2. dị bản là gì?

trả lời : các văn bản khác nhau về một tác phẩm văn học được truyền lại. DB có những chỗ khác với văn bản gốc được phổ biến rộng rãi từ trước. Một công tác trọng yếu của bộ môn văn bản học là sưu tầm các DB, đối chiếu với nhau nhằm khôi phục lại bản gần nhất với nguyên bản đã mất. Sở dĩ có nhiều DB là vì mỗi lần sao chép, người chép có thể chép sai, hoặc tự ý sửa chữa ("tam sao thất bản" - ba lần sao là sai với bản gốc). "Truyện Kiều" của Nguyễn Du ra đời hơn 150 năm mà đã có 40 bản "Kiều" Nôm và Quốc ngữ của các nhà xuất bản khác nhau (chưa kể những bản in sau 1945). Bản "Kiều" khắc ván đầu tiên do Phạm Quý Thích nhuận sắc trước năm 1825, nay không còn. Bản chép tay tìm được ở Tiên Điền, quê hương nhà thơ, cũng không thể xem là bản thảo hay nguyên bản. Việc chỉnh lí, hiệu đính rất phức tạp, cuối cùng nhà nghiên cứu đành căn cứ vào một bản nào đó làm gốc, rồi ghi những chỗ dị đồng ở các bản khác vào phần "khảo dị", để làm tài liệu tham khảo.