STT

Tác giả

Tác phẩm

Thể loại

Thể thơ

Phươg thức biểu đạt

Nội dung

Nghệ thuật

Ý nghĩa

1

Lý Lan

Cổng trường mở ra

 Nhật dụng viết theo thể kí.

 Biểu cảm

Văn bản thể hiện tấm lòng thương yêu, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con. Nêu lên vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người.

Kết hợp hài hòa giữa tự sự, miêu tả và biểu cảm, làm nổi bật vẻ đẹp trong sáng đôn hậu trong tâm hồn người mẹ. Miêu tả diễu biến tâm trạng nhân vật với nhiều hình thức khác nhau: miêu tả trực tiếp, miêu tả qua so sánh, miêu tả hồi ức, sử dụng ngôn ngữ độc thoại bộc lộ chất trữ tình

2

Khánh  Hoài

Cuộc chia tay của con búp bê

Truyện ngắn

 Biểu cảm

Truyện viết về những nỗi bất hạnh của trẻ thơ khi gia đình rơi vào cảnh li tán vì bố mẹ li hôn. Với giọng văn nhẹ nhàng, da diết và đầy day dứt, văn bản Cuộc chia tay của những con búp bê đã khiến cho người đọc cảm nhận được nỗi đau, sự mất mát mà hai anh em Thành và Thủy phải hứng chịu. Từ đó gợi cho những người làm cha, mẹ phải suy nghĩ: Trẻ em cần được sống trong mái ấm gia đình. Mỗi người cần phải biết gìn giữ gia đình hạnh phúc
Ngôi kể thứ nhất, giúp bộc lộ cảm xúc chân thật, dễ dàng. Lời kể chân thành, giản dị, không có xung đột dữ dội, ồn ào…phù hợp với tâm trạng nhân vật và có sức truyền cảm. Miêu tả tâm lí nhân vật sâu sắc, tinh tế. Lựa chọn chi tiết, hình ảnh độc đáo, hấp dẫn.

3

Dân gian

Ca dao dân ca những câu hát về tình cảm gia đình

Ca dao, dân ca

Lục bát

 Thể thơ lục bát gần gũi, trữ tình. Hình ảnh ví von, so sánh quen thuộc, dễ liên  tưởng. Ngôn ngữ không theo hình thức đối đáp mà chỉ là lời nhắn nhủ, tâm tình

Tình cảm gia đình là một trong những chủ đề tiêu biểu của ca dao, dân ca. Những câu hát thuộc chủ đề này thường là lời ru của mẹ, lời của cha mẹ, ông bà nói với con cháu, lời của con cháu nói về cha mẹ, ông bà. Những câu hát này thường dùng để bày tỏ tâm tình, nhắc nhở về công ơn sinh thành, về tình mẫu tử, tình cảm anh em ruột

4

Dân gian

Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước

Ca dao, dân ca

Lục bát

 Sử dụng thể thơ lục bát, lục bát biến thể. Sử dụng hình thức đối đáp, ướm hỏi quen thuộc trong ca dao. Hình ảnh so sánh, ẩn dụ, ước lệ, tượng trưng,... Các địa danh gần gũi, nổi tiếng,..
Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người” thường gợi nhiều hơn tả, hay nhắc đến tên núi, tên sông, tên vùng đất với những nét đặc sắc về hình thể, cảnh trí, lịch sử, văn hóa của từng địa danh. Đằng sau những câu hỏi, lời đáp, lời mời, lời nhắn gửi và các bức tranh phong cảnh là tình yêu chân chất, tinh tế và lòng tự hào đối với con người và quê hương, đất nước

 5

Dân gian

Những câu hát châm biến

Ca dao, Dân ca

Lục bát

 Thể thơ lục bát. Sử dụng hình ảnh so sánh, ẩn dụ, tượng trưng. Biện pháp nghệ thuật nói ngược, phóng đạ

Những câu hát châm biếm” đã thể hiện khá tập trung nét đặc sắc của nghệ thuật trào lộng dân gian Việt Nam. Những câu hát châm biếm ấy đã phơi bày các sự việc mâu thuẫn, phê phán thói hư, tật xấu của những hạng người và sự việc đáng cười trong xã hội

 6

Dân gian

Những câu hát than thân

Ca dao, dân ca

Lục bát

 Dùng các sự vật, con vật gần gũi, nhỏ bé đáng thương làm hình ảnh ẩn dụ, so sánh để diễn tả tâm trạng, thân phận con người. Cả ba đều sử dụng thể thơ lục bát và có âm điệu than thân thương cảm. Cả ba cũng đều có nhóm chữ “Thân em..." mang tính truyền thống, được sử dụng nhiều trong ca dao

Những câu hát sự than thân và là sự đồng cảm với nỗi niềm, cuộc đời đau khổ, đắng cay của người nông dân, người phụ nữ. Ngoài ra, những câu hát này còn có ý nghĩa phản kháng, tố cáo xã hội phong kiến

 7

 Lý Thường Kiệt

Nam quốc sơn hà

Thất ngôn tứ tuyệt

Sông núi nước Nam (Nam quốc sơn hà) được coi là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên trong lịch sử khẳng định chủ quyền của Việt Nam. Nổi bật trên tất cả là giọng điệu hùng hồn, đanh thép, thể hiện quyết tâm chiến thắng kẻ thù và niềm tự hào kiêu hãnh của dân tộc ta.

Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt ngắn gọn, súc tích. Ngôn ngữ dõng dạc, giọng thơ mạnh mẽ, đanh thép, hùng hồn.

8

Trần Quang khải

Phò giá về kinh

Thơ Trung đại

Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật

 Bài thơ ra đời trong không khí hào hùng, ngây ngất men say của vinh quang chiến thắng. Thể hiện sự sáng suốt của vị cầm quân lo việc lớn và khát vọng đất nước thái bình thịnh trị
Thể thơ ngũ ngôn tứ tuyệt cô đọng, hàm súc. Giọng điệu sảng khoái, hân hoan, tự hào. Hình thức diễn đạt cô đúc, dồn nén cảm xúc vào bên trong ý tưởng.

9

Huyện Thanh Quan

 Qua Đèo Ngang

Thơ Trung đại

Thất ngôn bát cú Đường luật

Bài thơ cho thấy cảnh tượng Đèo Ngang thoáng đãng mà heo hút, thấp thoáng của sự sống con người nhưng còn hoang sơ. Đồng thời thể hiện nỗi nhớ nước, thương nhà và nỗi buồn cô đơn thầm lặng của tác giả.

Thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình. Sử dụng từ láy gợi hình gợi cảm và nghệ thuật đối lập, đảo ngữ.

 10

Nguyễn Khuyến

Bạn dến chơi nhà

Thơ Trung đại

Thất ngôn bát cú Đường luật

 Bài thơ ca ngợi tình bạn chân thành thắm thiết, đậm đà, mộc mạc và tràn đầy niềm vui dân dã của tác giả.

Tạo tình huống bất ngờ, thú vị. Giọng thơ chất phác, hồn nhiên, ẩn sau câu chữ là ánh mắt lấp lánh cùng nụ cười hồn hậu, ấm áp, chân tình của nhà thơ. Sự kết hợp nhuần nhuyễn, tinh tế giữa ngôn ngữ đời thường và ngôn ngữ bác học