông Bắc từ phía cổng để đến ngọn đồi có quần thể tháp, chắc chắn sẽ có nhiều điều bất ngờ và thú vị đang chờ đón phía trước.

Các mặt của tháp đều quay về hướng Đông - Ảnh: Binh Huynh

Tháp chính có kích thước lớn nhất và nằm ở vị trí trung tâm trên ngọn đồi, xung quanh là 3 tháp nhỏ, tạo thành một thế giới khác lạ mà lỡ lạc chân bước vào, du khách như có cảm tưởng như đang quay ngược thời gian để hòa mình vào xứ sở Cham-pa đầy bí ẩn. Tháp chính cao chừng 20 mét, riêng phần cổng đi vào nhô ra bên ngoài thêm 2 mét, được trang trí khá công phu và đẹp mắt. Dù là những cột rãng trên bức tường hay mái vòm trên cao thì bàn tay của những nghệ nhân vẫn cố gắng giữ cho dáng vẻ của tháp mềm mại, thanh thoát chứ không hề cứng nhắc. Các bức phù điêu của tháp chính đều được tạc ở tư thế đang nhảy múa vô cùng sống động, thu hút.

Tháp chính cao nhất và có phần cổng nhô ra trước chừng 2 mét - Ảnh: Tung Hoang

Cạnh tháp chính là tháp yên ngựa, có chiều cao khoảng 12 mét, rộng 5 mét. Vì mái tháp cong như yên ngựa nên người dân cũng vì thế mà thành quen, gọi thành tên dân dã tự lúc nào chẳng biết. Điểm đặc biệt ở tháp yên ngựa chính là phần đế nhô ra so với phần thân, xung quanh được trang trí bằng nhiều hình tượng đang giơ tay lên đồng lòng cùng sức nâng tháp. Phải chăng đây là ngụ ý của cha ông? “Một cây làm chẳng nên non - Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”

Nhìn về hướng Nam là ngọn tháp nhỏ hơn và cũng nằm thấp hơn tháp chính tầm 10 mét. Tháp có tận 4 cửa theo bốn hướng khác nhau để lấy linh khí của đất trời ở mọi thời điểm. Mái tháp được chạm trổ khá kỳ công và nhỏ dần về phía trên, nhìn từ xa, mái tháp tựa như những quả bầu nậm màu gạch cũ đã phai dần theo năm tháng.

Kiến trúc mái hình bầu nậm của tháp ở phía Nam trong quần thể - Ảnh: Daniel Schafer

Nằm ở vị trí thấp nhất là tháp cổng cách tháp chính 100 mét. Tháp cổng được trang trí khá đơn giản nhưng lại trông vô cùng khỏe khoắn, vững chãi. Vòm cổng có hình tựa như mũi lao đang hướng thẳng lên trời. Tháp có hai cửa nằm cùng một trục với tháp chính, hướng Đông - Tây để tạo nên sự hòa hợp về mặt kiến trúc.

Tháp cổng vững chãi, khỏe khoắn dù được trang trí khá đơn giản - Ảnh: Binh Huynh

Dù không phải là quần thể tháp đồ sộ nhất, nổi tiếng nhất nhưng ai đã từng du lịch Bình Định và ghé thăm tháp Bánh Ít đều ngỡ ngàng trước sự phong phú trong phong cách thiết kế. Mỗi ngôi tháp là một kiểu kiến trúc riêng biệt mà phải tự tìm tòi, người lữ hành mới phát hiện và ghi nhớ hết những điều bí ẩn được giấy kỹ trên từng mảnh tường, phiến đá.

Có thể thấy được sự đa dạng ở kiến trúc của từng tháp - Ảnh: Linda De Volder

Không gian tươi mát bao trùm quanh tháp - Ảnh: Linda De Volder

Trong tháp có đặt bức tượng của thần Siva nổi tiếng bằng đá. Điểm sáng trong nghệ thuật chế tác xa xưa. Hình ảnh thần Siva ngồi trên tòa sen, lưng tựa vào phiến đá có dạng hình cung sẽ in mãi trong tâm trí của du khách. Dù tượng đã có nhiều phần bị vỡ, mất song giá trị vẫn vẹn nguyên như lúc đầu. Bên cạnh đó là rất nhiều hiện vật quý để du khách tham quan, khám phá.

Cho mk Xin CTLHN

Tháp Bánh Ít tọa lạc trên một ngọn đồi thoải thuộc thôn Đại Lễ, xã Phước Hiệp, huyện Tuy Phước, tỉnh Bình Định. Quần thể di tích này gồm 4 tòa tháp lớn nhỏ khác nhau. Độ cao từ điểm xây dựng các tháp so với mực nước biển chỉ tầm 100m. Tháp có tên Bánh Ít một đặc sản nổi tiếng ở Bình Định được người dân nơi đây đặt cho, bởi lẽ nếu đứng từ xa nhìn lại quần thể này sẽ thấy các tòa tháp như những chiếc bánh ít được xếp cạnh nhau. Ngoài cái tên gọi gần gũi, thân thương được người dân nơi đây đặt cho thì tòa tháp này còn được nhắc đến với cái tên tháp Bạc. Được xây dựng từ thế kỷ X. Với những nét độc đáo trong kiến trúc, cũng như các giá trị văn hóa mà nó đem lại công trình này đã được một nhóm tác giả người Anh vinh danh là một trong 1001 công trình kiến trúc mà bạn không thể bỏ qua.

Có thể nói công trình này là niềm tự hào của người Bình Định nơi đây. Bởi công trình này là một trong những tháp Chăm sở hữu những nét kiến trúc vô cùng độc đáo và phong phú, vẫn đậm nét nghệ thuật, văn hóa Chăm-pa cổ nhưng vẫn mang những nét rất riêng của vùng đất nơi đây. Sẽ rất dễ dàng để ghé thăm quần thể di tích này, bởi lẽ nó nằm gần khu vực đường Quốc lộ 1A chạy qua nên trong chuyến hành trình khám phá Bình Định bạn có thể dễ dàng đến thăm nơi đây.

Nếu để ý bạn sẽ thấy hầu hết các tháp của người Chăm đều được xây hướng về phía Đông, tháp Bánh Ít ở Bình Định cũng không ngoại lệ. Vì thế để lên khu vực này bạn có thể bắt đầu từ cổng phía Đông Bắc ngọn đồi, rồi đi trên con đường được xây bậc tam cấp sẽ lên tới nơi. Con đường dẫn lên những ngọn tháp cũng là hành trình khá thú vị cho những ai yêu thích du lịch khám phá.

Trên đồi có 4 ngọn tháp lớn nhỏ khác nhau, ở vị trí trung tâm sẽ là tháp chính có kích thước lớn hơn cả. Xung quanh tháp chính còn 3 tòa tháp nhỏ, các tòa tháp này tạo thành một quần thể kiến trúc độc đáo. Khiến bất cứ ai khi đặt chân tới nơi này đều có cảm giác như đang lạc vào một thế giới cổ đại đầy huyền bí cách đây cả chục thế kỉ. Chiều cao của tháp chính lên tới 20 mét, lối đi vào tháp được xây nhô ra chừng 2m, trên là mái vòm cong đặc trưng, các chi tiết này được trang trí rất công phu và tỉ mỉ. Các tòa tháp này đều được xây từ những viên gạch đỏ thô ráp nhưng những người xây dựng nơi đây đã cố gắng tạo nên một vẻ mềm mại, hài hòa. Trên các bức phù điêu của tháp Bánh Ít được tạc họa nhiều hình người đầu voi, khỉ trong tư thế nhảy múa rất sinh động.

Ngay cạnh tháp chính là một tháp nhỏ tên yên ngựa. Tháp này cao 12m, chiều rộng là 5m. Phần mái của tháp được làm cong như yên ngựa, có lẽ vì thế mà người dân nơi đây đã đặt cho tòa tháp này cái tên như vậy. Điều đặc biệt ở đây là đế tháp rộng hơn thân, và được chạm khắc các biểu tượng, tượng trưng cho những cánh tay đang nâng lấy tòa tháp.

Hướng Nam của ngọn đồi là một tòa tháp nhỏ khác được xây ở vị trí thấp hơn tòa tháp chính chừng 10 mét. Khác với hai công trình trên, tòa tháp này được xây dựng với 4 cửa ngoảnh về 4 hướng với mong muốn nhận lấy những tinh hoa của đất trời. Phần mái được làm nhỏ dần về đỉnh, trên đây được chạm khắc rất nhiều họa tiết đặc sắc. Nhìn ngắm phần mái của tháp bạn có thể thấy chúng khá giống những trái bầu nậm đã phủ đầy rêu phong được xếp ngay ngắn trên mái.

Cuối cùng là tháp cổng nằm xa và thấp nhất so với tháp chính. Ngọn tháp này có thiết kế đơn giản, vững chãi, các họa tiết trang trí trên tháp cũng không quá cầu kì như những ngọn tháp khác. Mái vòm chạy dọc trong tháp được làm nhọn về phần đỉnh nhìn tựa mũi lao đang hướng lên trời.

Tháp Bánh Ít Bình Định không phải là công trình đồ sộ hay độc đáo nhất mà người Chăm để lại nhưng nếu một lần được ghé thăm quần thể di tích này chắc chắn bạn sẽ phải ngỡ ngàng trước những vẻ đẹp độc đáo của các công trình nơi đây. Mỗi tháp lại sở hữu cho mình những nét rất riêng. Chính vì thế, bạn sẽ được đi hết từ phất ngờ này đến bất ngờ khác khi tới đây thăm quan.

Đến đây bạn còn có cơ hội chiêm ngưỡng bức tượng đá tạc thần Siva. Bức tượng này được này được chạm khắc vô cùng tinh xảo, với hình ảnh thần Siva tọa trên đài sen, lượng tựa đá. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đến nay bức tượng không còn giữa được hình dạng nguyên vẹn, nhiều chi tiết đã bị sứt mẻ, rơi, vỡ nhưng giá trị văn hóa, tín ngưỡng mà nó đem lại vẫn còn nguyên vẹn. Ngoài ra, còn rất nhiều hiện vật giá trị khác vẫn đang được lưu giữ tại đây để bạn có thể thăm quan, chiêm ngưỡng.

Với vẻ đẹp cổ kính, rêu phong, cùng những giá trị văn hóa, tín ngưỡng to lớn mà nó đem lại tháp Bánh Ít đang dần trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn tại Bình Định. Nếu có dịp du lịch tới Bình Định, bạn hãy ghé thăm quần thể di tích này, chắc chắn chuyến đi này sẽ để lại trong bạn những kỉ niệm đáng nhớ.

            câu trả lời hay nhất đi ạ