-Các gen nằm trên các $NST$ khác nhau sẽ phân li độc lập và tổ hợp tử do trong giảm phân và thụ tinh làm xuất hiện các biến dị tổ hợp.

Ví dụ:

Quy ước: $A$: hoa đỏ  $a$: hoa trắng

                $B:$ thân cao   $b$ : thân thấp

Các gen quy định các tính trạng nằm trên các $NST$ thường khác nhau.

Cho lai cây Hoa đỏ, thân cao dị hợp $AaBb$ với hoa trắng, thân thấp $aabb$

Sơ đồ lai:

$P:$ $AaBb$    ×    $aabb$

$Gp:$ $AB,Ab,aB,ab$   $ab$

$F1:1AaBb:1Aabb:1aaBb:1aabb$  ($1$ hao đỏ, thân cao:$1$ hoa trắng, thân cao :$1$ Hoa đỏ, thân thấp: $1$ hoa trắng, thân thấp)

Các biến dị tổ hơp: hoa trắng, thân cao và hoa đỏ, thân thấp

-Các gen khác nhau nằm trên cùng $1$ $NST$ sẽ phân li  và tổ hợp cùng nhau trong giảm phân và thụ tinh làm hạn chế  xuất hiện các biến dị tổ hợp.

Ví dụ:

Quy ước: $A$: hoa đỏ  $a$: hoa trắng

                $B:$ thân cao   $b$ : thân thấp

Các gen quy định các tính trạng cùng nằm trên các $NST$ thường 

Cho lai cây Hoa đỏ, thân cao dị hợp $\frac{AB}{ab}$   với hoa trắng, thân thấp $\frac{ab}{ab}$ 

Sơ đồ lai:

 $P:$ $\frac{AB}{ab}$    ×    $\frac{ab}{ab}$

$Gp:$  AB,ab                              ab

$F1:$ $1$ $\frac{AB}{ab}$ :$1$ $\frac{ab}{ab}$ ( $1$ hoa đỏ, thân cao:$1$ hoa trắng, thân thấp)

⇒Trong phép lai này không có biến dị tổ hợp nào xuất hiện.