THAM KHẢO NHÁ: Anh em nào phải người xa

Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân

Yêu nhau như thể tay chân

Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy 

Quan hệ anh em một nhà được nói hết sức giản dị, dễ hiểu. Anh em ruột thịt khác biệt rõ ràng với quan hệ láng giềng. Dùng phép di chiếu giữa hai tiếng "người xa" ngắn gọn, bình thản với tám tiếng liền hơi "cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân". Thân mật, tha thiết, trang trọng, thiêng liêng là những cảm xúc mà tám tiếng giản dị ấy đem lại. Cách diễn đạt không có gì mới, lạ, không cầu kì, cứ nhẹ nhàng, tự nhiên mà thấm thía, sâu sa. Theo cái mạch ấy thì ta đi tiếp đến những lời răn:

Yêu nhau như thể tay chân

Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy

Dùng cách nói so sánh đơn giản, hình ảnh so sánh cũng gần gũi – cách nói ta thường gặp trong dân gian, chỉ cho ta thấy tình anh em như tay với chân, gắn bó, sẻ chia nhưng là sự gắn bó sẻ chia bằng máu thịt. Vậy có dễ tách rời? Dùng một ý niệm trừu tượng là tình yêu thương để so sánh với hình ảnh cụ thể là tay, chân, tác giả dân gian đã gợi cho ta nhiều liên tưởng. Dù ví thế nào, thì cuối cùng, tác giả dân gian cũng nói VỚI ta một điều: ông bà, cha mẹ ta luôn muốn các con cháu mình yêu thương nhau tha thiết, gắn bó với nhau không thể tách rời bằng mạch máu, đường gân trên cùng một cơ thể. Cơ thể ấy là gia đình ta, mẹ cha ta. Bời vậy anh em gắn bó không chỉ làm ấm lòng ta mà còn ấm lòng cha mẹ ta. Phải chăng, đó cũng là cách báo hiếu với người đã sinh thành, dưỡng dục của đạo làm con. Khép lại bằng những thanh bằng, câu ca dao đem đến cho ta cảm giác nhẹ nhàng, êm ái. Cảm giác ấy như được ngân lên, lan toả mãi trong lòng ta, lòng người, về một chân lí giản đơn nhưng có sức sống vĩnh hằng qua thời gian, năm tháng:

Anh em hoà thuận, hai thân vui vầy.

Một lời răn thấm thía, một lời dạy nhẹ nhàng, sâu xa. Bài học ta nhận được cứ lấp lánh trong hồn ta, lấp lánh trong cuộc sống bởi con người Việt Nam vốn trọng tình, trọng nghĩa, sống đúng với lời răn dạy đó ta đã làm vui lòng cha mẹ ta, vui lòng anh em ta bởi có ai mà không muốn đem đến cho người thân yêu của mình hạnh phúc và niềm vui.

Tình cảm anh em ruột thịt là tình cảm vô cùng cao quý, thiêng liêng. Anh em ruột thịt sẽ là những người bạn thân thiết cùng nhau lớn lên, cùng nhau đi qua bao thăng trầm cuộc sống. Tình cảm anh em sẽ là sức mạnh to lớn để con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách. Đó còn là động lực để con người luôn sống đẹp, sống ý nghĩa. Cha ông ta đã căn dặn "Khôn ngoan đối đáp người ngoài/ Gà cùng một mẹ chứ hoài đá nhau", anh em ruột thịt luôn phải yêu thương nhau. Cũng sẽ có đôi lúc anh em trong nhà có mâu thuẫn, cãi vã, song chỉ cần mọi người nhường nhịn và nghĩ đến nhau, gia đình sẽ luôn êm ấm. "Anh em như thể tay chân", cùng một dòng máu, cùng một gia đình, hà cớ gì chúng ta không yêu thương và quan tâm nhau. Vậy mà vẫn có những cá nhân sống khô héo tình nghĩa, không quan tâm đến những người anh em của mình. Thật đáng buồn! Hãy luôn đối xử thật tốt với những người anh em của mình vì họ là món quà tuyệt vời mà cha mẹ ban tặng cho bạn!