- Nếu như Thanh Tâm Tài Nhân kể về hai chị em Thúy Kiều bằng văn xuôi thì Nguyễn Du miêu tả bằng thơ lục bát.
- Thanh Tâm Tài Nhân chủ yếu là kể về hai chị em Kiều, còn Nguyễn Du thiên về gợi tả sắc đẹp Thúy Vân, tài sắc Thúy Kiều.
- Thanh Tâm Tài Nhân tả Kiều trước, Vân sau: "Thúy Kiều mày nhỏ mà dài, mắt trong mà sáng, mạo như trăng thu, sắc tựa hoa đào. Còn Thúy Vân thì tinh thần tĩnh chính, dung mạo đoan trang, có một phong thái riêng khó mô tả". Đọc lên ta cảm giác như tác giả tập trung vào Vân nhiều hơn, hình ảnh của Vân nổi bật hơn. Ngay ở đoạn giới thiệu đầu truyện, hình ảnh Kiều cũng không thật sự nổi bật. Còn Nguyễn Du tả Vân trước nên tô đẹp thêm vẻ đẹp của Kiều theo thủ pháp nghệ thuật đòn bẩy.
- Khi miêu tả, Nguyễn Du đặc biệt chú trọng đến tài năng của Kiều, qua việc miêu tả ngoại hình, tài hoa, nó còn thể hiện được tấm lòng, tính cách, dự báo được số phận nhân vật. Thanh Tâm Tài Nhân không làm được điều đó, bút pháp cá thể hóa nhân vật của ông không rõ nét bằng của Nguyễn Du.

Những sự khác biệt này đã giải thích tại sao cùng một cốt truyện mà Kim Vân Kiều truyện chỉ là cuốn sách bình thường, vô danh còn Truyện Kiều được coi là một kiệt tác.