Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, nhà thơ có trái tim nhân đạo bao la tình người tác phẩm đánh dấu tên tuổi  của ông chính là Truyện Kiều. Trong truyện Kiều có nhiều đoạn tả chân dung nhân vật nhưng thành công nhất là đoạn trích: Chị em Thúy Kiều. Đoạn trích sử dụng bút pháp ước lệ tượng trưng từ đó miêu tả vẻ đẹp tài năng của Thúy Vân Thúy Kiều, hai nhân vật mà Nguyễn Du yêu mến tâm đắc đống thời ông còn dự báo tương lai số phận của cả hai nàng.

    “Kiều càng sắc sảo mặn mà

  So bề tài sắc lại là phần hơn

    Làn thu thủy nét xuân sơn

Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh

  Một hai nghiêng nước nghiêng thành

 Sắc đành đòi một, tài đành họa hai”

Qua các từ “so, càng, hơn” ta mới thấy rõ hơn dụng ý của Nguyễn Du trong việc tả Vân trước Kiều sau. Thúy Vân là cô em là nhân vật phụ được miêu tả đầu tiên để làm bệ phóng nâng vẻ đẹp Kiều lên mức tột đỉnh. Nghệ thuật tả mây tô trăng, tả khách hình chủ đã đạt đến mức tuyệt vời. Thúy Vân đã đẹp nhưng Kiều hơn Vân cả sắc lẫn tài. Nếu như Vân đoan trang phúc hậu thì Kiều sắc sảo mặn mà. Từ láy sắc sảo mặn gợi vẻ đẹp toát lên từ bên trong  Đó là một vẻ đẹp sắc sảo của trí tuệ mặn mà của tâm hồn. Có lẽ khi chiêm ngưỡng vẻ đẹp của Kiều người đọc ngây ngất đắm say còn hình ảnh của Thúy Vân trở nên lu mờ trong tâm trí bởi nhan sắc của Kiều xua tan, vượt trội hơn hẳn những gì đẹp nhất trong cõi đời. Thì ra Vân chỉ là phấn son tô điểm cho Kiều, la tấm áo choàng để Kiều nổi bật. Nàng hơn hẳn Vân mọi bề:

Thúy Kiều sắc sảo khôn ngoan

Hơn Vân ở chỗ ngón đàn vần thi”

 Không cần tả tỉ mỉ chi tiết như Vân, Nguyễn Du tả Kiều bằng hai nét vẻ: đôi mắt, lông mày, 2 nét thần thái của người phụ nữ. Bút pháp ước lệ tượng trưng được Nguyễn Du vận dụng đến mức tối đa, thần tình. Kiều có đôi mắt mơ màng trong veo long lanh như mặt nước mùa thu không chút gợn song. Khi miêu tả đôi mắt Nguyễn Du muốn chúng ta chú ý đến tâm hồn của nàng vì đôi mắt là cửa sổ của tâm hồn là nơi ghi nhận một trái tim ấm áp, một trí tuệ tinh anh. Đôi lông mày của nàng cong cong thắm tươi tựa như dáng núi mùa xuân kết tụ sức sống đất trời, cây cỏ Vẻ đẹp của Kiều thật ấn tượng mà cũng trừu tượng vì có lẽ không bút mực nào tả xiết. Nguyễn Du quả là tài tình trong nghệ thuật tả người, ông lấy gam màu xanh của núi, của nước, bề rộng mênh mông của nước thu, chiều cao vời vợi của núi vào xuân, lấy thời gian xuân thu để gợi tả làm cho người đọc thỏa sức mơ tưởng. Chỉ vài từ ngắn gọn mà trước mắt chúng ta đã hiện ra Thúy Kiều với vẻ đẹp quốc sắc thiên hương:

  ”Da tuyết kia đã trắng

Tóc mây nọ lại dài

Yểu điệu thay mình hạt sương mai

 Thanh tân mấy môi son má phấn”

Vẻ đẹp của Kiều làm lu mờ mọi vật khiến cho hoa liễu phải thua hương kém sắc. Phép tu từ nhân hóa ghen liễu hờn vừa nhấn mạnh vẻ đẹp, vừa dự báo cuộc đời đầy sóng gió vì vẻ đẹp ấy không hài hòa với đất trời. hai động từ mạnh Ghen và Hờn được sử dụng thật đắt, nó đã dự cảm cho cuộc đời của Kiều: Ngàn năm bạc mệnh một đời hồng nhan

Khi miêu tả Thúy Kiều, Nguyễn Du dùng điển tích nghiêng nước nghiêng thành nhằm gợi ra hình ảnh bóng dáng của tứ đại mỹ nhân trong sử sách Trung Hoa, vẻ đẹp gây ấn tượng mạnh làm đảo điên biết bao vua chúa. Về sắc duy nhất trên cõi đời chỉ có Kiều là một, về tài năng may ra mới có người thứ hai.

• Khi tái hiện chân dung Kiều, Nguyễn Du vô cùng trân trọng, cảm thông, ông muốn chia sẻ với nàng về cuộc đời đa đoan, bởi trong xã hội phong kiến xa xưa hồng nhan thì bạc mệnh, trời xanh quen thói má hồng đánh ghen. Đó chính là một qui luật nghiệt ngã mà qua chân dung của Kiều ta như đoán được hậu vận.

“Trăm năm trong cõi người ta

Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau”

Kiều không chỉ xinh đẹp mà còn là một cô gái đa tài:

“Thông minh vốn sẵn tính trời

Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm

Cung thương lầu bậc ngũ âm

    Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương

Khúc nhà tay lựa nên chương

    Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân”

Kiều hội đủ cầm kỳ thi họa ca ngâm. Tài nào cũng đạt đến mức tinh thông điêu luyện hơn người. Nàng làm thơ thật hay, vẽ tranh thật đẹp, ca ngâm thật tuyệt. Nàng thuộc làu 5 giai điệu trong âm nhạc cổ, chơi đàn hồ cầm vượt trội hơn cả những nghệ sĩ tài ba. Mỗi khi nàng buông cung ngâm phím cũng là lúc tiếng lòng của Kiều thổn thức. Chính tiếng đàn ấy đã làm cho Kim Trọng tương tư sầu nhớ.  Không chỉ vậy, Kiều còn là một nhạc sĩ tài ba, tự tay nàng sáng tác khúc bạc mệnh, khúc nhạc buồn thương da diết, thương cảm cho người nhưng cũng là để khóc cho mình. Khúc nhạc ấy đã ghi nhận minh chứng cho một tâm hồn đa sầu đa cảm, trái tim nặng tình người của Thúy Kiều.

=>Rõ ràng vẻ đẹp của nàng là sự kết tinh hội tụ của ba yếu tố sắc tài và tình. Kiều quả đúng là một cô gái tài sắc vẹn toàn.