- Phương pháp giả thiết chỉ dùng được khi các kim loại có cùng hoá trị. 

Ví dụ: hỗn hợp $Al, Mg, Fe$ $+HCl$, có $Al(III)$ còn lại $II$ nên không dùng được 

- Làm ngược lại, giả thiết $X$ hết: khi đó tuỳ đề để chứng minh hh kim loại hết hoặc dư 

- Ví dụ minh hoạ:

$2Al+6HCl\to 2AlCl_3+3H_2$

$Fe+2HCl\to FeCl_2+H_2$

$m_{KL}=7,5g$

$n_{HCl}=0,85(mol)$

+ Cách 1:

Đặt $x, y$ là số mol $Al, Fe$

$\to 27x+56y=7,5$ 

Ta có $n_{HCl\text{pứ}}=3x+2y$

Xét $9n_{HCl\text{pứ}}=27x+18y<27x+56y=7,5$

$\to n_{HCl\text{pứ}}<\dfrac{7,5}{9}=0,833(mol)<0,85$

Vậy $HCl$ luôn dư sau phản ứng 

+ Cách 2: 

Giả sử $HCl$ hết, kim loại hết hoặc dư 

Đặt $a$, $b$ là số mol $Al$, $Mg$ phản ứng 

$\to 3a+2b=0,85$ 

Ta có $m_{\text{kim loại pứ}}=27a+24b$

Xét $\dfrac{1}{9}m_{KL\rm pứ}=3a+2,67b>3a+2b=0,85$

$\to m_{KL\rm pứ}>7,65g$ (vô lí do ban đầu chỉ có $7,5g$ kim loại)

Vậy $HCl$ dư sau phản ứng