Dân chủ còn được xem là chứa đựng những giá trị như tự do và bình đẳng. Các nguyên tắc cơ bản của nền dân chủ được tạo ra dựa trên ý tưởng mọi người đều có quyền tự do. Dân chủ mở rộng ý tưởng mỗi người làm chủ cuộc sống của anh ta nên có quyền tham gia vào quá trình ra quyết định tập thể. Mỗi người đều chịu tác động của xã hội mình đang sống do đó chỉ khi anh ta có có tiếng nói và lá phiếu ngang nhau trong cuộc bầu cử thì mới có thể kiểm soát những điều kiện xã hội đang tác động đến anh ta. Chỉ trong nền dân chủ con người mới có cơ hội tự chủ. Cá nhân có quyền tự chủ sẽ có quyền tham gia vào nền dân chủ. 

Nhiều năm qua, một số người ở phương Tây thường coi nền dân chủ phương Tây là “mô hình mẫu mực, có tính phổ quát”, bởi vậy, bằng nhiều cách thức khác nhau, họ cố gắng xuất khẩu ra khắp thế giới nhằm đạt tới các mục đích chưa hẳn là vì dân chủ. Tuy nhiên, về cả lý thuyết lẫn thực tế, bản chất “mô hình” này là dân chủ dành cho số ít hay dành cho số đông vẫn là câu hỏi chưa được trả lời thấu đáo. Từ thực trạng của vấn đề, cần đặt câu hỏi rằng, lợi ích vật chất, tinh thần mà số đông được hưởng thụ liệu có phải chủ yếu nhằm khỏa lấp khoảng cách ngày càng xa hơn giữa giàu và nghèo, tạo ra ấn tượng mơ hồ về việc quyền lợi của số đông được bảo đảm? Khi các câu hỏi đó chưa được trả lời thì nền dân chủ phương Tây vẫn có các khiếm khuyết riêng và khó có thể khắc phục nếu tiếp tục vận hành theo những quan niệm, tiêu chí và cách thức vốn có.