Phần đầu của bản Tuyên ngôn Độc Lập, Bác Hồ kính yêu đã nêu lên những chân lý về nhân quyền và dân quyền. Hai bản tuyên ngôn nổi tiếng thế giới là : bản Tuyên ngôn Độc Lập của Mỹ, và bản Tuyên ngôn Nhân Quyền và Dân Quyền của Pháp được trích dẫn mở đầu là có dụng ý nêu lên những chân lý đúng đắn, là kết quả của các cuộc cách mạng của những nước có ảnh hưởng lớn đến thế giới. Không những thế, Người còn vận dụng rất sáng tạo khi khẳng định các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.Tuy nhiên, chính phủ thực dân Pháp chủ trương phụng sự cho tinh thần bản Tuyên ngôn Nhân Quyền và Dân Quyền ấy lại đang hành động trái ngược. Bác Hồ đã vạch trần trước quốc dân đồng bào rằng: "Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta". Với cách lập luận chặt chẽ trên, Người đã phơi bày một sự thật hiển nhiên về bản chất được che dấu kỹ càng của bọn thực dân phong kiến. Khi kết thúc đoạn nầy, Bác Hồ dùng câu khẳng định, tuy ngắn gọn nhưng đầy sức thuyết phục: "Đó là những lẽ phải không có ai có thể chối cãi được".

Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố với quốc dân và thế giới “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã thành một nước tự do độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”. Tuyên bố đó đã thể hiện ý chí và khí phách của dân tộc Việt Nam “Thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ”. Đó cũng là lời hịch truyền gửi đến muôn đời con cháu mai sau với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do”.