Trước hết ông là nhà tư tưởng lớn, hiểu rõ và đề cao văn hiến nước nhà. Ông biết, “mất nước” do xâm lược chỉ là tạm thời. Mất văn hiến mới là mất nước thật sự. Thắng giặc Minh, giành được hòa bình, lên ngôi năm 1428, ông liền sai Nguyễn Trãi soạn Bình Ngô đại cáo để toàn dân được biết về cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ đã chiến thắng và quan trọng hơn, là nguyên nhân của chiến thắng và cùng thống nhất nhận thức để bảo vệ độc lập và xây dựng đất nước phát triển lâu dài. Bình Ngô đại cáo vì thế được coi là một Tuyên ngôn Độc lập. Mở đầu Tuyên ngôn ấy là tư tưởng đề cao và độc lập về văn hiến, độc lập và tự chủ về lãnh thổ: