Không mất tính tổng quát, xét thí nghiệm nhỏ từ từ $x$ mol $HCl$ vào $y$ mol $Na_2CO_3$ 

(1) $HCl+Na_2CO_3\to NaCl+NaHCO_3$

(2) $HCl+NaHCO_3\to NaCl+CO_2+H_2O$

- Nếu $x<y$: (1) chưa kết thúc, dư $Na_2CO_3$

Sau phản ứng thu được:

$NaCl: x(mol)$

$NaHCO_3: x(mol)$

$Na_2CO_3: y-x(mol)$

- Nếu $x=y$: vừa đủ xảy ra (1) rồi dừng phản ứng 

Sau phản ứng thu được:

$NaCl: x(mol)$

$NaHCO_3: x(mol)$

- Nếu $y<x<2y$: kết thúc (1), chưa kết thúc (2) 

Sau (1), thu được $n_{NaCl}=n_{NaHCO_3}=y(mol); n_{HCl}=x-y(mol)$

Sau phản ứng thu được:

$NaCl: x-y+y=x(mol)$

$NaHCO_3: y-(x-y)=2y-x(mol)$

- Nếu $x=2y$: vừa đủ xảy ra (2) rồi dừng phản ứng 

Sau phản ứng thu được:

$NaCl: x(mol)$

- Nếu $x>2y$: dư $HCl$, đã kết thúc (2)

Sau phản ứng thu được:

$NaCl: 2y(mol)$

$HCl: x-2y(mol)$