1/ Giới thiệu chung:

- Sử thi là thể loại hình tự sự dân gian, có quy mô lớn, ngôn ngữ có vần nhịp, hình tượng hào hùng hoành tráng, kể về những biến cố trọng đại của cộng đồng, lưu truyền bằng phương thức hát - kể khan. Sử thi có hai loại hình là sử thi thần thoại cà sử thi anh hùng.

- Sử thi Đăm Săn là sử thi anh hùng tiêu biểu nhất của dân tộc Tây Nguyên. Tác giả đã tái hiện lại đời sống đầy biến động của cộng đồng người Ê - Đê cổ đại qua hàng loạt những chiến công của người anh hùng Đăm Săn: đánh thắng các tù trưởng Sắt, Kên Kên, mở mang buôn làng, chặt cây Somuk, bắt ông trời phải làm theo mình, chinh phục nữ thần mặt trời,…

- Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxay “nằm ở giữa tác phẩm, kể về chiến công Đăm Săn đánh thắng tù trường Sắt cứu vợ, bảo vệ thành công sự ấm no, hòa bình của buôn làng.

- Trong đoạn trích, Đăm Săn đã tỏ rõ mình là người anh hùng qua việc khiêu chiến, giao chiến trong bốn hiệp, chiến thắng Mtao Mxay, thuyết phục tôi tớ Mtao Mxay theo mình và ăn mừng chiến thắng.

2/ Vẻ đẹp bên ngoài:

- Trước hết, Đăm Săn là người có vẻ đẹp ngoại hình hoàn mĩ theo quan niệm của người Ê Đê cổ đại. Vẻ đẹp của chàng được miêu tả bằng những từ ngữ trang trọng, giọng điệu cung kính, thái độ ngưỡng mộ, tự hào.

- Đăm Săn có giọng nói hào sảng, vang động khi ra lệnh cho tôi tớ chuẩn bị lễ vật cúng thần, mời tất cả buôn làng, ra lệnh đánh chiêng trong khắp buôn.

- Chàng có hình dáng phi thường, vạm vỡ, khỏe đẹp, đậm chất Tây Nguyên. Tóc chàng dài thả xuống đầy cái nong hoa; bắp chân to bằng cây xà ngang, bắt đùi to bằng ống bễ, sức ngang sức voi đực, hơi thở ầm ầm tựa sấm, mắt long lanh như chim ghếch ăn hoa tre.

- Trang phục của chàng oai nghiêm, thể hiện sức mạnh, uy quyền và sự giàu có: ngực quấn chéo một tấm mền chiến, khoác tấm áo chiến, có đủ gươm giáo.

- Chàng nhiều của cải, sung túc, có chiêng đống, voi bầy, la nhiều, bạn bè như nêm như xếp, các tù trưởng khác khiêng lễ vật đến kết thân, cả thần linh cũng biết tiếng tăm của chàng.

- Chàng là niềm tự hào của cả bộ tộc, vẻ đẹp của chàng hoang dã, gần tự nhiên. Sự giàu có, phồn vinh của chàng cũng là sự hùng mạnh của buôn làng.

3/ Trong cuộc giao chiến

- Tài năng, phẩm chất anh hùng của Đăm Săn thể hiện rõ nhất trong cuộc giao chiến với Mtao Mxay, trong tư thể đối lập hoàn toàn với kẻ thù.

- Mục đích chiến đấu: Đăm Săn chiến đấu với Mtao Mxay nhằm mục đích chính đáng là cứu vợ, bảo vệ hạnh phúc gia đình, bảo vệ danh dự cá nhân và cộng đồng, bảo vệ gìn giữ sự bình yên, phồn thịnh của buôn làng.

- Khiêu chiến

Đăm Săn chủ động tự tin khiêu chiến, đến tận chân cầu thang nhà Mtao Mxay thách đấu mặc dù kẻ thù có lợi thế đất nhà, giàu có, được trang bị vũ khí tinh xảo, có về ngoài đáng sợ.

Đăm Săn khôn ngoan, tỉnh táo dùng lời khích dụ, đe dọa buộc kẻ thù phải rời hang ổ. Chàng ban đầu thách đấu đọ dao, rồi dọa đấu đốt sàn, gọi mỉa mai tù trưởng Sắt là “diêng” (bạn - nhắc lại việc trước đây tù trưởng Sắt giả vờ kết bạn với Đăm Sănđể dò la về chàng), tỏ vẻ khinh bỉ không thèm đánh lén kẻ nhát gan Mtao Mxay.

Sự tự tin, đường hoàng của Đăm Săn đối lập hoàn toàn với thái độ sợ sệt, khoe khoang của tù trưởng Sắt.

- Giao chiến:

Đăm Săn được miêu tả trong tư thế so sánh với Mtao Mxay. Tác giả dân gian thường miêu tả Mtao Mxay trước để làm nền tôn vinh tài năng, sức mạnh của Đăm Săn.

