Ở  thơ hùng vương thứ 6 , ở làng Gióng có đôi vợ trồng già rồi mà vẫn chưa có con. Một hôm nọ bà lão đi vào rừng bỗng thấy một đấu chân là, bà bèn ướm thử lên vết chân lạ đó. Sau hôm đó bà về mang thai đến mười hai tháng mới sinh hạ một đứa con trai khôi ngôi. Nhưng lạ thay đến 3 tuổi mà đứa bé đó vẫn chưa biết nói, chưa biết đi vẫn nằm một chỗ 

       Rồi một hôm sứ giả truyền tin giặc Ân đến sâm chiếm nước ta, vua liên chuyền tin tìm người tài giỏi giết giặc. Nghe tin cậu bé liền cất tiềng nói nhờ mẹ mời sứ giả vào. Cậu yêu cầu sứ giả xin vua đúc cho ngựa sắt, roi sắt áo giáp sắt để mình dẹp tan giặc dữ. Từ đó, cậu lớn nhanh, ăn mạnh đến nỗi dân làng phải rủ nhau góp cơm gạo đến giúp. Khi nhận đươc hết đồ từ vua, cậu bé vươn vai biến thành tráng sĩ cường tráng, mạc lên mình bộ giáp sắt, rồi lên con ngưạ sắt, rồi xông thẳng ra chỗ giặc.Gióng đánh đâu thắng đó nhưng ko may roi sắt bị gãy nên chàng đã nhổ bụi tre bên đường và tiếp tục đánh. rồi đã ko còn một bống giặc trên đất nam ta nữa . Tráng sĩ đuổi theo đến núi sóc rồi bỏ áo giáp sắt , cả người lẫn ngựa bay lên trời .

   từ đó nhân dân ta đã lập đền thờ và cứ vào tháng tư hàng năm để tưởng nhớ công ơn gióng mn nơi đây tổ chức lễ hội hết sức náo nhiệt và vui vẻ