+ Tình huống 1: Gặp chữ “kê” thầy không nhận ra mặt chữ. Học trò hỏi gấp, thầy nói liều “Dủ dỉ là con dù dì” => cái dốt đã đ­ược định l­ượng. Vừa dốt kiến thức sách vở, vừa dốt kiến thức thực tế vì làm thầy dạy người khác mà chữ trong cuốn sách vỡ lòng thầy cũng không biết, không đọc nổi.
–  Sợ người khác biết cái sai, cái dốt của mình nên thầy bảo trò đọc khẽ ->cư­ời vì sự giấu dốt và sĩ diện hão của anh học trò làm thầy dạy học; dùng láu cá vặt để gỡ bí, đó là cách giấu dốt
– Thầy tìm đến thổ công, cá dốt ngửa ra cả ba đài âm d­ương.
=> Cái dốt đư­ợc khuếch đại lên và đư­ợc nâng lên. Đến đây tiếng cười lại bật ra thú vị hơn vì thầy đồ dốt lại còn mê tín .
+  Tình huống 2: Chạm trán chủ nhà, thói giấu dốt bị lật tẩy.
– Khẳng định mình dốt và 1 sự thật nữa là thổ công nhà ấy cũng dốt
– Câu giải thích có vần lưng nhịp nhàng, nhưng giải thích vô nghĩa, vô lí. Chứng tỏ sự ngụy biện nhanh trí và láu cá của thầy
* Câu kết: Tiếng cười oà ra, cười thầy đồ dốt nát nhưng lại khéo lấp liếm cái dốt nát của mình bằng lí sự cùn.
=>Ý nghĩa phê phán của truyện: Truyện phê phán thói giấu dốt – một tật xấu có thật trong một bộ phận nhân dân. Từ đó, khuyên răn mọi người mạnh dạn học hỏi, không nên giấu dốt.