Từ xa vọng lại, tôi đã bắt đầu thấy lo sợ vì tiếng chó văng vẳng, tiếng thét rồi đòn roi nghe mỗi lúc một gần. Chồng tôi vừa mới khỏe hơn chút, đang cố ăn một chút cháo. Tôi cứ đứng bên cạnh nhìn chồng rồi nhìn con, nhìn bốn góc nhà, nhìn cuộc đời mình mà ứa nước mắt cho cái số nghèo khổ.

Và điều tôi lo sợ cũng đến, cai lệ và người nhà lý trưởng xông vào nhà tôi hùng hổ. Hắn thét lớn, gõ đầu roi xuống đất bắt vợ chồng tôi nộp sưu cho hắn. Nhà tôi đã không có, tôi nhận thức được thân phận thấp cổ bé họng của mình mà cố nhún nhường mềm mỏng để hắn mủi lòng thương cho vợ chồng tôi thu xếp thêm mấy hôm. Nhưng trái với sự tưởng tượng của tôi, hắn không những không tha mà còn dữ tợn hơn, hắn thậm chí còn trợn mắt đòi dỡ cả nhà tôi và trói chồng tôi lại mang ra đình đánh đập. Người nhà lý trưởng nhận lệnh của hắn ra trói chồng tôi, nhưng hắn không dám hành hạ người ốm nặng. Tôi đang luống cuống chân tay không biết làm thế nào thì cai lệ đã giât phắt cái roi sầm sập lao đến đòi trói chồng tôi đi. Tôi hoảng quá, vội lao đến cầu xin hắn tha cho chồng tôi. Lúc đó, tôi không nhớ mình có khóc không nhưng mặt mũi tôi ù đi vì cai lệ tát tôi vào mặt rồi bịch vào ngực tôi mấy bịch. Hắn như một tên không thể kiểm soát, nhất định đòi đánh trói chồng tôi đi. Đau đớn, phẫn uất, căm hận, tôi không biết mình đã lấy sức mình đó ở đâu ra nhưng tôi đã làm chuyện mà đến nằm mơ tôi cũng không dám nghĩ: đánh lại cai lệ và người nhà lý trưởng. Tôi biết thân phận tôi hèn mọn, tôi biết mình là đàn bà con gái, đánh hắn lại mang họa vào thân nhưng tôi đã tức không chịu được. giống như giọt nước tràn ly, tôi đã đánh cai lệ và người nhà lý trưởng nằm bẹp dí xuống đất, mặc cho chồng tôi có thều thào ngăn tôi lại.

Vì chồng, tôi đã đánh lại bọn chúng, xả thân để bảo vệ chồng, chồng tôi đang đau ốm mà bị chúng lôi ra đánh, không chết thì cũng thành tàn phế. Dù cho thân phận hèn mọn nhưng tôi không thể đứng ngơ nhìn chồng mình bị đánh trói như thế.

