I. Mở bài

- Trình bày khái quát những nét chủ yếu nhất về cuộc đời và sự nghiệp Phan Bội Châu: Đôi nét về cuộc đời hoạt động cách mạng và sự nghiệp văn chương.

- Giới thiệu khái quát nội dung và nhấn mạnh tầm quan trọng của bài thơ Lưu biệt khi xuất dương: Bài thơ ấy là tiêu biểu cho tinh thần yêu nước của chính tác giả.

II. Thân bài

1. Phân tích hai câu thơ đầu ( hai câu đề ): Quan niệm về chí làm trai của Phan Bội Châu

- Tác giả nêu lên quan niệm mới: là đấng nam nhi phải sống với khát vọng, mong muốn làm nên điều kì lạ: “yếu hi kì”, không cam chịu để cho trời đất xoay chuyển mình.

→ Một tư thế, tâm thế đẹp về chí nam nhi phải tin tưởng ở mức độ và tài năng của mình.

→ Tuyên ngôn về chí làm trai.

2. Hai câu thực: Khẳng định ý thức trách nhiệm của cá nhân trước thời cuộc

- Câu 3: “Tu hữu ngã” (phải có trong cuộc đời) → ý thức trách nhiệm của cái tôi cá nhân trước thời cuộc, ý thức rõ vai trò, tầm quan trọng của cá nhân đối với vận mệnh trăm năm. Điều này đối lập với sự tự cao cá nhân.

- Câu 4: Tác giả lại chuyển giọng nghi vấn “cánh vô thuỳ” (há không ai?) ⇒ khẳng định cương quyết hơn khát vọng sống hiển hách, phi thường, phát huy hết tài năng trí tuệ dâng hiến cho đời.

→ Ý thức sâu sắc thể hiện vai trò cá nhân trong lịch sử: sẵn sàng gánh vác mọi trách nhiệm mà lịch sử giao phó.

III. Kết bài

- Khái quát về những nét đặc sắc nghệ thuật đem lại thành công cho tác phẩm. Khẳng định lại nội dung tư tưởng của tác phẩm và liên hệ về ý chí, khát vọng của con người trong thời đại hiện nay.

Hai câu đầu đề

Đề cập tới cái chí của kẻ nam nhi trong trời đất. Đây là một đề tài truyền thống trong văn học Trung đại Việt Nam.
- Thế nhưng bên cạnh cái cũ vẫn có cái mới. PBC đã thổi vào “bổn phận” nam nhi muôn thuở ấy hơi thở của thời đại.
- Hai câu thơ khẳng định một lẽ sống cao đẹp. Một lối sống biết “hi kì”, biết sống phi thường, hiển hách, dám mưu đồ những việc lớn xoay chuyển trời đất, vũ trụ chứ không sống tầm thường, buông xuôi để mặc cho con tạo xoay vần. Đó là khát vọng sống của con người tràn đầy nhiệt huyết.
- Hai câu thơ khắc họa tư thế của con người dám đối mặt với trời đất, vũ trụ để khẳng định bản thân, vượt lên trên cái mộng công danh thường gắn với hai chữ trung, hiếu với vua, cha, gia đình để vươn tới lí tưởng nhân quần, xã hội rộng lớn, cao cả.
- Cái táo bạo của PBC chính là khát vọng xoay chuyển trời đất, không để nó tự chuyển vần, không chịu đầu hàng, khuất phục trước số phận và hoàn cảnh.
Hai câu thực
- Xuất hiện cái tôi trữ tình đầy ý thức trách nhiệm. PBC đã nhắc tới “ngã- ta” với một thái độ đầy tự tin. Sự xuất hiện của cái tôi cá nhân chính là sản phẩm của thời đại xã hội mới. Đó là cái tôi mang tầm vóc lớn lao. Cái tôi đó được đặt trong không gian càn khôn xoay vần, thời gian trăm năm (thời gian của đời người) và ngàn năm (lịch sử của dân tộc).
" Nhân vật trữ tình đã xác định rõ trách nhiệm của bản thân, luôn luôn tin tưởng mình sẽ nối mạch lịch sử của cha ông và trong khoảng ngàn năm sự nghiệp của bản thân sẽ có người tiếp bước.
- Điều nhân vật trữ tình hướng tới không phải là sự lưu danh tên tuổi cá nhân mà quan trọng hơn đó chính là vận mệnh của đất nước.
- Cách nói khẳng định dưới hình thức nghi vấn thể hiện một thái độ tự tin của kẻ nam nhi đang khao khát những việc hi kì  trong sự nghiệp cứu nước.