Cuộc chiến diễn ra trong bốn hiệp. hiệp 1, Đăm Săn nhường kẻ thù múa khiên trước; hiệp 2: cả hai cùng múa khiên, Mtao Mxay nhưng hắn không chết; hiệp 3: Đăm Săn đớp được miếng trầu của vợ, đâm trúng Mtao Mxay nhưng hắn không chết; hiệp 4: ông trời mách nước Đăm Săn giết được kẻ thù.

Trong cuộc chiến, bất cứ lúc nào Đăm Săn cũng tỏ ra chủ động, tự tin, bình tĩnh, dũng mãnh, chiến đấu kiên cường, hành động kiên quyết.

Chàng múa khiên rất đẹp, khỏe, nhanh: một lần xốc tới vượt một đồi tranh, một lần xốc tới vượt một đồi lồ ô, vun vút qua phía đông, phía tây; múa khiên như gió bão gió lốc, khiến chòi lẫm đổ lăn lóc, cây cối chết rụi, khiến ba lần quả núi rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung.
Đăm Săn trong trận chiến luôn nhận được sự giúp đỡ của con người và thần thánh. Người vợ ném cho Đăm Săn miếng trầu khiến chàng tăng sức mạnh, ông trời mach kế dùng chày mòn ném vào vành tai đối phương giúp chàng tiêu diệt kẻ thù.

Đăm Săn kiên quyết, dứt khoát tiêu diệt kẻ thù đến cùng, không tha thứ cho kẻ cướp vợ, phá buôn làng cho dù hắn hèn nhát kêu xin.

Trái hẳn với Đăm Săn, Mtao Mxay rất kém cỏi, hèn nhát. Lúc đầu hắn huyênh hoang tự nhận mình là học trò của thần Rồng, là tướng quen đi xéo nát đất thiên hạ nhưng khi giao chiến thì hắn mua khiên lạch xạch như quả mướp khô, được nhường đánh trước thì đâm trượt Đăm Săn, khi yếu thế thì chạy trốn quanh chuồng lợn, chuồng trâu, khi bị thua thì cầu xin giữ lại tính mạng.

Trong đoạn giao chiến, Đăm Săn hiện lên là người anh hùng tài giỏi, quả cảm, giàu tinh thần thượng võ, Đăm Săn chính là kết tinh sức mạnh, vẻ đẹp, ý chí, khát vọng của cả cộng đồng. Ngôn ngữ, hình ảnh, hành động chiến đấu của Đăm Săn giàu nhịp điệu, hình ảnh, chất thơ, sử dụng nhiều phép so sánh cường điệu, liệt kê trùng điệp dày đặc.

Với tôi tớ của Mtao Mxay

- Sau khi chiến thắng, Đăm Săn không tiến hành giết choc đẫm máu mà thuyết phục, kêu gọi tôi tớ của Mtao Mxay theo chàng. Thái độ kêu gọi của chàng rất nhiệt thành, tận tình, vồn vã, thuyết phục ba lần, chàng trực tiếp đến gõ cửa từng nhà để kêu gọi.

- Lời kêu gọi thể hiện lí tưởng anh hùng của Đăm Săn: thống nhất các buôn làng, khát vọng hòa bình, phồn vinh, giàu mạnh, thống nhất lợi ích cá nhân chàng và lợi ích của cả buôn làng

Đáp lại lời kêu gọi của Đăm Săn, tôi tớ của Mtao Mxay nô nức đem theo của cải về với chàng. Điều đó thể hiện uy tín của Đăm Săn với cộng đồng, khát vọng hòa bình, giàu mạnh của chàng phù hợp với nguyện vọng chung của dân làng cũng như người Ê Đê cổ đại.

4/ Kết luận về quan niệm của tác giả dân gian gửi gắm qua hình tượng Đăm Săn và nghệ thuạt đoạn trích:

(*) quan niệm của tác giả dân gian gửi gắm qua hình tượng của Đăm Săn - ước mơ về người anh hùng….

- Ước mơ chinh phục thiên nhiên.

(*) nghệ thuật đoạn trích. - âm điệu hào hùng - lối so sánh trùng điệp phong phú, đa dạng - biện pháp tu từ phóng đại, tính hoành tráng và dữ dội của sử thi - anh hùng ca - đoạn trích có ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, chất thơ, nhạc điệu, lời kể hấp dẫn qua chiến công của Đăm Săn đã làm song lại quá khứ hào hùng của người Ê Đê.

ko bt cs đc ko

Trả lời rồi nha nhớ trả 5* đó

Cùng với những sử thi nổi tiếng trên thế giới là I-li-at, Ô-đi-xê, thì ở Việt Nam sử thi Đăm Săn cũng được coi là một trong những báu vật thiêng liêng, là hòn ngọc quý giá trong bảo tàng di sản văn học. Đặc biệt bằn tình cảm yêu mến và khát khao của thế hệ mình vào tương lai, dân gian đã xây dựng hình tượng Đăm Săn, nhân vật chính của bộ sử thi bằng vẻ đẹp sử thi lãng mạn, hào hùng.