Có những kỉ niệm, những câu chuyện tuy đã trôi xa nhưng chúng ta mãi không thể quên được. Câu chuyện của gia đình tôi năm bị bóc lột vì sưu thuế ngày xưa là một kí ức đáng buồn mà tôi không bao giờ quên. Những ngày thu sưu thuế lại đến, nó còn tăm tối hơn ngày tận thế, ít nhất là đối với gia đình tôi. Tiếng trống mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét lác, đánh đập, tiếng kêu khóc vang lên như trong một cuộc săn người. Gia đình tôi lại chẳng khá gì, mấy ngày nay vợ chồng tôi đang tấp bật chạy vạy ngược xuôi để kiếm cho đủ phần sưu thuế mà chồng tôi phải nộp. Nhưng kiếm đâu ra được khi nhà nhà ai cũng phải đóng một thứ sưu cao ngất ngưởng và hết sức vô lí. Hôm đó, chồng tôi bị bọn tay sai nhà lí trưởng bắt đi. Lòng tôi lo nơm nớp như lửa đốt. Vừa lo tiền sưu, vừa thương chồng và chắc mẩm kì này anh sẽ bị chúng đánh cho một trận “thừa sống thiếu chết”. Chao ôi, thử hỏi người vợ như tôi sao không khỏi đau đớn, xót xa? Tôi đã thử tìm mọi cách để có thể cứu chồng nhưng lực bất tòng tâm. Thôi thì đến bước đường này, tôi đành phải bán cái Tí vậy. Cái Tí mới lên bảy, là đứa con đầu lòng của vợ chồng tôi, nó rất ngoan, biết nghe lời bố mẹ và vô cùng hiểu chuyện. Tôi suy nghĩ rất lâu, ai mà không khỏi đau xót khi bán đứa con do mình dứt ruột đẻ ra và yêu thương, chăm sóc ngần ấy năm trời về làm người ở cho nhà Nghị Quế. Nhưng nếu tôi không bán con, chồng tôi sẽ bị bọn chúng đánh chết mất. Tôi không còn nghĩ được nhiều nữa, sau khi dặn dò cái Tí, tôi mang nó sang nhà Nghị Quế đổi lấy mấy đồng bạc về nộp sưu cho chồng. Những tưởng mọi thứ đã êm xuôi, nhưng không! Bọn chúng oái oăm đến mức bắt vợ chồng tôi nộp luôn phần sưu cho người em trai của chồng đã mất. Thật vô lí đến nhường nào! Giữa đình làng, tôi như suy sụp và gào lên khóc thảm thiết: khóc vì thương chồng bị đánh đập dã man, khóc vì thương đứa con nhỏ phải xa vòng tay của mình để làm kẻ ở cho nhà người khác và khóc vì những bất công của xã hội mà vợ chồng tôi đang phải gánh chịu.Đêm hôm đó, bọn chúng trả chồng tôi về nhà. Tôi cố gắng gọi mãi, lay mãi nhưng anh không dậy. Tôi lo lắng, cuống quýt không biết phải làm gì. Trong giây phút ấy, trong lòng tôi dậy lên những suy nghĩ tiêu cực, tôi sợ chồng tôi đã ra đi, hai hàng nước mắt cứ thế lăn dài trên má. Bà con làng xóm nghe tiếng khóc bèn chạy đến ra sức giúp tôi chăm sóc nên chồng tôi cuối cùng cũng tỉnh dậy. Tôi vui mừng khôn xiết và dường như quên hết đi cái sự đời khắc nghiệt ngoài kia và cái đói đang cồn cào râm ran trong bụng mình. Bà lão hàng xóm thương xót cho cảnh ngộ của vợ chồng tôi nên đã mang sang cho bát gạo để nấu cháo. Cháo chín, tôi múc đều ra các bát và hơ quạt cho nguội bớt. Vừa dứt tay, tiếng trống và tiếng tù và lại vang lên inh ỏi. Bà lão lúc nãy lại lật đật chạy sang nhắc nhở tôi đưa chồng đi trốn trước khi bọn cai lệ đến bắt. Cháo hơi nguội, tôi mang ra chỗ chồng và nhắc nhở anh ăn đi một chút cho lại sức thì bọn cai lệ ập tới trên tay nào là dây thừng, roi song,… bọn chúng gõ roi xuống sàn và chửi rủa: - Thằng kia! Ông tưởng mày chết đêm qua, còn sống đấy à? Nộp tiền sưu! Mau! Lời đe dọa của chúng khiến chồng tôi khiếp vía buông bát cháo xuống và nằm vật ra giường không nói được câu gì. Bọn chúng không những không buông tha mà còn ra sức mỉa mai chồng tôi và quay sang tôi quát tháo. Tôi xuống nước van xin bọn chúng cho vợ chồng tôi khất phần sưu của người em chồng đã mất. Nhưng tôi càng xuống nước, càng nhỏ nhẹ, bọn chúng càng lấn tới. Hết chửi rủa, quát mắng lại đến đe dọa dỡ nhà và ra lệnh trói người chồng khốn khổ của tôi mang đi đánh. Tôi van xin hết mức nhưng chỉ nhận lại là là những cái đánh, cái tát như trời giáng vào mặt. Đến lúc này, tôi gần như không thể chịu đựng được nữa, tôi nghiến hai hàm răng ken két và gằm giọng: - Mày trói chồng bà đi, bà cho mày xem! Vừa dứt lời tôi nhảy vào túm cổ áo một tên dúi ra cửa, mấy tên người nhà lí trưởng tính sấn sổ bước đến tính giơ gậy đánh tôi nhưng đã bị tôi kịp thời cản lại, sau một hồi giằng co nhau cuối cùng cả hai bên ngã văng ra đất, nhưng sức chúng sao có thể bằng người đàn bà con mọn lực điền này, chỉ một lát sau chúng bị tôi túm cổ và ném ra nhào ra thềm. Mấy đứa con của tôi thấy cảnh gây lộn chỉ biết kêu khóc om sòm, người chồng tôi nghiệp của tôi dường như vô cùng lo sợ nhưng sức khỏe yếu không thể ngồi dậy can ngăn mà chỉ van xin tôi đừng đánh bọn chúng trong tiếng thều thào. Nhưng cơn giận của tôi đã lên đến đỉnh điểm và không thể kiểm soát được nữa nên tôi bỏ ngoài tai lời chồng mà rít lên từng tiếng: - Thà ngồi tù. Để cho chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được… Những dòng hồi ức bị cắt ngang khi tiếng khóc của đứa con mới lọt lòng của tôi vang lên. Tôi trở lại với hiện thực cuộc sống nhưng những cảm xúc mãnh liệt lúc tôi dám đứng lên đánh lại bọn cai lệ và người nhà lí trưởng thì vẫn còn nguyên vẹn như mới xảy ra. Con giun xéo mãi cùng quằn, khi sự chịu đựng áp bức của con người đến một giới hạn nào đó sẽ trở thành tức nước vỡ bờ và bộc phát mạnh mẽ. Tôi chưa bao giờ hối hận về những việc làm ngày đó và sau này tôi cũng sẽ dạy dỗ các con mình để cho chúng biết đứng lên đấu tranh vì lẽ phải