Tôi tên là Trương Sinh, con một nhà hào phú giàu có ở Nam Xương. Từ nhỏ, tôi đã chẳng mặn mà gì với việc học hành nên lúc lớn cũng chỉ sống dựa vào nếp nhà. Nhiều người nói tôi trăng hoa ong bướm nhưng tôi thì không nghĩ vậy, vì từ khi lớn lên đến giờ, tôi chỉ thích có mỗi một người đó là Vũ Thị Thiết người con gái nết na và tư dung tốt đẹp. Tôi thưa với mẹ. Tính ngày tháng tốt, mẹ sửa soạn trăm lạng vàng, sang nhà Vũ Nương xin cưới nàng cho tôi.
Tuy là con nhà nghèo nhưng nàng rất “công dung ngôn hạnh”, vì vậy cuộc sống lứa đôi của chúng tôi vô cùng hạnh phúc. Nhưng cuộc sum vầy chẳng được bao lâu, triều đình bắt lính đi đánh giặc, và tôi nằm trong số người phải đi tòng quân. Lúc đó, vợ tôi còn đang mang thai đứa con đầu lòng. Ngày chia tay bịn rịn, lưu luyến đầy nước mắt. Tôi cúi đầu thương cảm nhận lời dạy bảo của mẹ già. Tôi đau đớn nghe những lời li biệt của vợ rồi lên đường ra nơi biên ải. Trong lòng vừa thương nhớ vợ con, vừa lo lắng cho mẹ già.
Ở nơi chinh chiến, tôi không nguôi nhớ về ngôi nhà đơn sơ với mẹ già và người vợ trẻ. Mãi rồi cuộc chiến cũng chấm dứt, tôi được trở về quê. Vừa đặt chân đến nhà thì hay tin mẹ già đã mất, tôi đau đớn vô cùng. Cảnh nhà heo hút càng sầu thảm làm sao. Tôi bế con trai tôi - nó tên Đản ra thăm mộ mẹ. Đứa con xa lạ với người cha mới gặp cứ quấy khóc hoài. Tôi cố gắng dỗ con:
– Nín đi con, đừng khóc. Cha về, bà mất, lòng cha buồn khổ lắm rồi.
Đản lại ngây thơ hỏi lại tôi:
– Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư? Ông lại biết nói? Chứ không như cha tôi trước kia chỉ nín thin thít.
Tôi ngạc nhiên khi nghe con nói thế, liền gạn hỏi thêm thì thằng bé nói:
– Trước đây có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả.
Nghe lời con trẻ, tôi vừa đau lòng vừa tức giận. Vậy ra vợ tôi là người đàn bà hư hỏng, trong lúc chồng đi chiến trường thì ở nhà lăng loàn với người đàn ông khác. Thế mà khi ở chiến trường nguy hiểm kia tôi lại không ngừng nhớ tới nàng, mong ngày mong đêm để được về đoàn tụ với nàng.
Về đến nhà, cơn ghen mù quáng khiến tôi không nhịn được, tôi la um lên cho hả giận. Chẳng màng vợ hết lời thanh minh, hàng xóm hết lòng khuyên giải, tôi đuổi Vũ Nương đi. Biết tôi không tin vào sự thật, nàng đau đớn ôm con lần cuối cùng rồi ra khỏi nhà.
Chiều muộn hôm đó, tôi nghe tin nàng đã gieo mình xuống sông Hoàng Giang tự vẫn. Tuy vẫn giận nhưng tôi cũng mang lưới ra để vớt xác nàng nhưng vớt mãi suốt đêm cũng chẳng thấy đâu.
Một đêm vắng vẻ, tôi ngồi ôm con bên ngọn đèn mới thắp, lòng buồn rầu nghĩ đến Vũ Nương. Bỗng thằng bé reo lên:
– Cha Đản lại đến kia kìa!
Tôi vội hỏi đâu thì nó chỉ vào cái bóng của tôi trên vách nhà. Tôi chợt hiểu ra mọi chuyện. Nhưng mà trời ơi! Tôi đã làm gì thế này. Chính tôi đã giết vợ mình. Vợ tôi đã chết oan uổng vì sự hồ đồ, đa nghi, cả ghen, ích kỉ,… của chính tôi. Tôi hối hận quá. Nhưng đã muộn mất rồi.

au khi nghe Đản nói xong tôi hận muốn chết đi sống lại. Vậy là Vũ Nương chẳng hề tằng tịu với ai, vậy là tôi đã hiểu nhầm cho nàng. 

Nàng đi chỉ vì cái tính hờn ghen vô cớ của tôi, cả đời này chẳng thấy đền lỗi cho nàng, tôi thấy mình thật bạc bẽo. 

Cứ như thế, tôi một thân nuôi côn nhỏ. Khổ nỗi, Đản không chịu nhận tôi làm bố, nó cứ đòi Vũ Nương, ngày nào cũng ngồi ở cửa đợi mẹ về. Nhà tan nát, gia đình đổ bể, phải chi lúc ấy ta cho nàng một cô hội giải thích thì bây giờ có như này không ?

Nếu tôi có học thức, có lẽ tôi đã chẳng phải đi lính, có thêt ở nhà cùng nàng xây dựng tổ ấm, chăm sóc mẹ già. Tôi nhớ cái ngày nàng cuòi với tôi, nàng chăm lo cho gia đình, giữ gìn khuôn phép. Trên đờ mấy ai được như nàng. 

Bỗng có một ngày, người cùng làng tôi tên Phan Lang kể chuyện gặp nàng ở thuỷ cung. Thoạt đầu tôi nghĩ hắn ta bịa để trêu đùa tôi, nhưng đến lúc tôi nhìn chiếc hoa vàng hắn ta đưa thì tôi đã tin đó là vợ mình thật. Nàng bảo tôi lập đàn giải oan, đốt cây đèn thần chiếu xuống nước. Tôi làm theo tất cả rồi chờ nàng xuất hiện. 

Nàng ấy xuất hiện rồi, khuôn mặt xinh đẹp ấy vẫn còn, nó toát lên một vẻ dịu dàng nhưng có chút bi thương. Vũ Nương ngồi trên môtj chiếc kiệu hoa đứng ở giữa dòng, theo sau đến 50 chiếc xe cờ tán, võng lọng, rực rỡ đầy sông, lúc ẩn, lúc hiện. Tôi gọi nàng, nàng nói vọng vào đôi lời. Nàng nói nàng cảm ơn đức xủa Linh Phi, thề sống chết cũng không bỏ. Nàng đa tạ tình tôi gửi gắm nhưng không thể quay về nhân gian. 

Bóng nàng càng mờ dần tim tôi càng quặn lại. Thôi rồi, nàng đã đi xa rồi, nàng ấy chẳng quay về nữa.