Trước hết với mong muốn vẻ đẹp mạnh mẽ, oai phong lẫm liệt, hình tượng Đăm Săn hiện lên với vẻ đẹp phi thường, hiên ngang lãm liệt, rất xứng đáng với phong thái của một tù trưởng. Vẻ đẹp Đăm Săn hiện rõ ngay từ khi chàng bước chân vào lãnh địa của Mtao Mxây. Tù trưởng sắt hung bạo dù kiêu căng ngạo mạn cũng luôn phải dè chừng sự hiện diện của chàng, thậm chí hắn còn lộ rõ vẻ bạt nhược đớn hèn của một tên tù trưởng vô dụng, yếu ớt. Hình ảnh Đăm Săn hiện lên dưới mắt kẻ thù thật dũng mãnh với khố màu sặc sỡ, đầu đội khăn đẹp cùng khí thế hừng hực: “Gươm sáng như mặt trời. Thân mình ở trần như quả dưa, ở thế chờ sẵn như con sóc. Mắt sáng gấp đôi gấp ba mắt thường”. Hình ảnh so sánh thật đặc trưng đã làm đậm nét phi thường của người anh hùng.

Và vẻ đẹp của Đăm Săn còn được bộc lộ rõ hơn qua cuộc đối đầu của Đăm Săn với Mtao Mxây, đấy là cuộc chiến đấu giữa, hai tù trưởng dũng mãnh, là cơ hội để Đăm Săn khẳng định được tài năng và sức mạnh của bản thân. Bằng thủ pháp tương phản, đối lập hình ảnh người anh hùng Đăm Săn hiện ra như một vị dũng tướng thiện chiến.Trong tình cảm tôn vinh người anh hùng, mọi cử chỉ, ngôn ngữ, hành động của Đăm Săn đều nổi bật, vượt trội hơn kẻ thù. Chúng ta cùng được chứng kiến màn thi tài múa khiên thú vị: Mtao Mxây thể hiện rõ sự khoác lác khi lời nói của hắn được minh chứng bằng tiếng khiên kêu lộc cộc, lộp cộp như tiếng những quả mướp đập vào nhau, còn Đăm Săn đã dập tắt nhuệ khí của hắn bằng sức mạnh phi thường trong màn múa khiên độc đáo. Ngôn ngữ sử thi khoa trương sức mạnh ấy ngang sức mạnh tự nhiên: Một bước nhảy, chàng vượt qua mây đồi tranh. Một bước lùi, vượt qua mấy đồi mía. Tiếng gió khiên rít vù vù như dông bão, cây cối nhà cửa ở xung quanh cũng nghiêng ngả. Lần múa khiên thứ hai của chàng còn ghê gớm hơn bởi dồn chứa sức mạnh trừng phạt Mtao Mxây.

Sức mạnh Đăm Săn có được còn nhờ sự trợ lực của người vợ Hơ Nhị khi nàng ném trầu và thuốc cho chàng để sức lực tăng lên gấp bội. Chi tiết Đăm Săn nhận miếng trầu của người vợ còn thể hiện sự đề cao vai trò của người phụ nữ xưa trong chế độ mẫu hệ cũng như ngợi ca và khẳng định vai trò, sức mạnh cộng đồng. sau khi chiến thắng Mtao Mxây, chàng mở tiệc ăn mừng. tất cả, từ già trẻ, giá trai tôi tớ trong buôn làng đều đến góp vui, rượu thịt ăn không ngớt, tiếng chiêng, tiếng kèn, tiếng sao vang lừng làm rộn ràng cả buôn làng. Khắp nơi ai ai cũng đều nghe tin đồn của vị dũng tướng hùng dũng, hiên ngang dù biết rõ chết mười mươi vẫn không sợ chết. khung cảnh đông vui, giàu có ấy cũng chính là mơ ước ngàn đời của nhân dân ta, mong muốn sự đoàn kết, yên vui hạnh phúc sẽ đến với con người. Đăm săn chính là hình tượng tiêu biểu cho niềm khát khao ấy của người dân.

Bằng cách diễn đạt hào hùng và những chi tiết miêu tả, so sánh, ví von đặc sắc mang đậm chất sử thi, người anh hùng Đăm Săn hiện lên thật đẹp, hùng dũng và oai linh. Với lối kể chuyện hấp dẫn cùng ngôn ngữ miêu tả khoa trương tạo được dấu ấn đặc sắc, chứa đựng những giá trị nhân văn đặc trưng của sử thi, người dân Tây Nguyên đã gửi gắm tất cả tình yêu và niềm tự hào cùng những mong ước thầm kín của mình, làm nên một viên ngọc giá trị trong kho tàng văn học Việt Nam.